Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
- Lê Minh Khuê -
Hà Thị Liễu- Trường THCS Minh Khai
Lê Minh Khuê là cây bút nữ chuyên viết về chuyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.


Nhà văn Lê Minh Khuê
Nhà văn Lê Minh Khuê (Bút danh khác: Vũ Thị Mến)
- Tên khai sinh: Lê Minh Khuê, sinh ngày 6 tháng 12 năm1949.
Quê: xã An Hải, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá.
Tốt nghiệp phổ thông trung học, Lê Minh Khuê tham gia đội thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước. Những năm tháng ấy đã tạo cảm hứng cho những sáng tác của chị sau này. Năm 1969 chị là phóng viên báo Tiền Phong. Năm 1973 - 1977 phóng viên Đài phát thanh giải phóng và sau đó là Đài truyền hình Việt Nam. Từ 1978 đến nay, nhà văn Lê Minh Khuê là biên tập viên văn học nhà xuất bản Hội nhà văn.Hội viên Hội nhà văn Việt Nam (1980).
- Tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ (truyện ngắn, 1984); Đoàn kết (truyện ngắn, 1980); Thiếu nữ mặc áo dài xanh (tiểu thuyết, 1984); Một chiều xa thành phố (truyện ngắn, 1987); Em đã không quên (tiểu thuyết 1990); Bi kịch nhỏ (truyện ngắn, 1993); Lê Minh Khuê - truyện ngắn (1994).
- Đã được nhận: Giải thưởng văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987 (Tập truyện ngắn: Một chiều xa thành phố).
Tác phẩm
b) Tác phẩm:
Viết năm 1971, là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê.
Lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go và ác liệt.
- Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom.
-H? ? trong m?t cỏi hang,du?i chõn cao di?m. Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ.
- Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội.
- Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho.
- Dù khó khăn gian khổ nhưng họ vẫn giữ được những nét vui vẻ hồn nhiên của tuổi trẻ, mơ mộng, yêu thương gắn bó trong tình đồng đội
Tiết 142 + 143. Văn bản:
Những ngôi sao xa xôi (Trích)
Lê Minh Khuê
- P1: Từ đầu...đến ngôi sao trên mũ:Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.
- P2: Tiếp...đến chị Thao bảo :Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lắng, chăm sóc
- P3: Ph?n cũn l?i: Sau phút hiểm nguy, hai chị em ngồi hát, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.
- Sử dụng ngôi kể thứ nhất, lựa chọn nhân vật người kể chuyện đồng thời cũng là nhân vật trong truyện.
1.Hoàn cảnh sống, chiến đấu và tính cách của tổ nữ thanh niên xung phong trinh sát mặt đường
a. Hoàn cảnh sống, chiến đấu:
- Sống, chiến đấu trên một cao điểm, trọng điểm giao thông trên đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ : hết sức nguy hiểm:
+ Chạy trên cao điểm giữa ban ngày.
+ Phơi mình trước con mắt cú vọ của giặc Mĩ.
+ Sau mỗi trận bom phải lên ngay trọng điểm đo và ước tính đo và ước tính đất đá bị địch đào phá.
+ Phá bom.
công việc luôn đối mặt với thần chết, cang thẳng, khôn khéo, dũng cảm.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật thật tinh tế ngôn ngũ trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện: ngôn ngũ tự nhiên, gần với khẩu ngũ.
=> Hiện thực chiến tranh khốc liệt trong thời ki kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
b. Phẩm chất:
- Phẩm chất chung của 3 cô gái:
+ Đều là những cô gái còn rất trẻ, có cá tính.
+ Tinh thần trách nhiệm , tự giác rất cao, quyết tâm được hoàn thành mọi nhiệm vụ được phân công.
+ Tinh thần dũng cảm, không ngại khó khăn nguy hiểm.
+ Tình đồng chí, đồng đội keo sơn gắn bó.
+ Hay xúc động, nhiều mộng mơ, thích làm đẹp cho cuộc sống của mình dù trong hoàn cảnh khó khăn ác liệt.
? Đó là vẻ đẹp của các nhân vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạngViệt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Hướng dẫn về nhà:
- Tóm tắt văn bản, học kỹ bài phân tích, học thuộc ghi nhớ trong SGK.
- Soạn bài: Chương trình địa phương phần tập làm văn.
+ Xem lại kiểu bài nghị luận xã hội
+ Mỗi HS chuẩn bị bài viết về những vấn đề môi trường ở địa phương như: (rác thải, nguồn nước, chặt phá rừng, an toàn giao thông, vấn đề hút thuốc lá, dân số v.v…
Một số vần thơ tham khảo:
Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em không rửa ngủ ngày chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Đêm nắm mơ nói mớ vang nhà
( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật)

Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa
( Tố Hữu)
Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai
( Tố Hữu)
Tôi nhìn xuống hố bomđã giết em
Mưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( …)
Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời nằm yên trong lòng đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong
Đã hóa thành những làn mây trắng
( Lâm Thị Mỹ Dạ)
Có cái chết hóa thành bất tử
Có con người làm nên lịch sử