Bài 28. Thực hành: Xem băng hình về tập tính của sâu bọ

BÀI 28
THỰC HÀNH :XEM BĂNG HÌNH TẬP TÍNH SÂU BỌ
Tỷ lệ số lượng các loài trong các ngành, lớp Động vật.
CÁC GIAÙC QUAN

Sâu bọ có đủ 5 giác quan
1 - XÚC GIÁC
Xúc giác biểu thị dưới dạng các lông và các râu của chúng, đặc biệt là hai râu dài phía trước
2 - Khứu giác ở dạng các hố trên râu.
- Khứu giác của loài ruồi rất nhạy.
- Ơ� vài loài bướm, chúng có thể nhận ra các mùi của nhau cách xa hàng km
3 - Vị giác là các nhú lồi ở tua miệng hay ở d?u chân (Bu?m)
Sâu bọ là những nhà vô địch nhận ra các vị dù nồng độ pha rất loãng
4 - Thị giác của sâu bọ rất đặc biệt.
Một số loài có mắt kép,có thể điều chỉnh để nhìn thấy tia tử ngoại.
Một số loài vừa có mắt đơn vừa có mắt kép. Chúng có thể nhìn với góc nhìn rất rộng
5 - Thính gi�c các lông và các râu của sâu bọ rất nhạy với các dao động âm, giúp chúng định hướng được nguồn âm phát ra, thậm chí loài muỗi còn nghe được siêu âm.
2. Về thần kinh: não của sâu bọ phát triển có 3 phần: não trước, não giữa, não sau.
Đây chính là cơ sở lưu giữ, di truyền những tập tính bản năng của sâu bọ.
3. Tập tính sâu bọ là những hoạt động sống đặc trưng đáp ứng lại tác nhân của ngoại cảnh, có các đặc điểm:
+ Thể hiện hoạt động sống của sâu bọ, đặc biệt về dinh dưỡng và sinh sản
+ Đáp ứng của sâu bọ với các kích thích bên ngoài hay bên trong cơ thể.
+ Gia tăng tính thích nghi và tồn tại của sâu bọ.
+ Có khả năng chuyển giao được từ các thể này sang cá thể khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Quan sát và thảo luận nhóm hoàn thành
nội dung bảng sau
Tập tính về dinh dưỡng: Phần lớn đây là tập tính học được từ bố mẹ, từ quá trình sống của bản thân động vật
Đàn kiến tha thức ăn về tổ
Kiến chăn nuôi dệp sáp để hút dịch ngọt do dệp tiết ra làm nguồn thức ăn
Kiến khâu tổ
Kiến định hướng, di chuyển
Ve sầu hút nhựa cây
Tập tính dinh dưỡng.
Bọ cánh cứng hút nhựa cây
Ấu trùng ong
Sáp ong
Tổ ong tự nhiên
Kiến trúc tổ ong
Ấu trùng ong
Tập tính bầy đàn
Tổ chức đàn ong
Bọ xít xanh
Ấu trùng bọ xít
Bọ xít đỏ
Thành trùng,trứng, ấu trùng sâu ăn tạp trong đất
Thiệt hại do sâu ăn tạp trên lá đậu nành, ớt, cải, xà lách, dưa hấu
TẬP TÍNH SINH SẢN
Bao gồm các hoạt động ghép đôi, sinh sản và chăm sóc bảo vệ thế hệ sau
Hoạt động ghép đôi gồm các quan hệ đực, cái trước sinh đẻ.
Trong hoạt động ghép đôi, việc phát ra các tín hiệu kích thích và kêu gọi con cái là rất quan trọng kích thích chủ yếu từ bên ngoài nhờ cơ quan thụ cảm khứu giác, thị giác, thính giác.
Hoạt động ghép đôi

Nhiều loài như ve, bọ cánh cứng . . . Có giai đoạn sâu ấu trùng kéo dài tới 3 năm, còn giai đoạn trưởng thành ngắn , hầu như chỉ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống .
Hoạt động ghép đôi
Ve sầu
Con non an l�
Kén
2 - Biến thái không hoàn toàn
- Cào cào (châu chấu) đẻ ra trứng.
- Trứng nở ra cào cào con và lột xác nhiều lần ra cào cào trưởng thành.
- Con trưởng thành bao giờ cũng có 3 đôi chân, đầu có 2 râu, và hô hấp bằng hệ thống ống khí

Nhiều loài như ve, bọ cánh cứng . . . Có giai đoạn sâu ấu trùng kéo dài tới 3 năm, còn giai đoạn trưởng thành ngắn , hầu như chỉ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống .
Hoạt động sinh sản
Ve sầu








Tập tính sinh sản: Tạo kén
Mơi tru?ng s?ng c?a c�c giai do?n cung kh�c nhau: ?u tr�ng c?a chu?n chu?n (con b� m?) s?ng du?i nu?c dang san m?i.
Hoạt động sinh sản
T?P T�NH: TH�CH NGHI V� T?N T?I
Sâu bọ sống thích nghi với môi trường.
Trong điều kiện thuận lợi chúng sinh sôi nảy nở rất nhiều gây ra đại dịch : Châu chấu , rầy nâu .
Ứng dụng tập tính trong chăn nuôi, trong trồng trọt
VD: Bọ rùa được thả để diệt rệt cam,…
Dựa vào tập tính giao phối của nhiều loại côn trùng gây hại tạo ra cá thể đực bất thụ để chúng không có khả năng sinh sản và dần biến mất.
Bọ rùa
Bọ rùa tiêu diệt rệp
Cà cuống
Tinh dàu - Cà cuống
Về đặc điểm tập tính: phần lớn các sâu bọ trải qua nhiều biến thái trong một vòng đời. Bướm trưởng thành giao phối đẻ ra trứng, trứng nở ra sâu.
Sâu phát triển thành ấu trùng, ấu trùng biến thái thành con trưởng thành.
Cào cào , châu chấu biến thái không hoàn toàn. Trứng nở ra cào cào con và lột xác nhiều lần ra cào cào, châu chấu trưởng thành . Con trưởng thành bao giờ cũng có 3 đôi chân , đầu có 2 đôi râu.
Nhiều loài như ve, bọ cánh cứng … có giai đoạn sâu, ấu trùng nhiều năm, giai đoạn trưởng thành ngắn, chỉ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống.
Môi trường sống của các giai đoạn cũng khác. Con bà mụ, ấu trùng của chuồn chuồn sống dưới nước. Nó đang bị săn mồi.
Sâu bọ sống thích nghi với môi trường. Trong điều kiện thuận lợi, chúng sinh sôi nảy nở rất nhiều gây ra đại dịch: châu chấu, rầy nâu…
Một số loài như mối, muỗi …gây hại cho con người nhưng ở dưới góc độ môi trường thiên nhiên không thể thiếu chúng.
Nhiều loài sâu bọ có khả năng ngụy trang tránh kẻ thù. Chúng thay đổi dáng vẻ bề ngoài như cảnh vật môi trường quanh nó.
Nhiều loài ong, mối , kiến … sống thành tập đoàn có tổ chức chặt chẽ như “một xã hội”. Tất nhiên đây chỉ là bản năng.
Sâu bọ nhiều loài có ích cho con người như : thụ phấn cho hoa, làm dược liệu, dược phẩm.
Nhiều loài là thiên địch của nhau. Nhà nông lợi dụng những con có ích để tiêu diệt các con có hại. Bọ ăn sâu …
Sâu bọ còn rất nhiều điều kỳ thú mà con người chưa tìm hiểu hết được
DẶN DÒ
Về nhà, học bài vận dụng hiểu biết về bài học vào việc bảo vệ các loài sâu bọ có lợi, bảo vệ môi trường sống.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Tìm hiểu trước bài: Đặc điểm chung và vai trò chân khớp