Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Tiết 141
Lê Minh Khuê
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
Quan sát một số hình ảnh sau:
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả :
* Tiểu sử :
- Sinh ngày 6 tháng 12 năm 1949.Quê : huyện Tĩnh Gia – tỉnh Thanh Hoá.
* Cuộc đời : - Sau khi tốt nghiệp THPT,
- Năm 1969, bà trở thành phóng viên báo Tiền Phong.
- bà là phóng viên Đài phát thanh giải phóng sao đó là Đài truyền hình VN.
- Từ năm 1978 đến nay, Lê Minh Khuê là biên tập viên Nhà xuất bản Hội nhà văn VN.
* Sự nghiệp :
- Trước năm 1975 :

- Sau 1975: Đề cập đến nhiều vấn đề bức xúc của xã hội thời đổi mới.
- Là cây bút truyện ngắn, ngòi bút miêu tả

- Hai lần được nhận giải thưởng văn xuôi Hội nhà văn VN năm 1987 với tập truyện ngắn : Một chiều xa thành phố và tập truyện ngắn Làn gió heo may.
Lê Minh Khuê tham gia thanh niên xung phong chống Mĩ cứu nước.
Năm 1973 – 1977
Viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong và
bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn.
tâm lí tinh tế, sắc xảo đặc biệt là
khi viết về phụ nữ.
Dựa vào gợi ý hoàn thành phần thuyết minh về tác giả :
Một số tác phẩm tiêu biểu
Nhà văn Lê Minh Khuê
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả :
2. Tác phẩm :
- Là một trong những tác phẩm đầu tay của LMK.
- Viết năm 1971 - cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang diễn ra ác liệt.
3. Từ khó :
: chỗ cao hơn mặt đất như gò, đồi, núi hoặc trên nóc công trình kiến trúc cao.
: Điểm, nơi được xác định là có vai trò quan trọng so với những điểm, nơi khác.
Cao điểm
Trọng điểm
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
Thảo luận :
Nhóm 1 : Đoạn kể về công việc mà ba nữ thanh niên xung phong đang đảm nhiệm.
Nhóm 2 : Đọan văn trong đó tác giả sử dụng linh hoạt các kiểu câu.
Nhóm 3 : Đoạn văn thể hiện biệt tài miêu tả tâm lý nhân vật.
Nhóm 4 : Đoạn làm nổi bật nhất vẻ đẹp tâm hồn lãng mạn của ba nữ thanh niên xung phong.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
Giọng đọc to, rõ ràng.
Giọng bình thản, bông đùa khi kể về công việc.
Chú ý những đoạn văn sử dụng các câu ngắn, nhịp gấp.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
- Ba nữ TNXP Nho, Định, Thao làm thành một tổ trinh sát mặt đường, tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn.
- Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu các trái bom chưa nổ và phá.
- Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất kỳ. Họ phải đối mặt với thần chết trong khi phá bom.
- Cuộc sống của họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
2. Đọc, tìm hiểu chung :
- Thể loại, PTBĐ :
- Đề tài :
- Nhan đề :
- Ngôi kể :
- Bố cục :
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
2. Đọc, tìm hiểu chung :
- Đề tài : Truyện viết về ba cô gái trong một tổ trinh sát phá bom ở một cao điểm trên tuyến đường Trương Sơn trong những năm kháng chiến chống Mỹ.
Đây là một trong những đề tài của nhiều tác phẩm thơ, truyện, ca khúc thời kháng chiến chống Mỹ.
Nhan đề :
Nhan đề lãng mạn, đặc trưng của văn học thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Giữa sự khốc liệt của chiến tranh, vẻ đẹp của con người đã tỏa sáng, ngời lên vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Ánh sáng ấy không phô trương mà phải tìm hiểu chúng ta mới cảm nhận được vẻ đẹp diệu kì.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
2. Đọc, tìm hiểu chung :
Ngôi kể:
Ngôi thứ nhất, thông qua lời kể của nhân vật chính – Phương Định.
Phù hợp với nội dung tác phẩm và tạo thuận lợi để tác giả miêu tả,biểu hiện thế giới tâm hồn, những cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật.
Mạch truyện phát triển tự nhiên, tạo nên giá trị chân thực cho hình tượng nghệ thuật.
Xóa nhòa khoảng cách giữa người kể chuyện và nhân vật khiến câu chuyện gần gũi, bình dị, đời thường hơn.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
1. Đọc, tóm tắt :
2. Đọc, tìm hiểu chung :
Bố cục: 3 phần
-PhÇn 1: tõ ®Çu ->Th­êng xuyªn: cuéc sèng cña ba c« thanh niªn xung phong.
-PhÇn 2: tiÕp ->tù bÞa ra n÷a: t©m tr¹ng cña hä ( ®Æc biÖt lµ Ph­¬ng §Þnh) trong mét lÇn ph¸ bom.
-PhÇn 3: cßn l¹i : Tâm hồn lạc quan,yªu ®êi cña ba c« g¸i.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn.
Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc...Một vài cái thùng xăng hoặc thành ôtô méo mó,han gỉ nằm trong đất.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn.
Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc...Một vài cái thùng xăng hoặc thành ôtô méo mó,han gỉ nằm trong đất.
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
* Công việc:
- Khó khăn, gian khổ :
+ Bị bom vùi luôn
+ Chạy trên cao điểm giữa ban ngày
- Nguy hiểm đến tính mạng :
+ Chạy trên cao điểm giữa ban ngày không phải là chuyện chơi. Thân chết là tay không thích đùa.
+ chân chạy trên những nền đất có nhiều quả bom chưa nổ nhưng nhất định sẽ nổ.
+ Bản thân PĐ bị thương chưa lành.
- Tác động lớn đến thần kinh :
+ Thần kinh căng như chão
+ Tim đập bất chấp cả nhịp điệu.
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
-> Công việc căng thẳng, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
* Công việc:
* Hồn nhiên, tinh nghịch:
+ Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc
+ Gọi nhau là những con quỷ mắt đen
-> Bom đạn không làm vui đi niềm vui sống.
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
-> Công việc căng thẳng, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
* Công việc:
* Hồn nhiên, tinh nghịch:
+ Cười thì hàm răng lóa lên khuôn mặt nhem nhuốc
+ Gọi nhau là những con quỷ mắt đen
-> Bom đạn không làm vui đi niềm vui sống.
+ Kể về công việc : Việc của chúng tôi là ngồi đây. Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
+ Nói về sự nguy hiểm của công việc bằng hình ảnh so sánh : Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom.
+ Thấy thích thú : Việc nào cũng có cái thú của nó. Có ở đâu như thế này không?...
- Nghệ thuật trần thuật :Giọng bình thản, hóm hỉnh:
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
-> Công việc căng thẳng, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh.
-> Trong chiến tranh khốc liệt tỏa sáng vẻ đẹp của con người.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
-> Công việc căng thẳng, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh.
-> Trong chiến tranh khốc liệt tỏa sáng vẻ đẹp của con người.
* Cuộc sống đời thường nơi hang đá :
Hang đá mát lạnh
Uống nước suối pha đường
Nằm dài nghe ca nhạc
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
-> Chiến tranh tàn khốc, hủy diệt sự sống con người.
-> Công việc căng thẳng, nguy hiểm, đòi hỏi sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh.
-> Trong chiến tranh khốc liệt tỏa sáng vẻ đẹp của con người.
* Cuộc sống đời thường nơi hang đá :
-> Không gian nhỏ bé, yên bình, thơ mộng.
Làm cho câu chuyện giàu chất thơ, mang vẻ đẹp lung linh, huyền diệu như cổ tích.
-> Rất hiện đại trong việc sử dụng linh hoạt các dạng cú pháp.
...Bên ngoài nóng trên 30 độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột. Rồi ngửa cổ uống nước, trong ca hay trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ. Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung...Ban đêm chúng tôi được ngủ. Nhưng mấy đêm nay thì chịu....
- Cu?c s?ng d?i thu?ng:
+Hang đá mát lạnh
+Uống nước suối pha đường
+Nằm dài trên nền hang ẩm nghe ca nhạc.



=> Không gian nhỏ bé, bình yên, thơ mộng.
- Cu?c s?ng chi?n d?u:
+Con đường bị đánh lở loét
+Hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị tước khô cháy
+Bom nổ, bom nổ chậm.
+Máy bay ì ầm.
+Đất bốc khói, không khí bàng hoàng.
=> Không gian rộng lớn bao trùm sự căng thẳng, ngột ngạt, nguy hiểm, đe doạ sự sống.
Nghệ thuật tương phản, đối lập, hai không gian hòa quyện, kết dính, tạo nên một thứ âm hưởng bè đôi.
=> Cuộc sống vô cùng khó khăn gian khổ, nguy hiểm và ác liệt. Đó chính là hiện thực của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Từ đó ngời sáng tinh thần dũng cảm, gan dạ, không sợ hiểm nguy của con người Việt Nam.
I. Đọc – hiểu chú thích:
I. Đọc – hiểu nội dung:
3. Đọc - hiểu chi tiết :
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái:
Nghệ thuật trần thuật sinh động, giọng điệu trẻ trung, hóm hỉnh.
Hiện đại trong việc sử dụng linh hoạt các dạng cú pháp.
* Tiểu kết :
- Cuộc sống vô cùng khó khăn gian khổ, nguy hiểm và ác liệt. Đó chính là hiện thực của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Từ đó ngời sáng tinh thần dũng cảm, gan dạ, không sợ hiểm nguy của con người Việt Nam.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH