Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê
- Lê Minh Khuê sinh năm 1949.
- Quê: Tĩnh Gia,Thanh Hóa.
- Là thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
- Đề tài:
+ Trước 1975: Viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong, bộ đội trên tuyến lửa Trường Sơn.
+ Sau 1975 viết về những chuyển biến của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.
- Là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn.


Một số tác phẩm tiêu biểu
Cao ®iÓm mïa h¹ (TruyÖn ng¾n-1978), §oµn kÕt (1980), Bi kÞch nhá (1993), Mét m×nh qua ®­êng (tËp truyÖn- 2006)
- Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi được sáng tác năm 1971, in lần đầu trong tạp chí "Tác phẩm mới".
Năm 1971 tôi đi làm báo và tìm hiểu thực tế ở đường 20. Khi đó tôi đã gặp và ở lại với một tiểu đội Thanh niên xung phong trong một cái hang lớn. Khi đó, những cánh rừng cây xung quanh bị Mỹ phạt trơ trọi. Hang đá là nơi an toàn nhất để có thể ở được. Tôi ở trong hang với thanh niên xung phong, chứng kiến cuộc sống hàng ngày của họ, chứng kiến cảnh máy bay B52 của Mĩ quần thảo trên đầu như thế nào, chứng kiến các cô gái thanh niên xung phong vô cùng gan dạ cứ sau mỗi dợt bom rơi lại lao thẳng ra chữa lại đường để cho xe đi. Thế rồi nỗi nhớ về thành phố, nhớ Hà Nội hiện lên tôi ngồi viết truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi
Ba cô gái thanh niên xung phong Định, Nho và chị Thao - là tổ trưởng ở một tổ trinh sát phá bom tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các vị trí những trái bom chưa nổ và phá bom. Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ. Mỗi người một cá tính nhưng họ rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn sóc Nho. Cơn mưa đá ập đến. Họ nghĩ về quê nhà với những kỷ niệm.
Phần 1: Từ đầu -> ngôi sao trên mũ
- Giới thiệu về 3 cô gái TNXP
- Hoàn cảnh sống và công việc của họ đầy gian khổ và nguy hiểm.
- Tuy nhiên họ vẫn vui vẻ,hồn nhiên và mơ mộng yêu đời.
Phần 2: Tiếp theo -> tôi bịa ra nữa.
- Một lần 3 chị em cùng đi phá những quả bom chưa nổ.
- Nho bị thương.
- Định và Thao chăm sóc Nho cẩn thận
Phần 3: Còn lại
- Cơn mưa đá ập đến.
- Định chạy ra nhặt những viên đá đem vào cho Nho
- Họ nghĩ về quê nhà với những kỷ niệm.
Tôi muốn đoạn văn đó, những quan sát đó phải do chính một người trong số những cô gái đó cảm nhận, cái cảm nhận đó có vẻ thực hơn người đọc dễ tin hơn, do đó sẽ tiếp nhận dễ hơn. Còn gì thuyết phục hơn khi nghe chính một cô gái thanh niên xung phong nói về đạn bom, nói về công việc của họ trên những cung đường đó?
- Ng«i kÓ thø nhÊt - Ph­¬ng §Þnh
- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
+ Con đường bị đánh lở loét
+ Hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị tước khô cháy
+ Đất bốc khói,không khí bàng hoàng,máy bay ì ầm.
+ Bom nổ, bom nổ chậm.
- 733.000 lần máy bay oanh tạc
- Đánh phá 152.000 trận
- Ném 4 triệu tấn bom
Đào đắp, san lấp 29.000.000 m3 đất đá.
San lấp 78.000 hố bom, phá 12.600 bom từ trường,
8.000 bom nổ chậm, 85.100 quả mìn.

+ Sát cao điểm,cách 300m
+ Hang đá mát lạnh
+ Uống nước suối pha đường
+ Nằm dài trên nền hang ẩm nghe ca nhạc,mơ mộng.
+ Hát.


=> Nhỏ bé, bình yên, thơ mộng
+ Con đường bị đánh lở loét
+ Hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị tước khô cháy
+ Bom nổ, bom nổ chậm.
+ Đất bốc khói,không khí bàng hoàng,máy bay ì ầm.
->Nguy hiểm,căng thẳng,đối mặt với cái chết
->Rộng lớn,gian khổ, nguy hiểm .
=> Nghệ thuật đối lập, ngôn ngữ miêu tả sinh động, câu văn ngắn nhịp nhanh thể hiện tinh thần trách nhiệm, lòng dũng cảm, sẵn sàng hi sinh nhưng cũng rất nhạy cảm, hồn nhiên, lạc quan, mơ mộng.

><
Theo em tại sao tác giả lại đặt tên văn bản là Những ngôi sao xa xôi? Tên văn bản mang ý nghĩa gì?
Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em không rửa ngủ ngay chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Đêm nắm mơ nói mớ vang nhà
( Gửi em - cô thanh niên xung phong Phạm Tiến Duật)

Khoảng trời và hố bom
Lâm Thị Mỹ Dạ
Chuyện kể rằng em cô gái mở đường
Để cứu con đường hôm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy thân mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng quân thù hứng lấy luồng bom
Đơn vị tôi hành quân qua đường mòn
Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái
Em nằm dưới đất sâu
Như khởng trời nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em toả sáng
Những vì sao ngời chói lung linh .