Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

(Trích )
Lê Minh Khuê
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
Tỏc gi?:
Lờ Minh Khuờ sinh nam 1949, quờ Tinh Gia,Thanh Húa.
L� thanh niờn xung phong trong th?i kỡ khỏng chi?n ch?ng Mi.
L� nh� van cú s? tru?ng vi?t v? truy?n ng?n.
H?i viờn H?i Nh� van.
Lê Minh Khuê
Tác phẩm
a) Xuất xứ:
Truyện sáng tác năm 1971 in lần đầu ở tạp chí “Tác phẩm mới”
b) Đề tài: Ca ngợi cuộc sống chiến đấu
của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Từ khó
"Cao di?m": ch? cao hon m?t d?t, nhu gũ, d?i nỳi ho?c trờn núc cụng trỡnh ki?n trỳc cao
? Ch? ch? ? c?a ba cụ gỏi.
"Tr?ng di?m": di?m, noi du?c xỏc d?nh l� cú vai trũ quan tr?ng so v?i nh?ng di?m, nh?ng noi khỏc
? Ch? ch? l�m vi?c c?a ba cụ gỏi.





Tóm tắt văn bản:
Ba cô thanh niên xung phong thuộc một tổ trinh sát trên tuyến đường Trường Sơn những năm đánh Mỹ.
Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu các quả bom chưa nổ và phá bom.Công việc đó hết sức nguy hiểm vì họ thường xuyên phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Hơn nữa, họ luôn phải trực tiếp đối mặt với tử thần trong những lần phá bom diễn ra hằng ngày.Trong một cái hang đá mát lạnh dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị, cuộc sống của các cô gái trẻ giữa chiến trường tuy gian khổ, khắc nghiệt nhưng luôn bình thản, lạc quan, vui tuơi, hồn nhiên.Họ gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội, đồng chí dù mỗi người đều có một tính cách riêng.
Bố cục:
Từ đầu
“ ngôi sao trên mũ”
Tiếp theo  “là buổI trưa”
Đọan còn lại
Công việc và cuộc sống
của tổ trinh sát mặt đường
Một lần phá bom.
Sau phút hiểm nguy, niềm vui của cả tổ với cơn mưa bất chợt
Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mĩ, là độc lập, tự do của đất nước. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách gian lao của chiến trường,tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt.Và gì nữa, phải chăng mùa xuân của tuổi trẻ cũng vẫn thắm đượm thêm vì màu sắc của mơ ước và yêu thương vẫn ánh lên trên đôi mắt...









Ng�y
1.1.70

Từ hoàn cảnh sống và
chiến đấu , cũng như trong
công việc phá bom mìn của
những cô gái trong tổ trinh sát
mặt đường , Và sau khi xem đoạn
phim trên em có cảm nhận
được những vẻ đẹp chung gì trong
tâm hồn , tính cách của họ?
Vẻ đẹp đời thường và vẻ đẹp anh hùng.
- Họ là những cô gái rất trẻ,mộng mừ ,lạc quan, yờu đời nhưng lại là những chiến sĩ xung phong ở chiến trường có tinh thần trách nhiệm cao ,lòng dũng cảm: can đảm trước khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng hi sinh , cú tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó.
=> Đó là những phẩm chất tốt đẹp của lòng yêu nước, của lí tuởng cao đẹp, vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh chống Mĩ.
Từ hiện thực cuộc sống của các cô gái thanh niên xung phong trong truyện ngắn em vừa tỡm hiểu , em liên tưởng tới văn bản nào đã học? So sánh điểm giống nhau giữa cỏc văn bản về nội dung trên?
Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Điểm giống nhau:
Hoàn cảnh ác liệt của cuộc
chiến tranh.Sự lạc quan yêu đời
trẻ trung của những
người lính, thanh niên xung phong,
vẻ đẹp của lũng can đảm
coi thýờng hiểm nguy.
Đồng chí
Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn và ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.
Tôi là con gái Hà Nội, là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, cái cổ cao, kiêu hãnh như một đài hoa loa kèn. Mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “ Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”…..
Trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ.
Trong cuộc sống đời thường,
Phương Định là một cô gái như thế nào?
Tính cách của Phương Định

Trong cu?c
s?ng sinh
ho?t d?i
thu?ng
Hồn nhiên, lãng mạn
Trong khi làm nhiệm vụ
V?ng l?ng d?n phỏt s?. Cõy cũn l?i xo xỏc. D?t núng. Khúi den v?t v? t?ng c?m trong khụng trung, che di nh?ng gỡ t? xa. Cỏc anh cao x? cú nhỡn th?y chỳng tụi khụng ? Ch?c cú, cỏc anh ?y cú nh?ng cỏi ?ng nhũm cú th? thu c? trỏi d?t v�o t?m m?t. Tụi d?n g?n qu? bom. C?m th?y cú ỏnh m?t cỏc chi?n si dừi theo mỡnh, tụi khụng s? n?a. Tụi s? khụng di khom. Cỏc anh ?y khụng thớch cỏi ki?u di khom khi cú th? c? du?ng ho�ng m� bu?c t?i.
V?ng l?ng d?n phỏt s?. Cõy cũn l?i xo xỏc. D?t núng. Khúi den v?t v? t?ng c?m trong khụng trung, che di nh?ng gỡ t? xa. Cỏc anh cao x? cú nhỡn th?y chỳng tụi khụng ? Ch?c cú, cỏc anh ?y cú nh?ng cỏi ?ng nhũm cú th? thu c? trỏi d?t v�o t?m m?t. Tụi d?n g?n qu? bom. C?m th?y cú ỏnh m?t cỏc chi?n si dừi theo mỡnh, tụi khụng s? n?a. Tụi s? khụng di khom. Cỏc anh ?y khụng thớch cỏi ki?u di khom khi cú th? c? du?ng ho�ng m� bu?c t?i.
Tâm trạng Phương Định khi đến gần quả bom được miêu tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?Thể hiện đức tính gì ở cô?
Tính cách của Phương Định

Trong cu?c
s?ng sinh
ho?t d?i
thu?ng
Tâm trạng khi đến gần quả bom
Hồn nhiên, lãng mạn
Trong khi làm nhiệm vụ
Can đảm
Tụi dựng x?ng nh? d�o d?t du?i qu? bom. D?t r?n. Nh?ng hũn s?i theo tay tụi bay ra hai bờn. Th?nh tho?ng lu?i x?ng ch?m v�o qu? bom. M?t ti?ng d?ng s?c d?n gai ngu?i, c?a v�o da th?t tụi. Tụi rựng mỡnh v� b?ng th?y t?i sao mỡnh l�m quỏ ch?m. Nhanh lờn m?t tớ ! V? qu? bom núng. M?t d?u hi?u ch?ng l�nh. Ho?c l� núng t? bờn trong qu? bom. Ho?c l� m?t tr?i nung núng.
.Tim tụi cung d?p khụng rừ. Du?ng nhu v?t duy nh?t v?n bỡnh tinh, ph?t l? m?i bi?n d?ng chung l� chi?c kim d?ng h?. Nú ch?y, sinh d?ng v� nh? nh�ng, dố lờn nh?ng con s? vinh c?u. Cũn d?ng kia, l?a dang chui bờn trong cỏi dõy mỡn, chui v�o ru?t qu? bom.
Tâm trạng Phương Định khi phá bom , khi chờ bom nổ được miêu tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?Đó là tâm trạng gì ?
Tính cách của Phương Định
Tâm trạng khi đào bom để đặt mìn
Can đảm

Trong cu?c
s?ng sinh
ho?t d?i
thu?ng
Tâm trạng khi
chờ bom nổ.
Tâm trạng khi đến gần quả bom
Can đảm
Sợ hãi thoáng qua
Căng thẳng dồn nén
Gan góc, coi thường hiểm nguy
Hồn nhiên, lãng mạn
Trong khi làm nhiệm vụ
Nghệ thuật đối lập
b.Chị Thao:
- Bình yên trước thử thách: “móc bánh quy trong túi thong thả nhai….. đến phát bực”
- Dứt khoát trong công việc: Chị Thao cầm cái thước…. hai đứa đi cũng đủ”
- Can đảm: Nửa tiếng đồng hồ sau, chị chui vào hang…. nhìn tôi”
- Thích hát: đây Thăng Long, đây Đông Đô….
- Thích làm duyên: áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu…… tỉa lông mày nhỏ như cái tăm…
- Sợ máu: thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét.
c. Nho:
-
=> Can đảm trong công việc, mềm yếu trong tình cảm
Nho thì lúc bướng bỉnh, mạnh mẽ, lỳc lại nhý trẻ con, thích thêu hoa rực rỡ, loè loẹt trên khăn gối
+ Đòi ăn kẹo (khi quần áo ướt vừa tắm ở suối lên )
+ Nho chống tay về đằng sau, ngả hẳn người ra cái cổ tròn như chiếc túi áo nhỏ nhắn, tôi muốn bế nó trên tay, trông nó mát mẻ như một que kem trắng:
.+ Nhận nhiệm vụ phá hai quả bom dưới lòng đường.
+ Bị thương trong lần phá bom
+ Xin mấy viên đá khi Phương Định nhặt được (trời mưa).
Ấn tượng chung của em về ba cô gái thanh niên xung phong trong câu chuyện trên ?

=> Mang v? d?p ti?u bi?u cho th? h? thanh niờn xung phong th?i khỏng chi?n ch?ng Mi c?u nu?c: h?n nhiờn, l?c quan, dung c?m, cụng v?ờc nguy hi?m, khú khan, c?n k? cỏi ch?t, trong di?u ki?n s?ng chi?n d?u gian kh? kh?c li?t, tỡnh d?ng d?i g?n bú. Ngu?i d?c r?t trõn tr?ng, m?n m?, khõm ph?c v? s? dung c?m, tinh th?n trỏch nhi?m ho�n th�nh nhi?m v? trong di?u ki?n chi?n d?u gian kh? kh?c li?t.




Van b?n "Nh?ng ngụi sao xa xụi" g?p l?i nhung v?n lung linh trong em hỡnh ?nh cỏc nhõn v?t ? t? trinh sỏt m?t du?ng nh? cỏc bi?n phỏp ngh? thu?t d?c s?c. Dú l� nh?ng bi?n phỏp ngh? thu?t n�o?





?
T?ng k?t
NGHỆ THUẬT
Truyện kể ở ngôi thứ nhất - nhân vật chính Phương Định.
Ngôn ngữ sinh động, trẻ trung.
Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
Cách kể chuyện tự nhiên.
Hỡnh ?nh d?p, tiờu bi?u v? th? h? tr? Vi?t Nam trong th?i kỡ khỏng chi?n ch?ng Mi.
Tâm hồn trong sáng, mơ mộng
Tinh thần dũng cảm
Nội dung
Cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan
của các cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Luy?n t?p
Nêu một số bài thơ, tỏc phẩm viết về tuổi trẻ Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước ?


Một số vần thơ tham khảo:
Cạnh giếng nước có bom từ trường
Em không rửa ngủ ngày chân lấm
Ngày em phá nhiều bom nổ chậm
Đêm nắm mơ nói mớ vang nhà
( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật)

Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Mưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( …)
Em nắm dưới đất sâu
Như khoảng trời nắm yên trong lòng đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Có phải thịt da em mềm mại trắng trong
Đã hóa thành những làn mây trắng ( Lâm Thị Mỹ Dạ)
Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta là ngọn lửa ( Tố Hữu)
Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai ( Tố Hữu)
Hướng dẫn về nhà
Đọc lại văn bản và tóm tắt truyện
Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật Phương Định
Đọc và soạn "Rô - Bin - Xơn ngoài đảo hoang"
Chúc các em vui khoẻ, học chăm !