Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
1 . Tác giả .
Nhà văn Lê Minh Khuê (Bút danh khác: Vũ Thị Mến)
- Tên khai sinh: Lê Minh Khuê, sinh ngày 6 tháng 12 năm1949.
Quê: xã An Hải, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá.
Tốt nghiệp phổ thông trung học, Lê Minh Khuê tham gia đội thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước. Những năm tháng ấy đã tạo cảm hứng cho những sáng tác của chị sau này. Năm 1969 chị là phóng viên báo Tiền Phong. Năm 1973 – 1977 phóng viên Đài phát thanh giải phóng và sau đó là Đài truyền hình Việt Nam. Từ 1978 đến nay, nhà văn Lê Minh Khuê là biên tập viên văn học nhà xuất bản Hội nhà văn. Hội viên Hội nhà văn Việt Nam (1980).

- Đã được nhận: Giải thưởng văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987 (Tập truyện ngắn: Một chiều xa thành phố).
2 . Tác phẩm .
Viết năm 1971 – lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt, là tác phẩm đầu tay của Minh Khuê.
- P1: Từ đầu....- > “ngôi sao trên mũ”: Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.
- P2: Tiếp... -> “chị Thao bảo”: Một lần phá bom, Nho bị thương, hai chị em lo lắng, chăm sóc
- P3: Còn lại: Sau phút hiểm nguy, hai chị em ngồi hát, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.
3 . Bố cục .
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
II: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
Tiết 141

Những ngôi sao xa xôi

Lê Minh Khuê
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
II: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
-Họ ở trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn:
- Con đường thì bị đánh lở loét... máy bay rít trên không, bom nổ chậm..
->Cuộc sống căng thẳng ác liệt, nguy hiểm đe dọa sự sống.
a . Hoàn cảnh sống.
b . Công việc.
+ Đo khối lượng đất, lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, nếu cần thì phá bom.
+ Công việc không đơn giản, luôn bị bom vùi.
+ Chạy trên cao điểm cả ban ngày và ngay cả khi bom đang rơi trên đầu.
Công việc hết sức nguy hiểm, căng thẳng ,đe dọa tính mạng con người.
1 . Công việc của tổ trinh sát mặt đường trong tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” là gì?
A . Quan sát , thông báo máy bay địch xuất hiện .
B . Chuyên phá bom chưa nổ.
C .Đo, ước tính khối lượng đất đá cần lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
D . Đếm số hố bom cần san lấp.
2 . Tổ trinh sát mặt đường sống ở đâu?
A . Trên cao điểm .
B . Trong một cái hang dưới chân cao điểm .
C . Trên con đường Trường Sơn.
D . Trong hầm của đơn vị.
C
B
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
-Tinh thần trách nhiệm cao, quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ được phân công.
-Dũng cảm, sẵn sàng hi sinh, không quản khó khăn, gian khổ, hiểm nguy.
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
-Tinh thần trách nhiệm cao, quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ được phân công.
-Dũng cảm, sẵn sàng hi sinh, không quản khó khăn, gian khổ, hiểm nguy.
-Có tình đồng chí, đồng đội keo sơn gắn bó.
-Luụn l?c quan trong cu?c s?ng, cho dự chi?n tru?ng ỏc li?t nhung v?n khụng m?t di tớnh cỏch c?a nh?ng cụ gỏi tr?:
nhiều mộng mơ, dễ vui, dễ buồn, thích làm đẹp...
=>Đó là phẩm chất cao đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ . Họ sẵn sàng cống hiến hi sinh cho lí tưởng ước mơ thống nhất nước nhà.
Những điểm chung của ba cô gái:
Phương Định, Thao, Nho
- Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc
Dũng cảm không sợ hy sinh
Tình đồng đội gắn bó
- Nhạy cảm, nhiều mơ ước, thích làm đẹp…
Lòng yêu nước
Phẩm chất của thế hệ trẻ Việt Nam
trong thời kì chống Mĩ cứu nước
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
+ Chị Thao:
- Chị móc bánh quy trong túi, thong thả nhai khi ph?i ch?y ra cao di?m.
-Phân công công việc: "Định ở nhà."
- Khi ? trờn cao di?m v? bình thản nói: "Hơn nghìn khối"`
-Thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét.
Chị lao lên, sà xuống mô đất, nghẹn ngào, không nước mắt (khi Nho bị thương)
-Hát nhạc sai bét, không trôi chảy được bài nào, chị có ba quyển sổ chép bài hát.
+ Chị Thao : Là người từng trải ,bình tĩnh, can đảm trong công việc nhưng lại rất giàu tình cảm trong cuộc sống
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
+ Chị Thao : Là người từng trải ,bình tĩnh, can đảm trong công việc nhưng lại rất giàu tình cảm trong cuộc sống
+Nho:
Cứ mặc quần áo ướt đòi ăn kẹo.
Mát mẻ như một que kem trắng.
-Cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi,., chụp cái mũ sắt lên đầu.
- Khi ? trờn cao di?m v? : B?n qu? bom n? ch?m, ớt thụi.
-Nh?n hai qu? bom du?i lũng du?ng.
+ Nho : trẻ trung ,hồn nhiên ,tự nhận những khó khăn về bản thân mình.
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
Xuất thân: Là con gái Hà Nội..
Hình thức: Là một cô gái khá, được nhiều người để ý.
+ Hai bím tóc dày, mềm.
+ Cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn.
+ Đôi mắt nhìn xa xăm.
Sở thích: mê hát, thích ngắm mắt mình trong gương, thích mưa đá, thích những người mặc quân phục có gắn sao trên mũ.
Với đồng đội: khi du?c ? nh� tr?c di?n tho?i r?t lo l?ng cho d?ng d?i , g?t v?i d?i d?i tru?ng. Moi đất, bế Nho, rửa cho Nho bằng nước đun sôi, tiêm và pha sữa.
Với gia đình, quê hương: nhớ mẹ, con đường ban đêm, ngọn điện trên quảng trường, hoa trong công viên, tiếng rao của bà bán xôi.
+ Nhân vật Phương Định: Giàu tình cảm, hồn nhiên và mơ mộng.



[…] V¾ng lÆng ®Õn ph¸t sî. C©y cßn l¹i x¬ x¸c. §Êt nãng. Khãi ®en vËt vê tõng côm trong kh«ng trung, che ®i nh÷ng g× tõ xa. C¸c anh cao x¹ cã nh×n thÊy chóng t«i kh«ng ? Ch¾c cã, c¸c anh Êy cã nh÷ng c¸i èng nhßm cã thÓ thu c¶ tr¸i ®Êt vµo tÇm m¾t. T«i ®Õn gÇn qu¶ bom. C¶m thÊy cã ¸nh m¾t c¸c chiÕn sÜ dâi theo m×nh, t«i kh«ng sî n÷a. T«i sÏ kh«ng ®i khom. C¸c anh Êy kh«ng thÝch c¸i kiÓu ®i khom khi cã thÓ cø ®­êng hoµng mµ b­íc tíi.
[…] T«i dïng xÎng nhá ®µo ®Êt d­íi qu¶ bom. §Êt r¾n. Nh÷ng hßn sái theo tay t«i bay ra hai bªn. ThØnh tho¶ng l­ìi xÎng ch¹m vµo qu¶ bom. Mét tiÕng ®éng s¾c ®Õn gai ng­êi, cøa vµo da thÞt t«i. T«i rïng m×nh vµ bçng thÊy t¹i sao m×nh lµm qu¸ chËm. Nhanh lªn mét tÝ ! Vá qu¶ bom nãng. Mét dÊu hiÖu ch¼ng lµnh. HoÆc lµ nãng tõ bªn trong qu¶ bom. HoÆc lµ mÆt trêi nung nãng.
Håi cßi thø hai cña chÞ Thao. T«i nÐp ng­êi vµo bøc t­êng ®Êt, nh×n ®ång hå. Kh«ng cã giã. Tim t«i còng ®Ëp kh«ng râ. D­êng nh­ vËt duy nhÊt vÉn b×nh tÜnh, phít lê mäi biÕn ®éng chung lµ chiÕc kim ®ång hå. Nã ch¹y, sinh ®éng vµ nhÑ nhµng, ®Ì lªn nh÷ng con sè vÜnh cöu. Cßn ®»ng kia, löa ®ang chui bªn trong c¸i d©y m×n, chui vµo ruét qu¶ bom…
[…] Quen råi. Mét ngµy chóng t«i ph¸ bom ®Õn n¨m lÇn. Ngµy nµo Ýt : ba lÇn. T«i cã nghÜ tíi c¸i chÕt. Nh­ng mét c¸i chÕt mê nh¹t, kh«ng cô thÓ. Cßn c¸i chÝnh : liÖu m×n cã næ, bom cã næ kh«ng ? Kh«ng th× lµm c¸ch nµo ®Ó ch©m m×n lÇn thø hai ? T«i nghÜ thÕ, nghÜ thªm : ®øng cÈn thËn, m¶nh bom ghim vµo c¸nh tay th× kh¸ phiÒn. Vµ må h«i thÊm vµo m«i t«i, m»n mÆn, c¸t l¹o x¹o trong miÖng.
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
+ Nhân vật Phương Định: Giàu tình cảm, hồn nhiên và mơ mộng. Can d?m v� dung c?m trong cụng vi?c.
+ Nho : trẻ trung ,hồn nhiên tự nhận những khó khăn về bản thân mình.
+ Chị Thao : Là người từng trải ,bình tĩnh, can đảm trong công việc nhưng lại rất giàu tình cảm trong cuộc sống
?
Những tính cách, phẩm chất cao quí của họ sẽ ngời sáng mãi trong lòng người đọc như những vì sao lấp lánh.
- Tờn van b?n mang ý nghĩa ẩn dụ, " Nh?ng ngụi sao xa xụi" là hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ .
Tại sao Lê Minh Khuê lại đặt tên văn bản là
" Những ngôi sao xa xôi" ?
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
+ Nhân vật Phương Định: Giàu tình cảm, hồn nhiên và mơ mộng. Can d?m v� dung c?m trong cụng vi?c.
+ Nho : trẻ trung ,hồn nhiên tự nhận những khó khăn về bản thân mình.
+ Chị Thao : Là người từng trải ,bình tĩnh, can đảm trong công việc nhưng lại rất giàu tình cảm trong cuộc sống
III : Tổng kết
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
III : Tổng kết
1. Nghệ thuật.
1 . Nghệ thuật kể chuyện của tác phẩm đặc sắc ở điểm nào?
A . Truyện được kể theo ngôi thứ nhất nên có tính chân thực cao.
B . Cách miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
C . Tác phẩm sử dụng nhiều câu đặc biệt , câu trần thuật đơn giúp người đọc cảm nhận được không khí căng thẳng ác liệt của chiến tranh.
D . Cả A,B,C đều đúng.
2 . Viết “ Những ngôi sao xa xôi” ,Lê Minh Khuê ngợi ca :
A . Những cô gái mở đường trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ .
B . Dân tộc việt Nam kiên cường ở mọi lứa tuổi.
C . Thế hệ trẻ Việt Nam thời Kỳ chống Mỹ .
D . Tài phá bom của bộ đội ta.
D
C
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
III : Tổng kết
1. Nghệ thuật.
2 . Nội dung
-Truyện được kể theo ngôi thứ nhất tạo tính chân thực cao.
- Cách miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.
- Tác phẩm sử dụng nhiều câu đặc biệt , câu trần thuật đơn giúp người đọc cảm nhận được không khí căng thẳng ác liệt của chiến tranh.
Tác phẩm ca ngợi tinh thần dũng cảm lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn . Đó là hình ảnh đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
IV Luyện tập
Tiết 141-142 : Văn bản Những ngôi sao xa xôi ( Lê Minh Khuê)
I: Đọc và tìm hiểu chung
I: Đọc và tìm hiểu văn bản
1 . Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong .
2 . Những tính cách và phẩm chất chung và riêng của ba cô gái .
a. Những tính cách và phẩm chất chung
b. Những tính cách riêng.
III : Tổng kết
1. Nghệ thuật.
2 . Nội dung
IV Luyện tập
Câu hỏi 1 sách giáo khoa
Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mĩ, là độc lập, tự do của đất nước. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tuyền tuyến và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã
Ngày1.1.70
thấm đượm mồ hôi, nước mắt, của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách gian lao của chiến trường,tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt.Và gì nữa, phải chăng mùa xuân của tuổi trẻ cũng vẫn thắm đượm thêm vì màu sắc của mơ ước và yêu thương vẫn ánh lên trên đôi mắt...
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Đặc điểm chung nổi bật ở các cô gái thanh niên xung phong?
A . Thích mơ mộng ,sống lạc quan .
B . Tinh thần đồng đội gắn bó keo sơn.
C . Dũng cảm , sống lạc quan , chan hòa trong tình đồng đội .
D . Dũng cảm không run sợ trước cái chết.
Câu 2 : Chi tiết nào thể hiện lòng dũng cảm ở Phương Định luôn được kích thích bởi lòng tự trọng ?
A . Chỉ cần chúng tôi bắn một phát súng là các anh đến chi viện ngay.
B . Cảm thấy có các anh chiến sĩ dõi theo mình ,tôi không sợ nữa, tôi không đi khom nữa .
C . Khi xong việc quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa ,thở phào ,chạy về hang.
D . Chân chạy mà vẫn biết chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ.
C
B
Có cái chết hóa thành bất tử
Có con người làm nên lịch sử
Hình ảnh trên làm em nghĩ gì về m«i trường, về chiến tranh và thái
độ của em như thế nào về những vấn đề trên?
Gợi ý
Chiến tranh:
- Hủy hoại nghiêm trọng môi trường thiên nhiên, môi trường sống của con người và vạn vật ( Phá hủy thảm cây xanh, ô nhiễm nguồn nước, không khí v.v…)
- Để lại những di chứng nghiêm trọng cho con người nhiều thế hệ ( Nhiễm chất độc da cam, nhiều căn bệnh nguy hiểm… )
- Thái độ: Căm ghét chiến tranh, có những hành vi chống lại những thế lực gây chiến tranh, phá hoại môi trường….
- Hành động cụ thể: ……..
Đường Hồ Chí Minh hôm nay

Hướng dẫn về nhà:
- Tóm tắt văn bản, học kỹ bài phân tích, học thuộc ghi nhớ trong SGK.
- Làm bài tập 2 trong SGK.
- Soạn bài: Chương trình địa phương phần tập làm văn.
Mỗi HS chuẩn bị mét bài viết về những vấn đề môi trường ở địa phương như: (rác thải, nguồn nước, chặt phá rừng, an toàn giao thông, vấn đề hút thuốc lá, dân số v.v…