Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Những ngôi sao xa xôi
(Lê Minh Khuê)
Tiết:141
I. Tìm hiểu chung.
Những ngôi sao xa xôi
- Lê Minh Khuê (Bút danh khác: Vũ Thị Mến)
sinh năm 1949- quê ở Thanh Hoá. Thuộc thế hệ những nhà văn thời kỳ chống Mỹ. Là thanh niên xung phong.
- Đề tài:
+ Trước 1975: Viết về cuộc sống chiến đấu của TNXP, bộ đội trên đường Trường Sơn.
+ Sau 1975: Viết về những chuyển biến xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
- Sở trường: Viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lý phụ nữ tinh tế, đặc sắc.
Lê Minh Khuê
Tiết 141, 142
1.Tác giả:
Nhà văn Lê Minh Khuê
Những ngôi sao xa xôi
2.Tác phẩm
- Cuộc sống, chiến đấu của TNXP trên tuyến đường Trường Sơn.
Lê Minh Khuê
I. Tìm hiểu chung.
- Sáng tác năm 1971, in lần đầu trong tạp chí "Tác phẩm mới".
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
I. Tìm hiểu chung.
1.Tác giả
2. Tác phẩm
3. Bè côc: 3 phÇn
- Phần 1: Từ đầu...đến "ngôi sao trên mũ" :Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.
- Phần 2 : Tiếp đến "chị Thao bảo" Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lắng, chăm sóc
- Phần 3: còn lại: Sau phút hiểm nguy, hai chị em ngồi hát, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê
- Ba nữ TNXP Nho, Định, Thao làm thành một tổ trinh sát mặt đường, tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu các trái bom chưa nổ và phá.
- Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất kỳ. Họ phải đối mặt với thần chết trong khi phá bom.
- Cuộc sống của họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tóm tắt văn bản:
Những ngôi sao xa xôi
Lê Minh Khuê

*
2. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của tổ nữ thanh niên xung phong.
* Cuộc sống:
- Sống trong hang đá
-> cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường khắc nghiệt, l� nơi tập trung bom đạn.

* Công việc:
- Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất, đếm bom chưa nổ và phá bom.
- Bị bom vùi luôn.
- Chạy trên cao điểm cả ban ngày.
- Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ì ầm, thần kinh căng như chão, tim đập bất chập cả nhịp điệu "Thần chết là một tay không thích đùa"
- >Một công việc căng thẳng, nguy hiểm đòi hỏi sự dũng cảm, bình tĩnh , khôn ngoan, khéo léo, sẵn sàng hi sinh .
+ Hä lµ nh÷ng c« g¸i cßn rÊt trÎ .
+ Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc, quyÕt t©m hoµn thµnh mäi nhiÖm vô.
+ Dũng cảm, sẵn sàng hi sinh, không quản gian khổ, hiểm nguy.
+ Có tình đồng đội gắn bó keo sơn.
+ Hay xúc động, nhiều mộng mơ, dễ vui, dễ trầm tư, thích làm đẹp.
Vừa cao đẹp, vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.
3. Hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong:
a. Điểm chung:
+ Phương Định: nhạy cảm, lãng mạn, hay sống với những kỷ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư .
+ Nho: là cô gái trẻ ,xinh xắn, hồn nhiên, thích thêu thùa.
+ Chị Thao: Tổ trưởng, lớn tuổi, từng trải hơn, trong công việc bình tĩnh,táo bạo nhưng lại rất sợ máu và sợ vắt .
Mỗi người có một tính cách khác nhau làm cho nhân vật hiện lên sinh động, chân thật và đáng yêu hơn.
b. Điểm riêng:
Lê Minh Khuê
Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về môi trường, về chiến tranh và thái độ của em như thế nào về những vấn đề trên?
- Là một cô gái Hà Nội, hồn nhiên, vô tư, có ngoại hình khá đẹp: hai bím tóc dày mềm, cổ cao, đôi mắt nhìn xa xăm.
- Nhạy cảm, quan tâm đến hình thức.
4. Nhân vật Phương Định.
- Thích ngắm mình trong gương, thích hát, hay mơ mộng, thích làm điệu một chút trước các anh lính trẻ.
- Vui thích cuống cuồng trước mưa đá.
- Thẫn thờ nuối tiếc khi mưa tạnh.
- Mơ mộng nhớ lại những kỉ niệm xưa.
=> Tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng
- Trong một lần phá bom:
+Khi đến gần quả bom: cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ ...tôi không sợ nữa, sẽ không đi khom...
+ Khi đào đất đặt mìn phá bom: thấy gai người khi kề sát với cái chết, nghĩ tới cái chết..mờ nhạt, không cụ thể
+ Khi chờ bom nổ: Tim tôi đập không rõ, căng thẳng sau khi châm ngòi nổ.
=> Dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.
- Gắn bó, thân thiết với những người đồng đội, cảm phục các chiến si.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ: SGK trang 121
IV. Luyện tập.
1.
Nhan đề Những ngôi sao xa xôi ?
Nhan đề tác phẩm là một hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ: những ngôi sao xa xôi, dù rất nhỏ bé nhưng đó là những ngôi sao làm sáng bầu trời đêm. Hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ: chỉ ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Nho và Phương Định với những phẩm chất sáng ngời. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời xa xôi góp sức mình làm nên chiến thẵng vĩ đại của dân tộc trong cuộc kháng chiến trường chinh.
Võ Thị Tần
Võ Thị Hà
Dài tưởng niệm
Nhà bia tưởng niệm
Ngã ba Dồng Lộc trong chiến tranh
B�i 2: Qua tác phẩm, em có suy nghĩ gì về đất nước, con người Việt Nam và trách nhiệm của tuổi trẻ hiện nay ?
KHOẢNG TRỜI HỐ BOM

Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng quân thù. Hứng lấy luồng bom…

Đơn vị tôi hành quân qua con đường mòn
Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái
Một nấm mộ nắng ngời bao sắc đá
Tình yêu thương bồi đắp cao lên…

Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ
Đất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau.

Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời nằm yên trong đất
Đêm đêm, tâm hồn em toả sáng
Những vì sao ngời chói lung linh
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong
Đã hoá thành những làn mây trắng ?
Và ban ngày khoảng trời ngập nắng
Đi qua khoảng trời em - Vầng dương thao thức
Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực
Soi cho tôi
Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài .
Tên con đường là tên em gửi lại
Cái chết em xanh khoảng trời con gái
Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em

Gương mặt em bạn bè tôi không biết
Nên mỗi người có gương mặt em riêng… .

Lâm Thị Mỹ Dạ - 1972
Hướng dẫn về nhà:

- Học bài.
- Tóm tắt truyện.
- Phân tích những phẩm chất chung của các cô gái. Phân tích nhân vật Phương Định. Từ đó khái quát phẩm chất của thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

Xin chân thành cảm ơn
Xin chân thành cảm ơn