Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏi -
Ngữ
văn
Lớp 9
PHÒNG GD-ĐT THỊ XÃ SÔNG CẦU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN KHUYẾN
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VỀ THAM DỰ
TIẾT DẠY HÔM NAY!
Người thực hiện: Nguyễn Lê Hà Tháng 03 năm 2011
Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm.
Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống các tuyến đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn ba vạn người bị thương, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hóa bị đánh cháy...
“XẺ DỌC TRƯỜNG SƠN ĐI CỨU NƯỚC
MÀ LÒNG PHƠI PHỚI DẬY TƯƠNG LAI”
Những ngôi sao xa xôi
(Trích)
Lê Minh Khuê
TIẾT: 142
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
- Sinh năm 1949.
- Quê: Tĩnh Gia -Thanh Hóa.
- Là cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ.


- Lê Minh Khuê sinh năm 1949 - quê ở Thanh Hoá. Thuộc thế hệ những nhà văn thời kỳ chống Mỹ. Là thanh niên xung phong.
Đề tài: + Trước 1975: Viết về cuộc sống chiến đấu của TNXP, bộ đội trên đường Trường Sơn.
+ Sau 1975: Viết về những chuyển biến xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
Sở trường: Viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lý phụ nữ tinh tế, đặc sắc.
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
Trình bày hiểu biết của em về tác giả?
1. Tác giả :
- Tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ (Truyện ngắn -1978), Đoàn kết (1980)
Bi kịch nhỏ (1993), Một mình qua đường (tập truyện - 2006)
I. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác phẩm:
1. Tác giả :
I. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác phẩm:
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” được sáng tác năm 1971, in lần đầu trong tạp chí “Tác phẩm mới”.
Xuất xứ:
Cuộc sống, chiến đấu của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Đề tài:
Được sáng tác năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra vô cùng gay go, quyết liệt.
“Ngày đó tôi là phóng viên báo Tiền Phong, đã từng đi đến rất nhiều các chiến trường để viết báo. Năm 1971 tôi cùng một binh chủng làm đường đến đèo Côlanhip và đã ở lại một đêm trong một hang đá cùng một tiểu đội công binh. 
 Họ cũng là những người trẻ, hầu hết là học sinh trung học, những sinh viên… đi tham gia kháng chiến. Sống cùng nhau, cùng tuổi, cùng lý tưởng như nhau trong một hoàn cảnh vô cùng ác liệt nên dễ dàng hiểu và chia sẻ cho nhau. Trong tâm hồn những cô gái thanh niên xung phong, quê nhà bao giờ cũng hiện lên kỳ diệu. Và bởi vẻ đẹp kỳ diệu đó mà họ sẵn sàng hy sinh. Đó cũng chính là ý tưởng lớn nhất mà tôi muốn gửi gắm qua truyện ngắn này”.
1. Tác giả :
I. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác phẩm:
3. Tóm tắt - Chú thích - Bố cục:
Ngôi kể:
Ngôi thứ nhất thông qua lời kể của nhân vật chính - Phương Định
Lựa chọn ngôi kể này, nhà văn đã tạo được thuận lợi để biểu hiện đời sống nội tâm với nhiều cảm xúc ấn tượng hồi tưởng của nhân vật làm hiện lên vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên của những cô gái thanh niên xung phong.

* Tóm tắt.
Tác dụng của ngôi kể này?
Xác định ngôi kể trong văn bản?
Em hãy tóm tắt lại tác phẩm?
Tóm tắt:
- Truyện kể về một tổ trinh sát nữ phá bom trên cao điểm. Họ gồm ba người: Chị Thao, Nho và Phương Định. Công việc của họ là theo dõi việc ném bom của địch, đo khối lượng đất lấp vào hố bom và phá những quả bom chưa nổ. Nơi họ ở rất vắng vẻ và công việc rất vất vả, cái chết rình rập nhưng họ vẫn yêu đời lạc quan. Đặc biệt Phương Định có một tâm hồn lãng mạn, thích hát, thích làm điệu.
- Một lần, theo sự phân công của chị Thao, Định ở hang trực máy điện thoại, còn chị Thao và Nho đi trinh sát. Định lo lắng cho các bạn nhưng rồi họ cũng về. Sau đó, ba chị em cùng đi phá những quả bom chưa nổ. Định phá một quả bom trên đồi, Nho phá hai quả dưới lòng đường còn chị Thao phá một quả dưới hầm ba-ri-e cũ. Nho bị thương trong lần phá bom đó. Cô được Định và Thao đưa về chăm sóc cẩn thận. Không ai khóc trong hoàn cảnh ấy, họ cố giữ vẻ cứng cỏi để làm yên lòng đồng đội.
- Một cơn mưa đá bất chợt ập xuống, Định chạy ra nhặt những viên đá và đem vào cho Nho mấy viên. Họ say sưa với những niềm vui thời con trẻ và trận mưa ấy cũng gợi về trong tâm trí Định bao hình ảnh quê nhà.
1. Tác giả :
I. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác phẩm:
3. Tóm tắt - Chú thích - Bố cục:
* Tóm tắt.
* Chú thích.
* Bố cục.

Xác định bố cục của văn bản?
Từ đầu
” ngôi sao trên mũ”
Tiếp theo 
“là buổi trưa”
Đoạn còn lại
Hoàn cảnh sống và công việc của tổ trinh sát mặt đường.
Một lần phá bom Nho bị thương
cả tổ lo lắng chăm sóc.
Sau phút hiểm nguy, niềm vui của cả tổ với cơn mưa bất chợt.
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
1. Tác giả :
I. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác phẩm:
3. Tóm tắt - Chú thích - Bố cục:
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
* Tóm tắt.
* Chú thích.
* Bố cục: gồm 3 phần
Cuộc sống của ba cô gái thanh niên xung phong được giới thiệu
qua những không gian nào?
Không gian ngoài
mặt đường.
Không gian trong
hang đá
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
Không
gian
+ Ở ngay dưới chân cao điểm, giữa vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của Mĩ.
+ Con đường: bị đánh lở loét, không còn màu xanh…
+ Máy bay: trinh sát rè rè, phản lực gầm gào…
+ Bom nổ váng óc, mảnh bom xé không khí, đất rung lên. Bom nổ chậm lạnh lùng.
Căng thẳng, ác liệt.

Đó là một không gian như thế nào?

Không gian mặt đường được gợi tả qua những chi tiết nào?

Trong không gian ấy những cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ gì?
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong

Đó là những nhiệm vụ như thế nào?

Nhiệm
vụ
Không gian làm việc căng thẳng, ác liệt
+ Chạy trên cao điểm. Quan
sát máy bay Mĩ thả bom.
+ Đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom.
+ Đếm bom chưa nổ. Nếu cần thì phá bom.
Nhiệm vụ vô cùng quan trọng và chứa nhiều hiểm nguy, luôn phải đối mặt với cái chết.

Trong không gian ấy những cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ gì?
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
- Không gian làm việc căng thẳng, ác
liệt
- Nhiệm vụ vô cùng quan trọng nhưng chứa nhiều hiểm nguy, luôn phải đối mặt với cái chết.
Nghệ thuật: - Tự sự + miêu tả
- Bút pháp tả thực
Là những con người dũng cảm, không quản ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc

Qua đó, ta thấy họ là những con người như thế nào?
Để giúp người đọc hình dung được không gian cuộc sống ngoài mặt đường thì ngoài yếu tố tự sự tác giả còn sử dụng yếu tố gì?
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
Không gian: Mát lạnh, im ắng lạ.
Cuộc sống:
+ Nghỉ ngơi, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung…
+ Nghe tiếng hát phát ra từ cái đài bán dẫn nhỏ, lúc nào cũng có pin…
+ Uống nước suối pha đường…
=> Không gian sống bình yên, êm dịu,
mơ mộng và tươi trẻ.
=> Lạc quan, trong sáng, mơ mộng, yêu đời, thích làm đẹp...

Không gian, cuộc sống trong hang đá được gợi lên từ những chi tiết nào?
Từ những chi tiết này cho em cảm nhận một không gian sống như thế nào?
Nếu trong công việc họ là những con người dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, thì trong không gian nghỉ ngơi này chúng ta cảm nhận được: Họ là những cô gái như thế nào?
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
Ngoài mặt đường
- Con đường bị đánh lở loét…
- Máy bay: rè rè, gầm gào…
- Bom nổ:váng óc, mảnh bom xé không khí, bom nổ chậm: lạnh lùng
=> Căng thẳng, ác liệt, nhiều hiểm nguy, đe doạ sự sống của con người ….
Trong hang đá
- Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm,...
- Nghe hát...
- Uống nước suối pha đường...
=> Khung cảnh bình yên, êm dịu, mơ mộng và tươi trẻ.


Em có so sánh, nhận xét gì về hai không gian sống ở trên cao điểm?
><
Không gian chiến tranh
Không gian bình yên

Hãy đặt tên cho hai không gian này?
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong
Từ sự phân tích, đánh giá cho em những nhận xét chung nhất về những cô gái thanh niên xung phong: Họ là những con người như thế nào?
- Dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc.
- Không quản ngại khó khăn gian khổ, nguy hiểm.
- Lạc quan, trong sáng, mơ mộng, yêu đời.

Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
Cuộc sống, chiến đấu nơi cao điểm diễn ra căng thẳng, ác liệt. Các nữ thanh niên xung phong dũng cảm, gan dạ và sẵn sàng hi sinh để bảo vệ tuyến đường Trường Sơn.
THẢO LUẬN NHÓM
Đọc truyện ngắn này, em hình dung và cảm nhận như
thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến
chống Mĩ?
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
“Ta đi theo tiếng gọi của miền Nam.Và cả sự thôi thúc của miền Bắc đang khôi phục - Một nhà ga Ninh Bình vừa dựng bên núi đá, một dòng sông Đáy xanh lững lờ trôi vào bài thơ trữ tình ngọt lịm của Tố Hữu, một chùa Non Nước còn âm vang chiến công của tổ ba người Giáp Văn Khương…Tất cả đang giục giã anh chiến sĩ, hãy đi đi - và chiến thắng”.
Những ngôi sao xa xôi
Tiết 142 - Văn bản:
Lê Minh Khuê
(T1)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
- Hiện thực chiến tranh khốc liệt trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Cuộc sống, chiến đấu nơi cao điểm diễn ra căng thẳng, ác liệt. Các nữ thanh niên xung phong dũng cảm, gan dạ và sẵn sàng hi sinh để bảo vệ tuyến đường Trường Sơn.
Qua việc kể về cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong tác giả Lê Minh Khuê muốn phản ánh điều gì?
Trả lời câu hỏi bằng cách lựa chọn chữ cái của câu trả lời đúng nhất.
1. Ngôi kể của truyện “Những ngôi sao xa xôi” ?
A. Ngôi thứ nhất số nhiều. B. Ngôi thứ nhất số ít.
C. Ngôi thứ ba số nhiều. D. Ngôi thứ ba số ít.
2. Truyện “Những ngôi sao xa xôi” ca ngợi ai?
A. Những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn.
B. Những con người lao động xây dựng đất nước.
C. Những cô gái TNXP trong kháng chiến chống Mĩ.
D. Cả ba ý trên.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
3. Tên truyện “Những ngôi sao xa xôi” có ý nghĩa gì?
A. Quê hương như những ngôi sao trong tâm trí Phương Định.
B. Vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái như những vì sao lấp lánh.

C. Cả A và B đều đúng.
D. Cả A và B đều sai.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Bài vừa học:
- Tóm tắt lại tác phẩm
- Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
2. Bài sắp học: Tiết 143 – NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Tiết 2)
- Ba cô gái thanh niên xung phong có điểm chung và điểm riêng nào?
- Tập trung phân tích nhân vật Phương Định.
+ Tính cách.
+ Tâm hồn.
+ Tâm lí trong một lần phá bom.
- Những nét nghệ thuật chính của truyện?
- Ý nghĩa của văn bản?



Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo đã
về dự giờ thăm lớp.