Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Tiết 141 - 142

Bài 28
Những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê
Tác giả:
Lê Minh Khuê sinh năm1949,quê Tĩnh Gia,Thanh Hóa.
Là thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn.
Hội viên Hội Nhà văn.
Tóm tắt truyện
- Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom.
- Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ.
- Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội.
- Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho.
Ngôi kể: ngôi thứ nhất
Tác dụng:
- Tăng tính chân thực, tính thuyết phục
- Khai thác sâu sắc diễn biến tâm lí và những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật.
Người kể chuyện là ai?
ở ngôi thứ mấy?
Tác dụng của ngôi kể này?
Ngôi kể
1.Hoàn cảnh sống chiến đấu của ba cô gái
Cuộc sống của 3 cô gái thanh niên xung phong đã được tác giả miêu tả ở những phạm vi nào?
Không gian
mặt đường.

- Không gian
hang đá.
Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện ?
* Không gian mặt đường
Con đường: bị đánh lở loét.
Máy bay: rè rè, gầm gào.
Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí.
Bom nổ chậm lạnh lùng

Không gian hang đá hiện lên qua những chi tiết nào trong truyện
* Không gian hang đá
Nghỉ ngơi: Mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung.
Hát: khe khẽ hát, bịa lời mà hát.
Tắm, ăn kẹo.
- Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng.


Em cảm nhận được điều gì về hoàn cảnh sống của ba cô gái?



- Con đường: bị đánh lở loét.
Máy bay: rè rè, gầm gào.
Bom nổ: váng óc, mảnh bom xé không khí.
Bom nổ chậm: lạnh lùng





- Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung.
Hát: khe khẽ, bịa lời mà hát.
Tắm, ăn kẹo.
Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng.


Không gian mặt đường
Không gian hang đá
=> Căng thắng, ác liệt, hiểm nguy đe dọa sự sống con người và con đường.
=> Khung cảnh bình yên, âm dịu, mơ mộng và tươi trẻ.

Hãy đặt tên cho hai không gian này?
Không gian chiến tranh
Không gian bình yên
Em có nhận xét gì về sự tương phản giữa hai không gian?
><
Từ hiện thực cuộc sống của các cô gái thanh niên xung phong em liên tưởng tới văn bản nào đã học? So sánh điểm giống nhau giữa hai văn bản về nội dung trên?
"Bài thơ về tiểu đội xe không kính" (PhạmTiến Duật).
Điểm giống nhau:
Hoàn cảnh ác liệt của cuộc chiến tranh.
Sự lạc quan yêu đời trẻ trung của những người lính, thanh niên xung phong.
2.Nét tính cách của ba cô gái
Nét chung:
Dễ xúc cảm, hay mơ mộng
Dễ vui và cũng dễ trầm tư
Thích làm đẹp
Trách nhiệm cao với công việc
Dũng cảm
Tình đồng đội gắn bó
Ba cô gái có những nét tính cách nào giống nhau?
b. Nét riêng:
* Nhân vật Phương Định
-Là cô gái Hà Nội xung phong vào chiến trường
-Có thời học sinh hồn nhiên.
-Luôn sống với kỉ niệm.
-Hồn nhiên, nhiều ước mơ, thích ca hát.
-Thích làm đẹp và tự hào với vẻ đẹp của mình.
Có tâm hồn nhạy cảm, kín đáo.
=> Nữ tính, đáng yêu.
2.Nét tính cách của ba cô gái
Tìm những chi tiết giới thiệu về Phương Định?
Quan tâm, yêu mến đồng đội
Chăm sóc cứu chữa cho Nho bị thương khi phá bom
Quan tâm tới chị Thao
Dành tình yêu và niềm cảm phục cho các chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên mặt trận

đối với đồng đội, Phương Định là người như thế nào?
Trong công việc:
Là người năng động, có kinh nghiệm
Anh dũng đối diện với thần chết vượt qua những lần phá bom nguy hiểm
=> Chất anh hùng đáng khâm phục.
Trong công việc, Phương Định là người như thế nào?
ở bên quả bom kề sát cái chết bất ngờ và im lìm - Cảm giác trở nên sắc nhọn hơn - Hành động thận trọng - Thần kinh căng như chão- Châm ngòi và nhanh nhẹn chạy vào chỗ ẩn nấp chờ đợi - Bom nổ
=> Miêu tả tỉ mỉ từng chi tiết, hành động và tâm lí nhân vật .
Hãy kể lại một lần phá bom của Phương Định?
Nhận xét về cách miêu tả của tác giả?
* Chị Thao
áo thêu chỉ màu, lông mày tỉa nhỏ như cái tăm
Chăm chép bài hát- có tới ba quyển sổ dày
Thấy máu và vắt thì sợ "nhắm mắt- mặt tái mét"
Không ưa nước mắt nhưng tình cảm sâu sắc
Thương yêu đồng đội như ruột thịt
Trong công việc thì cương quyết ,táo bạo, bình tĩnh
Chị Thao là đội trưởng có những nét tính cách riêng nào?
* Nho
Nho là người ít tuổi nhất trong ba cô gái , trắng trẻo, nhỏ nhắn, "mát mẻ như một que kem trắng", thích tắm suối ngay cả khi khúc suối đang chứa bom nổ chậm
Trong công việc Nho vô cùng gan dạ
Bị thương nặng, Nho vẫn bình thản.
Nho là người như thế nào? Hãy tìm và phân tích một số chi tiết?
Họ là những cô gái đáng yêu, giàu nữ tính , có tình đồng đội gắn bó, yêu thương nhưng ở họ cũng mang đậm chất thép của người anh hùng . Tất cả đã làm nên vẻ đẹp của thế hệ trẻ thời chống Mĩ nói chung, của những nữ TNXP nói riêng.
=> Trân trọng, mến mộ , khâm phục, tự hào.


ấn tượng chung về ba cô gái?

Tổng kết
* Những nét đặc sắc về nghệ thuật:
Phương thức trần thuật - kể ngôi thứ nhất.
Xây dựng tâm lí nhân vật chủ yếu qua miêu tả.
Ngôn ngữ trẻ trung, nữ tính
Quan sát tinh tế tâm lí nhân vật
*Nội dung chính:
Tâm hồn trong sáng, tinh thần lạc quan , dũng cảm của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.

Luyện tập
Em hiểu gì về nhan đề Những ngôi sao xa xôi ?
Những cô gái nơi chiến trường ác liệt ấy họ đang ngày đêm hy sinh tuổi thanh xuân vì độc lập tự do của Tổ quốc. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời xa xôi. Nhan đề tác phẩm là một hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ.
Cảm nghĩ về nhân vật Phương Định
Sưu tầm các bài thơ, bài hát ca ngợi thanh niên xung phong.