Bài 28. Lựa chọn trật tự từ trong câu

PHO�NG GD & �T ���C HUEÔ
TR���NG THCS MY� THÁNH BAĨC
L��P: 8
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ DỰ GIỜ !
GV: LEĐ MINH COĐNG
Tiết: 122 - Tiếng Việt

LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU





-Thế nào là trật tự từ trong câu ?
=> Trật tự từ là cách sắp xếp từ ngữ trong một câu
A.TÌM HIỂU CHUNG.
A.TÌM HIỂU CHUNG:
Nhận xét chung.
Ti?t: 122 - Ti?ng Vi?t

L?A CH?N TR?T T? T? TRONG C�U


+(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.

+(2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất.

+(3) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất.

+(4) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét.

+(5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét.

+(6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.






1. Có thể thay đổi trật tự từ trong câu (nội dung không thay đổi).
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.


1.
2.Tác giả chọn trật tự từ như trong đoạn trích là:
Nhằm mục đích:
- Nhấn mạnh vị thế xã hội của cai lệ.
- Nhấn mạnh thái độ hung hãn của cai lệ.
- Tạo liên kết câu.
- Tạo nhịp điệu cho câu văn. . . .
b. Tác dụng của từ ngữ trong câu:
- Lặp lại từ roi tạo liên kết với câu trước.
- Từ thét tạo liên kết với câu sau.
- Cụm từ gõ đầu roi xuống đất nhấn mạnh vị thế xã hội và thái độ hung hãn của cai lệ.
3. Tác dụng của sự thay đổi trật tự từ ở bài tập 1.
-Câu (1) & (2): nhấn mạnh vị thế xã hội, liên kết câu.
-Câu (3) & (6): Nhấn mạnh thái độ hung hãn.
-Câu (4) & (5): Liên kết câu.












Tiết: 122 - Tiếng Việt
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
A.TÌM HIỂU CHUNG:
I. Nhận xét chung.



Bài tập nhanh: Nó bảo sao không đến.
Có thể thay đổi trật tự từ trong câu như sau :
- Bảo nó, sao không đến.
- Sao bảo nó, không đến.
- Không sao, bảo nó đến.
- Đến, không sao bảo nó.
- Nó bảo, không đến sao.
- . . . . . .
=>Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Tiết: 122 - Tiếng Việt
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
A.TÌM HIỂU CHUNG:
I. Nhận xét chung.



1.Tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ (in đậm) trong các câu:
a. (1) Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.
=>Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động.
(2)Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấu tay hắn.
=>Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động.
b. (1) Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lý trưởng đã sầm sập tiến vào. . . .
=>Thể hiện thứ bậc cao, thấp của các nhân vật (cai lệ có địa vị xã hội cao hơn người nhà lý trưởng) và thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
(2) . . . .với những roi song, tay thước và dây thừng.
=>Thể hiện thứ tự tương ứng với trật tự của cụm từ đứng trước: cai lệ mang roi song, người nhà lý trưởng mang tay thước và dây thừng.
Tiết: 122 - Tiếng Việt
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
A.TÌM HIỂU CHUNG:
I. Nhận xét chung.
II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ.




2.Tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in đậm:
a. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
b. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước.
c.Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước.
Cách viết của tác giả góp phần tạo nên nhịp điệu cho câu văn.

Kết luận: Tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong câu:
-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. . . . .
-Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
-Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
-Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói.
Tiết: 122 - Tiếng Việt

LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
A.TÌM HIỂU CHUNG:
I. Nhận xét chung.
II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ.




Câu a: Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung . . . .
=>Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử.

Câu b: Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!. . . .
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát. . .
=>“Đẹp vô cùng” đảo lên phía trước để nhấn mạnh vẻ đẹp của Tổ quốc mới được giải phóng.

=>“hò ô” đưa lên phí trước để bắt vần lưng với “sông Lô” gợi ra một không gian
mênh mang sông nước, đồng thời bắt vần chân “ngạt-hát” tạo hài hòa ngữ âm khổ thơ.

Câu c: Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần.
=>Lặp từ và cụm từ “mật thám”, “đội con gái”để tạo liên kết với câu đứng trước.
Tiết: 122 - Tiếng Việt

LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
A.TÌM HIỂU CHUNG:
I. Nhận xét chung.
II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ.
B. Luyện tập. Lý do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu in đậm.




Củng cố

Hướng dẫn tự học :
Giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một câu văn, câu thơ cụ thể.
Dặn dò:
Chuẩn bị kiểm tra văn.
-Thế nào là trật tự từ trong câu ?
Trật tự từ là cách sắp xếp từ ngữ trong một câu