Bài 28. Tiêu hóa ở ruột non

SINH HỌC 8
GV: Huỳnh Diễm Hồng
TRƯỜNG THCS TRẦN HƯNG ĐẠO
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP LONG XUYÊN


Câu 1: Trình bày sự biến đổi thức ăn ở khoang miệng.
Kiểm tra bài cũ
*Biến đổi lí học: nhai nghiền, đảo trộn thức ăn  viên thức ăn mềm, nhuyễn, thấm đẫm nước bọt và dễ nuốt.

*Biến đổi hoá học: enzim amilaza biến đổi 1 phần tinh bột  đường mantôzơ.
Trả lời:
Câu 2: Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất, sau tiêu hoá ở khoang miệng và thực quản thì còn những loại chất nào trong thức ăn cần được tiêu hoá tiếp?
Prôtêin, gluxit, lipit.
Trả lời:
Ở dạ dày và ruột non, sự biến đổi hoá học được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào? Để giải quyết được vấn đề trên, chúng ta cùng nghiên cứu ở bài học hôm nay.
Mở bài
Tiêu hoá ở khoang miệng:
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
1) Cấu tạo dạ dày:
Đọc thông tin SGK, quan sát H 27-1, trình bày các đặc điểm cấu tạo chủ yếu của dạ dày.
Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo, dự đoán xem ở dạ dày có thể diễn ra các hoạt động tiêu hóa nào?
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
1) Cấu tạo dạ dày:
- Dạ dày hình túi thắt 2 đầu, dung tích khoảng 3 lít.
- Thành dạ dày có 4 lớp:
+ Lớp màng bọc bên ngoài.
+ Lớp cơ dày, khỏe, gồm 3 lớp: cơ dọc, cơ vòng và cơ chéo.
+ Lớp dưới niêm mạc.
+ Lớp niêm mạc: có nhiều tuyến tiết dịch vị.
2) Tiêu hóa ở dạ dày:
Biến đổi lí học ở dạ dày
Biến đổi hóa học ở dạ dày
Prôtêin
(chuỗi dài gồm nhiều axit amin)
Prôtêin chuỗi ngắn
(chuỗi ngắn gồm 3-10 axit amin)
Pepsin
Pepsinôgen
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
1) Cấu tạo dạ dày:
- Biến đổi lí học: làm nhuyễn và đảo trộn thức ăn cho thấm đều dịch vị.
2) Tiêu hóa ở dạ dày:
- Biến đổi hóa học: enzim pepsin phân cắt prôtêin thành các chuỗi ngắn.
II/ Tiêu hóa ở ruột non
1) Cấu tạo ruột non:
Thành ruột: (1)…………………………………………
+ Lớp cơ: (2)………………………
+ Lớp niêm mạc (sau đoạn tá tràng): (3)………………………………

Tá tràng: (4)…………………………………………………………………
có 4 lớp như dạ dày nhưng mỏng hơn
chỉ có cơ dọc và cơ vòng
có nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột và tế bào tiết chất nhầy
Quan sát hình 28-1, 2, kết hợp thông tin mục I/ SGK, trình bày đặc điểm cấu tạo của ruột non .
có ống dẫn chung dịch tuỵ và dịch mật cùng đổ vào.
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
II/ Tiêu hóa ở ruột non
1) Cấu tạo ruột non:
- Thành ruột có 4 lớp như dạ dày nhưng mỏng hơn.
+ Lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ vòng.
+ Lớp niêm mạc (sau đoạn tá tràng) có nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột và tế bào tiết chất nhầy.
- Tá tràng có ống dẫn chung dịch tuỵ và dịch mật cùng đổ vào.
2) Tiêu hóa ở ruột non:
Quan sát đoạn phim sau kết hợp thông tin mục II/ SGK, cho biết thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lí học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào?
*Biến đổi lí học của thức ăn ở ruột non:
- Tuyến gan, tuyến tuỵ, tuyến ruột  tiết dịch hoà loãng thức ăn và thấm đều dịch tiêu hoá.
- Muối mật tách lipit thành những giọt lipit nhỏ biệt lập với nhau, tạo dạng nhũ tương hoá  phân nhỏ thức ăn.
Dịch mật
Lipit
Các giọt lipit nhỏ
Tác dụng của muối mật trong dịch mật
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
II/ Tiêu hóa ở ruột non
1) Cấu tạo ruột non:
- Biến đổi lí học: hòa loãng, phân nhỏ thức ăn.
2) Tiêu hóa ở ruột non:
Đọc thông tin trang 91/SGK, cho biết tín hiệu đóng môn vị là gì?
- Độ axit cao của thức ăn xuống tá tràng là tín hiệu đóng môn vị.
- Khi lượng thức ăn này thấm đẫm dịch mật và dịch tuỵ, độ axit của thức ăn được trung hoà bởi các muối mật và dịch tuỵ có tính kiềm  môn vị mở  thức ăn tiếp tục xuống.
Nếu một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hoá ở ruột non có thể thế nào?
- Môn vị thiếu tín hiệu đóng  thức ăn qua môn vị xuống ruột non liên tục và nhanh hơn  thức ăn không đủ thời gian ngấm đều dịch tiêu hoá ở ruột non  hiệu quả tiêu hoá thấp
Khi nào môn vị mở ra để thức ăn tiếp tục xuống?
Thức ăn từ dạ dày xuống tá tràng từng lượng nhỏ theo sự mở đóng của môn vị.
Đọc thông tin trang 91/SGK, cho biết vai trò của lớp cơ trong thành ruột non là gì?
* Vai trò của lớp cơ trong thành ruột non :
Tạo lực đẩy thức ăn dần xuống các phần tiếp theo của ruột.
Nhào trộn thức ăn cho thấm đều dịch tiêu hoá.
Tinh bột và đường đôi
Enzim
Enzim
Đường đôi
Đường đơn
Prôtêin
Enzim
Enzim
Peptit
Axit Amin
Dịch mật
Enzim
Lipit
Các giọt lipit nhỏ
Axit béo
Glixêrin
Axit Nuclêic
Enzim
Các thành phần của Nuclêôtit
Hình 28-3. Biến đổi hóa học của thức ăn ở ruột non
Glixêrin và Axit béo
Quan sát hình 28-3, cho biết sự biến đổi hoá học ở ruột non được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào?
Bài 27, 28:
TIÊU HOÁ Ở DẠ DÀY
I/ Tiêu hóa ở dạ dày
TIÊU HOÁ Ở RUỘT NON
II/ Tiêu hóa ở ruột non
1) Cấu tạo ruột non:
- Biến đổi lí học: hòa loãng, phân nhỏ thức ăn.
2) Tiêu hóa ở ruột non:
- Biến đổi hoá học: các enzim tiêu hoá biến đổi:
+ Tinh bột và đường đôi  đường đơn.
+ Prôtêin  axit amin.
+ Lipit  axit béo và glixêrin.
+ Axit nuclêic  các thành phần của nuclêôtit.
Theo em trong 2 loại biến đổi lí học và hoá học, ở ruột non xảy ra biến đổi nào là chủ yếu và quan trọng hơn?
- Ở ruột non xảy ra biến đổi hoá học là chủ yếu và quan trọng hơn.
Cần làm gì để thức ăn được biến đổi hoàn toàn ở ruột non?
- Cần nhai kĩ khi ăn để thức ăn được nghiền nhỏ  thấm đều dịch tiêu hoá  hiệu quả tiêu hoá cao.
Kiểm tra đánh giá
Điền vào chỗ trống thích hợp các sản phẩm cuối cùng được tạo ra ở ruột non sau khi biến đổi hoá học.
Tinh bột và đường đôi  ……….
Prôtêin  ……….
Lipit  ……….
Axit nuclêic  ……….
(1)
(2)
(3)
(4)
Đường đơn
Axit amin
Axit béo và glixêrin
Các thành phần của nuclêôtit
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài, trả lời câu hỏi trang 89, 92 SGK.
Dọc mục "Em có biết"
Chuẩn bị bài 29, thực hiện các lệnh ?.