Bài 28. Lựa chọn trật tự từ trong câu

CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁO
NGỮ VĂN
Về dự giờ lớp chúng ta
GV: LÊ THỊ NGA
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Lượt lời trong hội thoại là gì ?

Trong hội thoại để giữ lịch sự ta cần phải làm gì ?
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò:
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
. Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt
. Cai lÖ
. thÐt
. b»ng giäng khµn khµn
. cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò
Th¶o luËn nhãm( 4 phót)
C©u hái: H·y s¾p xÕp c¸c tõ vµ côm tõ trªn thµnh nh÷ng c©u v¨n ®ång nghÜa.
- Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
gõ đầu roi xuống đất
1.Cai lệ
thét
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
thét
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
2.Cai lệ
gõ đầu roi xuống đất
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
cai lệ
gõ đầu roi xuống đất
3.Thét
gõ đầu roi xuống đất
thét
cai lệ
4. Bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
5. Bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
thét
cai lệ
gõ đầu roi xuống đất
6. Gõ đầu roi xuống đất
bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ
cai lệ
thét
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò:
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
LÇn l­ît thay thÕ c©u in ®Ëm b»ng c¸c c©u võa s¾p xÕp ®­îc vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dông cña sù thay ®æi Êy.
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(a) Cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®Êt thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò:
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Chủ yếu liên kết với câu trước và câu sau
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(b) Cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò, gâ ®Çu roi xuèng ®Êt :
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Chỉ liên kết với câu trước
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(c) ThÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò, cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®Êt :
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Không liên kết
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(d) B»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò, cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, thÐt :
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Chỉ liên kết với câu sau
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(e) B»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò, gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt :
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Chỉ liên kết với câu sau
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Anh DËu uèn vai ng¸p dµi mét tiÕng. UÓ o¶i, chèng tay xuèng ph¶n, anh võa rªn võa ngáng ®Çu lªn. Run rÈy cÊt b¸t ch¸o, anh míi kÒ vµo ®Õn miÖng, cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®· sÇm sËp tiÕn vµo víi nh÷ng roi song tay th­íng vµ d©y thõng.
(g) Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò, cai lÖ thÐt :
- Th»ng kia! «ng t­ëng mµy chÕt ®ªm qua, cßn sèng ®Êy µ? Nép tiÒn s­u ! Mau!
Để nhấn mạnh và liên kết với câu sau
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
- Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không thay đổi nghĩa cơ bản của câu.
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích: nhấn mạnh sự hung hãm của cai lệ và để tạo liên kết câu.
- Trật tự từ sắp xếp khác nhau nhằm tạo ra những sắc thái nghĩa khác nhau.
2.Ghi nhớ: SGK.111
Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
1. Ví dụ/ SGK
Bài tập c?ng c? phần I: Thay đổi trật tự từ bằng nhiều cách khác nhau
NÓ
BẢO
SAO
KHÔNG
ĐẾN
?Nó bảo không đến sao?
? Nó bảo đến không sao.
? Nó sao bảo không đến?
? Nó sao đến bảo không?
? Nó không đến bảo sao?
? Sao không đến bảo nó?
? Sao không bảo nó đến?
? Sao đến không bảo nó?
? Sao đến, nó bảo không?
? Không đến, sao bảo nó?
? Không bảo, sao nó đến?
? Đến nó bảo: "Không sao"
I. Nhận xét chung
II.. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1. Ví dụ: SGK
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
1.a. Đùng đùng, cai lệ giật phắt dây cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ tay hắn.
Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động
b. - Cai lệ và người nhà lí trưởng
- roi song, tay thước và dây thừng
Thể hiện thứ bậc cao thấp và thứ tự quan sát của người nói
I. Nhận xét chung
II.. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1. Ví dụ: SGK
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
2a.Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
B T T B B B T T
Cách viết của tác giả có hiệu quả diễn đạt cao hơn vì có sự hài hòa về ngữ âm
2. Ghi nhí:
TrËt tù tõ trong c©u cã t¸c dông:
- ThÓ hiÖn thø tù nhÊt ®Þnh cña sù vËt, ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm (nh­ thø bËc quan träng cña sù vËt, thø tù cña ho¹t ®éng, tr×nh tù quan s¸t cña ng­êi nãi,…)
- NhÊn m¹nh h×nh ¶nh, ®Æc ®iÓm cña sù vËt, hiÖn t­îng.
- Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong v¨n b¶n.
- §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi.
I. Nhận xét chung
II.. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1. Ví dụ: SGK
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
III. Luyện tập
a. Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện trong lịch sử.
b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của tổ quốc. Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ.
c. Lặp lại từ và cụm từ "mật thám. đội con gái.để tạo liên kết với câu đứng trước.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
II.. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
Ti?t 114. LựA CHọN TRậT Tự Từ TRONG CÂU
I. Nhận xét chung
- Có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.
- Người viết cần lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
II. Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ.
- ThÓ hiÖn thø tù nhÊt ®Þnh cña sù vËt, ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm (nh­ thø bËc quan träng cña sù vËt, thø tù cña ho¹t ®éng, tr×nh tù quan s¸t cña ng­êi nãi,…)
- NhÊn m¹nh h×nh ¶nh, ®Æc ®iÓm cña sù vËt, hiÖn t­îng.
- Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong v¨n b¶n.
- §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
1/ Bài vừa học :
Xem lại nội dung bài đã học.
Học kĩ các mục ghi nhớ.
Hoàn thành bài tập + Đặt 5 câu trần thuật có tác dụng nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật.
2/ Soạn bài : Lựa chọn trật tự từ trong câu (Luyện tập)
-Xem kĩ yêu cầu các bài tập SGK/ 122 – 124.
-Làm trước BT1, 2.
Quý thầy cô và các em học sinh
XIN CHÂN THàNH CảM ƠN
Kon Tum