Bài 28. Lựa chọn trật tự từ trong câu

Nhiệt liệt chào đón các thầy giáo, cô giáo tới dự giờ !
Tập thể lớp 8A trường THCS Than An
Người thiết kế: Thầy giáo Nguyễn Ngọc Nam
Bài cũ:
Hãy kể một số biện pháp tu từ mà em đã học ?
=> so sánh, nhân hoá , ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, liệt kê, nói quá…
Tiết 112:Lựa chọn trật tự từ trong câu
I/ Nhận xét chung:
1, Ví dụ:
"Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ"

(1) Cai lệ gõ đ?u roi xuốg đất, thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ.


(2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất.
(3) Bằng cái giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét
(4) Thét bằng cái giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất
(5) Bằng cái giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét
Vì sao tác giả lựa chọn trật tự như đoạn trích ?
* Ghi nhớ : Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả riêng. người nói (người viết)cần biết lựa chọn từ thích hợp với giao tiếp.
=>
- Lặp lại từ “roi” ở đầu câu nhằm liên kết với câu trước.
- Từ “ thét” cuối câu để liên kết với câu sau.
- Cụm từ “gâ đầu roi” ở đầu câu nhằm nhấn mạnh sự hung hãn của cai lệ
* So sánh hai cách viết sau:





- A ! Con biết rồi ! Không phải chè, cám mà ! Bu bảo cám là chè.
- A ! Con biết rồi ! Không phải chè, cám mà ! Cám nấu mà bu bảo là chè.
=> Thể hiện thái độ trách móc, than v·n
=> Chỉ thể hiện sự phát hiện mới
Lưu ý : - Hiệu quả của các cách sắp xếp trật tự từ không giống nhau.
- Lựa chọn trật tự từ thích hợp sÏ đạt hiệu quả diễn đạt.


Tiết 117:Lựa chọn trật tự từ trong câu
I/ Nhận xét chung:

II/ Một số tác dụng của sắp xếp trật tự từ
Ví dụ 1:

(a) Thể hiện thứ tự tự trước sau của các hành động: giật phắt, chạy…chạy đến

(b) Thứ bậc cao thấp ( cai lệ, người nhà lí trưởng tương ứng với roi song, tay thước và dây thừng)

Ví dụ 2: Cách 1 => Hiệu quả diễn đạt cao nhất vì có nhịp điệu, hài hoà về ngữ âm.


* Tác dụng của trật tự từ trong câu:
- Nhấn mạnh đặc điểm của sự vật hiện tượng.
- Liên kết các câu lại với nhau.
- Đảm bảo hài hoà về mặt ngữ âm.
- Thể hiện thứ tự trước sau các sự việc…..
* Ghi nhớ: (sgk)

* Bài tập trắc nghiệm

Sự sắp xếp trật tự từ trong câu không có tác dụng:

A. Liên kết câu với những câu khác trong đoạn văn.

B. Cho biết thứ tựcủa sự vật, hiện tượng….
C.Xác định vị trí hợp lí của từ hoặc vế câu.

D. Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm.


C.Xác định vị trí hợp lí của từ hoặc vế câu.
III/ Luyện tập

a, Bác kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện trong lịch sử.
b,- Đặt cụm từ :” Đẹp vô cùng” trước hô ngữ “ Tổ quốc ta ơi” nhằm nhấn mạnh cái đẹp của non sông đất nước khi mới giải phóng.
- Trong cụm từ “hò ô tiếng hát”, tác giả đảo “hò ô” lên trước nhằm bắt vần với sông Lô để tạo cảm giác kéo dài, thể hiện sự mênh mang của sông nước, vừa hợp vần với câu trước => Đảm bảo sự hài hoà về mặt ngữ âm cho lời thơ.
III/ Luyện tập

C, Câu văn của Nguyễn Công Hoan: lặp lại các cụm từ mật thám, đội con gái ở hai đầu vế câu là để liên kết với câu trước.
Bài tập bổ sung :
“ Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà”
Em có nhận xét gì về trật tự từ trong hai câu thơ trên?
Hiệu quả của việc lựa chọn trật tự từ đó ?
* Hãy thay đổi trật tự từ trong các câu sau rồi rút ra nhật xét
1, Tôi ăn cơm rồi.
2, Ông ấy không hút thuốc.
Dặn dò
- Làm các bài tập ở trang 122
- Soạn bài: Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận.