Bài 28. Những ngôi sao xa xôi

Các thầy cô cùng toàn thể các em!
Nhiệt liệt chào mừng
Môn Ngữ văn 9


Giáo viên : nguy?n Th? an
THCS H?i Thanh
Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm.
Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống các tuyến đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn ba vạn người bị thương, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hóa bị đánh cháy...
Nhà văn Lê Minh Khuê (Bút danh khác: Vũ Thị Mến)
- Tên khai sinh: Lê Minh Khuê, sinh ngày 6 tháng 12 năm1949.
Quê: xã Hải An, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá.
Tốt nghiệp phổ thông trung học, Lê Minh Khuê tham gia đội thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước. Những năm tháng ấy đã tạo cảm hứng cho những sáng tác của chị sau này. Năm 1969 chị là phóng viên báo Tiền Phong. Năm 1973 - 1977 phóng viên Đài phát thanh giải phóng và sau đó là Đài truyền hình Việt Nam. Từ 1978 đến nay, nhà văn Lê Minh Khuê là biên tập viên văn học nhà xuất bản Hội nhà văn. Hội viên Hội nhà văn Việt Nam (1980).
- Tác phẩm chính: Cao điểm mùa hạ (truyện ngắn, 1984); Đoàn kết (truyện ngắn, 1980); Thiếu nữ mặc áo dài xanh (tiểu thuyết, 1984); Một chiều xa thành phố (truyện ngắn, 1987); Em đã không quên (tiểu thuyết 1990); Bi kịch nhỏ (truyện ngắn, 1993); Lê Minh Khuê - truyện ngắn (1994).
- Đã được nhận: Giải thưởng văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam năm 1987 (Tập truyện ngắn: Một chiều xa thành phố).
“Ngày đó tôi là phóng viên báo Tiền Phong, đã từng đi đến rất nhiều các chiến trường để viết báo. Năm 1971 tôi cùng một binh chủng làm đường đến đèo Côlanhip và đã ở lại một đêm trong một hang đá cùng một tiểu đội công binh. 
 Họ cũng là những người trẻ, hầu hết là học sinh trung học, những sinh viên… đi tham gia kháng chiến. Sống cùng nhau, cùng tuổi, cùng lý tưởng như nhau trong một hoàn cảnh vô cùng ác liệt nên dễ dàng hiểu và chia sẻ cho nhau. Trong tâm hồn những cô gái thanh niên xung phong, quê nhà bao giờ cũng hiện lên kỳ diệu. Và bởi vẻ đẹp kỳ diệu đó mà họ sẵn sàng hy sinh. Đó cũng chính là ý tưởng lớn nhất mà tôi muốn gửi gắm qua truyện ngắn này”.
Đọc - giải nghĩa từ khó:
* Yêu cầu giọng đọc: Đọc to, rõ ràng, giọng kể tự nhiên, trẻ trung, gần với khẩu ngữ, và có chất nữ tính; thay đổi giọng theo từng đoạn truyện: Giọng kể tự nhiên khi Phương Định nói về công việc, về Thao và Nho; nhưng khi đến đoạn Phương Định hồi tưởng về thời đi học thì đọc chậm lại, gơi nhớ. Đọc giọng tự tin, pha chút kiêu kì, mơ mộng khi cô kể về mình....Chú ý ngắt nhịp linh hoạt ở câu ngắn, câu dài, và linh hoạt thay đổi ngữ điệu khi đọc các kiểu câu khác nhau.
Tóm tắt:
- Truyện kể về một tổ trinh sát nữ phá bom trên cao điểm. Họ gồm ba người: Chị Thao, Nho và Phương Định. Công việc của họ là theo dõi việc ném bom của địch, đo khối lượng đất lấp vào hố bom và phá những quả bom chưa nổ. Nơi họ ở rất vắng vẻ và công việc rất vất vả, cái chết rình rập nhưng họ vẫn yêu đời lạc quan. Đặc biệt Phương Định có một tâm hồn lãng mạn, thích hát, thích làm điệu.
Một lần, theo sự phân công của chị Thao, Định ở hang trực máy điện thoại, còn chị Thao và Nho đi trinh sát. Định lo lắng cho các bạn nhưng rồi họ cũng về. Sau đó, ba chị em cùng đi phá những quả bom chưa nổ. Định phá một quả bom trên đồi, Nho phá hai quả dưới lòng đường còn chị Thao phá một quả dưới hầm ba-ri-e cũ. Nho bị thương trong lần phá bom đó. Cô được Định và Thao đưa về chăm sóc cẩn thận. Không ai khóc trong hoàn cảnh ấy, họ cố giữ vẻ cứng cỏi để làm yên lòng đồng đội.
Một cơn mưa đá bất chợt ập xuống, Định chạy ra nhặt những viên đá và đem vào cho Nho mấy viên. Họ say sưa với những niềm vui thời con trẻ và trận mưa ấy cũng gợi về trong tâm trí Định bao hình ảnh quê nhà.
- Nghĩa của từ khó:
+ Cao xạ ( pháo cao xạ): Loại pháo dùng để bắn các mục tiêu trên không.
+ 12 li 7: Súng máy cỡ nòng 12.7mm, có thể dùng bắn mục tiêu dưới mặt đất hoặc trên không ở tầm thấp.
+ Ba-ri-e ( phiên âm tiếng Pháp): Thanh hoặc vật dụng dùng chắn ngang đường, có thể di chuyển được.
+ Ca-chiu-sa: Tên một bài hát Nga phổ biến trong Hồng quân liên Xô thời kì chiến tranh vệ quốc (1941 - 1945)
+ Mủng : Đồ đan bằng tre, sít vào nhau, miệng tròn, sâu lòng, nhỏ hơn thúng, dùng để dựng




Pháo cao xạ
Đội pháo cao xạ
Súng máy 12ly7
Cái mủng
Từ đầu
” ngôi sao trên mũ”
Tiếp theo 
“là buổi trưa”
Đoạn còn lại
Hoàn cảnh sống và công việc của tổ trinh sát mặt đường.
Một lần phá bom Nho bị thương
cả tổ lo lắng chăm sóc.
Sau phút hiểm nguy, niềm vui của cả tổ với cơn mưa bất chợt.
Bố cục: 3 phần
Theo dõi các đoạn truyện :
- Chúng tôi ở trong hang dưới chân cao điểm…Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn .Hai bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy…han gỉ nằm trong đất. ..
-Khi có bom nổ thì chạy lên ,đo khối lượng đất lấp vào hố ,đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.Người ta gọi chúng tôi là tổ trinh sát mặt đường.
-Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày.mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi.Thần chết là một tay không thích đùa.

-
Theo dõi các đoạn truyện :
- Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần.Thần kinh căng như chão,tim đập bất chấp cả nhịp điệu,chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ .Có thể nổ bây giờ ,có thể chốc nữa .Nhưng nhất định sẽ nổ….
- Những cái xảy ra hàng ngày: Máy bay rít, bom nổ, nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung lên…tất cả cứ như một cơn sốt. Khói lên và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa
Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong không trung che đi những gì từ xa…. Quả bom nằm lạnh lùng trên một cành cây khô, một đầu nằm vùi xuống đất. Đầu này có vẽ một vòng tròn màu vàng…
-
Bên ngoài nóng trên 30 độ chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác Cái mát lạnh toàn thân rung lên đột ngột .Rồi ngửa cổ uống nước trong ca hay trong bi đông…Xong thì nằm dài trên nền ẩm ,lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn ....Có thể nghe ,có thể nghĩ lung tung…
-…Đứa nào cũng leo tót lên trọng điểm cầm xẻng xúc ,nói một vài câu buồn cười với một anh lái xe nào đó .Vui.
-
- Không gian trong hang:
+ Hang đá mát lạnh
+ Uống nước suối pha đường
+ Nằm dài trên nền hang ẩm nghe ca nhạc, mo, m?ng
+ Hỏt


- Không gian mặt đường:
+ Con đường bị đánh lở loét
+ Hai bên đường không có lá xanh, thân cây bị tước khô cháy
+ Bom nổ, bom nổ chậm.
+ Máy bay ì ầm.
+ Đất bốc khói, không khí bàng hoàng.
=> Cuộc sống vô cùng khó khăn gian khổ, nguy hiểm và ác liệt. Đó chính là hiện thực của cuộc kháng chiến chống Mĩ trường kì và oanh liệt của dân tộc Việt Nam.
Nghệ thuật: Câu văn ngắn, miêu tả, tả thực, đối lập tương phản
=> Không gian rộng lớn bao trùm sự căng thẳng, ngột ngạt, nguy hiểm, đe doạ sự sống.
=> Không gian nhỏ bé, bình yên, thơ mộng.
THẢO LUẬN NHÓM
Đọc truyện ngắn này, em hình dung và cảm nhận như
thế nào về tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến
chống Mĩ?
“Ta đi theo tiếng gọi của miền Nam.Và cả sự thôi thúc của miền Bắc đang khôi phục - Một nhà ga Ninh Bình vừa dựng bên núi đá, một dòng sông Đáy xanh lững lờ trôi vào bài thơ trữ tình ngọt lịm của Tố Hữu, một chùa Non Nước còn âm vang chiến công của tổ ba người Giáp Văn Khương…Tất cả đang giục giã anh chiến sĩ, hãy đi đi - và chiến thắng”.
Trả lời câu hỏi bằng cách lựa chọn chữ cái của câu trả lời đúng nhất.
1. Ngôi kể của truyện “Những ngôi sao xa xôi” ?
A. Ngôi thứ nhất số nhiều. B. Ngôi thứ nhất số ít.
C. Ngôi thứ ba số nhiều. D. Ngôi thứ ba số ít.
2. Truyện “Những ngôi sao xa xôi” ca ngợi ai?
A. Những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn.
B. Những con người lao động xây dựng đất nước.
C. Những cô gái TNXP trong kháng chiến chống Mĩ.
D. Cả ba ý trên.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
3. Tên truyện “Những ngôi sao xa xôi” có ý nghĩa gì?
A. Quê hương như những ngôi sao trong tâm trí Phương Định.
B. Vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái như những vì sao lấp lánh.

C. Cả A và B đều đúng.
D. Cả A và B đều sai.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Bài vừa học:
- Tóm tắt lại tác phẩm
- Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong.
2. Bài sắp học: Tiết 143 – NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Tiết 2)
- Ba cô gái thanh niên xung phong có điểm chung và điểm riêng nào?
- Tập trung phân tích nhân vật Phương Định.
+ Tính cách.
+ Tâm hồn.
+ Tâm lí trong một lần phá bom.
- Những nét nghệ thuật chính của truyện?
- Ý nghĩa của văn bản?