Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Trường thcs tản lĩnh
Người thực hiện: Phan Thị Đoan Trang

Những ngôI sao xa xôI
_ Lê minh khuê_


Mục tiêu cần đạt
Cảm nhận được tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm hồn nhiên và cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện " Những ngôi sao xa xôi ". Thấy được nét đặc sắc trong cách miêu tả nhân vật và nghệ thuật kể chuyện của tác giả.
Rèn kĩ năng phân tích tác phẩm truyện (cốt truyện, nhân vật, nghệ thuật kể chuyện)
Tích hợp: V_V: ôn tập truyện, bài thơ về tiểu đội xe không kính, lặng lẽ Sa Pa, mảnh trăng cuối rừng. V_TLV: Trả bài viết số 7; biên bản

Giới thiệu bài
Trên nẻo đường Trường Sơn những năm tháng chống Mĩ, có biết bao con người của đất nước lên đường giết giặc với nhiều nhiệm vụ khác nhau. Trên con đường ấy ta gặp những chiến sĩ lái xe không kính hay còn kính đều có những cuộc gặp gỡ chớp nhoáng nhưng vô cùng thú vị và cảm động với những cô thanh niên xung phong, những cô trinh sát mặt đường, những cô chuyên phá bom nổ chậm cho xe qua. "Những ngôi sao xa xôi" kể lại cuộc sống và khắc hoạ chân dung, tâm hồn tính cách ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường Sơn.
Giới thiệu về tác giả
Đọc - Tìm hiểu chung
Giọng đọc: Tâm tình, chú ý lời đối thoại
Bố cục : 3 phần
Phần 1: từ đầu đến "ngôi sao trên mũ": Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ ba cô trinh sát mặt đường.
Phần 2: Tiếp theo đến "bây giờ là buổi trưa.chị Thao bảo": Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lăng, săn sóc.
Còn lại: Sau phút hiểm nguy, hai chị em nối nhau hát. Niềm vui của ba người trước trận mưa đá đột ngột.

Giọng đọc?
Văn bản có thể chia làm mấy phần?
Nội dung mỗi phần?
ă
Nếu coi đây là truyện ngắn hiện đại thì căn cứ vào dấu hiệu nào để xác định như vậy ?
Có cốt truyện là chuỗi các sự việc (mở đầu _ diễn biến_ kết thúc)
Kể về những con người là những thanh niên xung phong trong chiến đấu
Sử dụng ngôn ngữ trần thuật
Phản ánh hiện thực chiến tranh thời chống đế quốc Mĩ
Ngôi kể
Ngôi kể: ngôi thứ nhất
Tác dụng:
- Tăng tính chân thực, tính thuyết phục
- Khai thác sâu sắc diễn biến tâm lí và những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật.

Người kể chuyện là ai?
ở ngôi thứ mấy?
Tác dụng của ngôi kể này?
Các nhân vật_phương thức biểu đạt
Có 3 nhân vật: Nho, Phương Định, Thao
Nhân vật chính: Phương Định
Vì nhân vật này được khăc hoạ rất rõ nết ở cả ngoại hình, tâm trạng và hành động.
Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả và biểu cảm
Trong truyện có những nhân vật nào? Nhân vật chính là ai? Vì sao? Phương thức biểu đạt của văn bản?
Tóm tắt truyện
- Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom.
- Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ.
- Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội.
- Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho.

ý nghĩa tên truyện
Đó là lối ẩn dụ phẩm chất - Là Phương Định, Thao, Nho họ có lối sống hồn nhiên , trong sáng, dũng cảm trong cuộc chiến tranh chống đế quốc Mĩ trên tuyến lửa Trường Sơn
Phương Định, Thao.
Truyện được đặt tên là "Những ngôi sao
xa xôi". Đó là một cái tên mang ý
nghĩa ẩn dụ, theo em đó là lối ản dụ
nào? Là những ai? Ngôi sao nào sáng
nhất, gợi nhiều yêu mến và cảm phục
nhất?
Tìm hiểu chi tiết
Hoàn cảnh sống, chiến đấu và tính cách tổ nữ thanh niên xung phong trinh sát mặt đường.
Đặc điểm chung
Đọc truyện ngắn những
ngôi sao xa xôi (NNSXX),
em hình dung và nhận xét gì
về hoàn cảnh sống chiến đấu
của ba cô gái thanh niên xung
Phong.
ở họ có những nét chung gì
khiến họ gắn bó với nhau thành
một khối thống nhất?
Có cùng hoàn cảnh sống, chiến đấu, với nhiệm vụ: đó, ước tính, đếm những quả bom chưa nổ, đào bới, phá bom, thông đường.
Đều là những cô gái Hà Nội, có tinh thần trách nhiệm cao, có lòng dũng cảm, tình đồng đội gắn bó, dễ xúc cảm, nhiều mơ ước, mơ mộng, thích làm đẹp.
Không gian
Cuộc sống của 3 cô gái thanh niên xung phong đã được tác giả miêu tả ở những phạm vi nào?

Không gian mặt đường
Không gian hang đá
Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện ?
* Không gian mặt đường
Con đường: bị đánh lở loét.
Máy bay: rè rè, gầm gào.
Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí.
Bom nổ chậm lạnh lùng

Không gian hang đá hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện?
* Không gian hang đá
Nghỉ ngơi: Mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung.
Hát: khe khẽ hát, bịa lời mà hát.
Tắm, ăn kẹo.
- Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng.
Em cảm nhận được điều gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái?
Không gian chiến tranh
Không gian bình yên
Không gian mặt đường
Không gian hang đá
căng thẳng, ác liệt, hiểm nguy, đe doạ sự sống con người và con đường.
khung cảnh êm dịu bình yên, mơ mộng và tươi trẻ
> <
Hãy đặt tên cho 2 không gian này.
Em có nhận xét gì về sự tương phản giữa 2 không gian?
Nét riêng
Chị Thao:
Dứt khoát trong công việc
Can đảm
Thích chép bài hát
Thích làm duyên
Sợ máu
Can đảm trong công việc, yếu mềm trong tình cảm
Bên cạnh những đặc điểm chung về hoàn cảnh chiến đấu, ba cô gái lại có những nét riêng nào? Cụ thể. Những biểu hiện ấy cho thấy Thao là người như thế nào?
Nho:
Thích thêu thùa
Định:
- Thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mộng mơ và hát.
Những nét riêng của nhân vật Nho? Nhận xét về PĐ?
Trong ba cô gái cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng ai là người để lại nhiều ấn tượng nhất, sâu sắc nhất?
Nhân vật Phương Định.
Nhân vật Phương Định
Hình dáng: đẹp được nhiều người để ý
Nguồn gốc: Là cô gái Hà Nội
Tính tình: Thích ngắm mình trong gương nhạy cảm, hồn nhiên, hay hát, kín đáo.
Hành động -Tình cảm
Hành động :
Tôi đến gần quả bom, tôi sẽ không đi khom
TôI dùng xẻng nhỏ đào bới dưới quả bom
Cát lạo xạo trong miệng
Ngực tôi đau nhói. Mắt cay.mảnh bom xé không khí lao và rít vô hình trên đầu.
Không thấy gì ngoài khói bom.
Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc
Dũng cảm tự trọng

Tình cảm :
Tôi lo . bỗng dưng tôi muốn la toáng lên vì thích thú
Tôi moi đát, bế Nho đặt lênđùi mình. Tôi rửa cho Nho bằng nước sôI

Yeu mến những người đồng đội

Nh÷ng biÓu hiÖn vÒ hµnh ®éng cña Ph­¬ng §Þnh ? BiÓu hiÖn vÒ t×nh c¶m ?DÉn chøng ?
DiÔn biÕn t©m lÝ cña Ph­¬ng §Þnh trong lÇn ®i ph¸ bom næ chËm ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo?
Hồi hộp, lo lắng, căng thẳng, có nghĩ đến cái chêt dù chỉ là mờ nhạt
Từng cử động nhỏ được tả lại, từ chỗ đến gần quanh quả bom, nghe cảm giác quả bom nóng dần lên, căng thẳng chờ đợi tiếng nổ. kề bên cái chết im lìm, bất ngờ, từng cảm giác của cô trở nên sắc nhọn hơn

Em có nhận xét gì về cách khắc hoạ nhân vật Phương Định của tác giả ? Nhân vật có cá tính như thế nào ?
- Tác giả để nhân vật tự kể về mình.
- Kết hợp miêu tả tâm lí với ngoại hình
- Nhân vật được khắc hoạ trong nhiều thời gian, không gian khác nhau
Nhân vật có cá tính sinh động, chân thật, hồn nhiên trong sáng, giàu tình cảm và can đảm
Những con người như chị Thao, Nho, Phương Định mỗi người có một thói quen riêng, sở thích riêng nhưng họ đều có điểm chung nào để người ta gọi họ là "Những ngôi sao xa xôi" ?
Em biết những bài ca nào hát về những người đi mở đường cứu nước như "Những ngôi sao xa xôi" ?
Họ có hành động dũng cảm, không sợ gian khổ nguy nan để hoàn thành nhiệm vụ. Tâm hồn trong sáng, lạc quan giàu tình cảm. Đó là phẩm chất tốt đẹp của lòng yêu nước
Bài hát "Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây", "Cô gái mở đường" và "Lá đỏ" .
Tổng kết (Ghi nhớ)
Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện ?
- Kể chuyện ở ngôi thứ nhất, điểm nhìn của nhân vật chính
- Miêu tả diễn biến nhân vật
- Cách kể xen kẽ hồi ức với đoạn tả cảnh chiến đấu
- Câu ngắn xen kẽ câu dài, giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ
Nêu nội dung chính của chuyện ?
Tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Hướng dẫn về nhà
Đọc lại văn bản và tóm tắt truyện
Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Phương Định
Đọc và soạn Rô - Bin - Xơn Ngoài đảo hoang