Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

1
Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo về dự giờ thăm lớp
Giáo viên: Vũ Thị Vân
2
Kiểm tra bài cũ
Nêu ý nghĩa của truyện ngắn “Bến quê” của nhà văn Nguyễn Minh Châu?
Từ những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và con người, truyện thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, quê hương.
3
Những ngôi sao xa xôi
(Lê Minh Khuê)
Tiết:141
4
I.Đọc hiểu chú thích văn bản.
1. Tác giả:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê: Sinh năm 1949 quê ở Tĩnh Gia Thanh Hoá. Trong kháng chiến chống Mỹ, Cô tham gia thanh niên xung phong và bắt đầu viết văn từ những năm bảy mươi. Cô có sở trường về viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí sắc sảo , đặc biệt là tâm lí phụ nữ. Sau 1975 ngòi bút của Lê Minh Khuê lại bám sát theo tinh thần đổi mới viết về những chuyển biến của đời sống xã hội và con người .
Những tác phẩm tiêu biểu:
Tâp truyện ngắn: “ Những ngôi sao xa xôi ” – 1971.
Cao điểm mùa hạ - 1978; Đoàn kết – 1980;
Bi kịch nhỏ - 1993; Một mình qua đường - 2006.
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
2. Tác phẩm:
Ra đời năm 1971- Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra gay go quyết liệt.
Sau đó truyện được in trong tạp chí “Tác phẩm mới”; và có tên trong tuyển tập “Nghệ thuật truyện ngắn thế giới”.
5
I. Đọc hiểu chú thích văn bản.
1. Tác giả:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
2. Tác ph?m: Ra d?i nam 1971 - th?i kỡ cu?c kháng chiến ch?ng M? dang di?n ra gay go quy?t li?t.
6
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
7
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản:
- Phương thức biểu đạt chính:
Tự sự
- Nội dung tự sự của văn bản:
Truyện kể về cuộc sống và chiến đấu của ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom trên một cao điểm là trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn.
- Người kể và ngôi kể:
Người kể: Phương Định.
- Nhân vật chính của truyện:
- Bố cục văn bản:
gồm 3 phần
Phần 1:Từ đầu đến … “Thường xuyên”:Phương Định kể về cuộc sống và chiến đấu của tổ trinh sát.
Ngôi kể: Ngôi thứ nhất.
Phương Định.
Phần 2: Tiếp đến: ... “lời tôi tự bịa ra nữa”: Phương Định kể về một lần phá bom, Nho bị thương, cô đã được chị Thao và Phương Định chăm sóc.
Tiết 141: Văn bản
Phần 3: Còn lại : Phương Định kể về niềm vui của 3 chị em trước trận mưa đá.
8
I. Đọc hiểu chỳ thớch van b?n
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
2. Tóm tắt văn bản:
Ba cô gáí thanh niên xung phong là Phương Định, Thao và Nho làm thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Trong đó chị Thao là tổ trưởng.
Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu vị trí các quả bom và phá bom.
Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Mỗi ngày họ phải phá bom ít nhất ba lần, nhiều là năm lần.
Dù cuộc sống gian khổ, khó khăn nhưng họ vẫn sống hồn nhiên, tươi trẻ, vẫn mơ mộng, gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội.
1. Cấu trúc văn bản:
9
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản:
3. Nội dung văn bản:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom.
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy…
Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường… Chúng tôi bị bom vùi luôn. Khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh …
Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn quất trong ruột những quả bom…Có ở đâu như thế này không; đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão,… chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…
2. Tóm tắt văn bản:
10
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cấu trúc văn bản:
3. Nội dung văn bản:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom.
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
- Họ sống và chiến đấu trên một cao điểm, là trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn.
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
- Nhiệm vụ của họ rất nguy hiểm và luôn phải đối mặt với cái chết : Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, ước lượng đất đá bị đào xới để san lấp hố bom, để đếm, đánh dấu những quả bom chưa nổ và phá bom nổ chậm.
Chúng tôi có ba người. Ba cô gái. Chúng tôi ở trong một cái hang dưới chân cao điểm. Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy…
Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường… Chúng tôi bị bom vùi luôn. Khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh …
Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn quất trong ruột những quả bom…Có ở đâu như thế này không; đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão,… chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…
2. Tóm tắt văn bản:
11
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn quất trong ruột những quả bom. Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên, tôi không vào viện quân y. Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không; đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, … Chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…Đêm nào xe cũng nườm nượp ngoài đường…Mấy đêm nay … Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm, cầm xẻng xúc, nói vài câu buồn cười với một anh lái xe nào đó. Vui. Chỉ khổ đứa phải trực máy điện thoại trong hang.
Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom.
12
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom.
- Có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ.
- Dũng cảm không sợ hy sinh.
Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn quất trong ruột những quả bom. Tôi bây giờ còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên, tôi không vào viện quân y. Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không; đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, … Chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…Đêm nào xe cũng nườm nượp ngoài đường…Mấy đêm nay … Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm, cầm xẻng xúc, nói vài câu buồn cười với một anh lái xe nào đó. Vui. Chỉ khổ đứa phải trực máy điện thoại trong hang.
Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?
13
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường.
“Chị. Nghẹn ngào, không nước mắt. Tôi moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình. Máu túa ra … Quả bom tung lên và nổ trên không. Hầm nó bị sập.
Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng … Tôi tiêm cho Nho . Nho lim dim mắt, dễ chịu, có lẽ không đau lắm. Chị Thao lẩn quẩn bên ngoài, lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc. Chị ấy sợ máu.
Chị Thao lại gần khi Nho đã nằm tinh tươm, sạch sẽ trên chiếc giường ghép bằng những thanh gỗ tre.
Tôi pha sữa cho nó trong cái ca sắt.
- Cho nhiều đường vào. Pha đặc! - Chị Thao bảo.
… Chị cứ đưa mắt nhìn Nho, lấy tay sửa cái cổ áo, cái ve áo và tóc nó. Chị không khóc đó thôi, chị không ưa cả nước mắt. Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau này là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.
Nho, bị thương ở chỗ nào? Bị ở đâu, em?
14
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát phá bom.
“Chị. Nghẹn ngào, không nước mắt. Tôi moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình. Máu túa ra … Quả bom tung lên và nổ trên không. Hầm nó bị sập.
Tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than. Bông băng trắng … Tôi tiêm cho Nho . Nho lim dim mắt, dễ chịu, có lẽ không đau lắm. Chị Thao lẩn quẩn bên ngoài, lúng túng như chẳng biết làm gì mà lại rất cần được làm việc. Chị ấy sợ máu.
Chị Thao lại gần khi Nho đã nằm tinh tươm, sạch sẽ trên chiếc giường ghép bằng những thanh gỗ tre.
Tôi pha sữa cho nó trong cái ca sắt.
- Cho nhiều đường vào. Pha đặc! - Chị Thao bảo.
… Chị cứ đưa mắt nhìn Nho, lấy tay sửa cái cổ áo, cái ve áo và tóc nó. Chị không khóc đó thôi, chị không ưa cả nước mắt. Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau này là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.
Nho, bị thương ở chỗ nào? Bị ở đâu, em?
- Cú tỡnh d?ng chớ d?ng d?i g?n bú yờu thuong nhau nhu ch? em ru?t th?t.
- Có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ.
- Dũng cảm không sợ hy sinh.
15
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường.
- Mưa đá ! Cha mẹ ơi! Mưa đá!
Tôi chạy vào, bỏ trên bàn tay đang xoè ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích cuống cuồng.
Ở đây, trên cao điểm này cũng có mưa đá. Những niềm vui con trẻ của tôi lại nở tung ra say sưa tràn đầy…Chị Thao đang lúi húi hốt cái gì dưới đất. Chắc là đá. Còn Nho thì nhổm dậy, môi hé mở:
- Nào, mày cho tao mấy viên nữa.
Chị Thao hát: “Đây Thăng Long, đây Đông Đô… Hà Nội …”. Nhạc sai bét, còn giọng thì chua, chị không hát trôi chảy được bài nào. Nhưng chị lại có ba quyển sổ dày, chép bài hát. Rỗi là ngồi chép bài hát. Thậm chí, say mê chép cả những lời tôi tự bịa ra nữa.
… Có một đám mây kéo ngoài cửa hang… Mưa. Nhưng mưa đá.
16
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đưòng
- Mưa đá ! Cha mẹ ơi! Mưa đá!
Tôi chạy vào, bỏ trên bàn tay đang xoè ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra, vui thích cuống cuồng.
Ở đây, trên cao điểm này cũng có mưa đá. Những niềm vui con trẻ của tôi lại nở tung ra say sưa tràn đầy…Chị Thao đang lúi húi hốt cái gì dưới đất. Chắc là đá. Còn Nho thì nhổm dậy, môi hé mở:
- Nào, mày cho tao mấy viên nữa.
Chị Thao hát: “Đây Thăng Long, đây Đông Đô… Hà Nội …”. Nhạc sai bét, còn giọng thì chua, chị không hát trôi chảy được bài nào. Nhưng chị lại có ba quyển sổ dày, chép bài hát. Rỗi là ngồi chép bài hát. Thậm chí, say mê chép cả những lời tôi tự bịa ra nữa.
… Có một đám mây kéo ngoài cửa hang… Mưa. Nhưng mưa đá.
- Hay xỳc d?ng, mo m?ng,yờu d?i v� thớch l�m d?p cho cu?c s?ng c?a mỡnh.
- Cú tỡnh d?ng chớ d?ng d?i g?n bú yờu thuong nhau nhu ch? em ru?t th?t.
- Có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ.
- Dũng cảm không sợ hy sinh.
17
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
Tiết 141: Văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
I. D?c hi?u chỳ thớch van b?n
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
a. Ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường.
1. Cấu trúc văn bản:
2. Nội dung văn bản:
Đây chính là hình ảnh đẹp về những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Luyện tập:
“ Cái tên gợi sự khao khát làm nên những sự tích anh hùng” được nói tới trong văn bản “ Những ngôi sao xa xôi ” là:
Những cô thanh niên xung phong.
Tổ trinh sát mặt đường.
Những cô gái dũng cảm.
Ba cô gái trinh sát.
* Phẩm chất chung của ba cô gái:
- Hay xỳc d?ng, mo m?ng,yờu d?i v� thớch l�m d?p cho cu?c s?ng c?a mỡnh.
- Cú tỡnh d?ng chớ d?ng d?i g?n bú yờu thuong nhau nhu ch? em ru?t th?t.
- Có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ.
- Dũng cảm không sợ hy sinh.
18
Hu?ng d?n h?c b�i ? nh�:
1. Tiếp tục tìm hiểu văn bản: Tỡm những đoạn văn viết về nhân vật Phương Định v� phõn tớch tõm lý Phuong D?nh ? nh?ng do?n van dú?
2. Sưu tầm những tác phẩm viết về thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn?