Bài 28. Lựa chọn trật tự từ trong câu

CHÀO MỪNG THẦY CÔ GIÁO
NGỮ VĂN
Về dự giờ lớp chúng ta
GV: Trần Thị Kim Oanh
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Em hiểu thế nào là lượt lời trong hội thoại? Chúng ta phải làm gì để đảm bảo lịch sự khi tham gia cuộc hội thoại?
2. Đọc đoạn văn: “anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngẩng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
- Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!”
? Cho biết ai tham gia trong cuộc thoại? Người đó có bao nhiêu lượt lời? Tính cách của nhân vật thể hiện qua lời nói như thế nào?


- Người tham gia trong cuộc thoại là: Cai lệ.
- Cai lệ có một lượt lời Nhấn mạnh sự hung hãn, hách dịch, vô tâm.
Bài 28 - Tiết 114
Lựa chọn trật tự từ trong câu
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng,cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song,tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất,cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
(Ng« TÊt Tè- T¾t ®Ìn)
Bài 28:Tiết 114 Lựa chọn trật tự từ trong câu
I.Nhận xét chung
1,Đọc đoạn trích
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.Nhận xét chung
1, §äc ®o¹n trÝch:

Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ng­êi hót nhiÒu x¸i cò:
. Gâ đầu roi xuống đất :TN
. cai lệ: CN
. thÐt : VN
. bằng giọng khµn khµn của người hót nhiÒu x¸i cò : BN

? H·y s¾p xÕp c¸c tõ vµ côm tõ trªn thµnh nh÷ng c©u v¨n ®ång nghÜa.
Tuần: 29 BÀI 28
Tiết : 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
1-Cai lệ gõ đầu roi xuống đất ,thét bằng giọng khàn khàn của một
người hút nhiều xái cũ .
2- Cai l? thột b?ng gi?ng kh�n kh�n c?a m?t ngu?i hỳt nhi?u xỏi
cu, gừ d?u roi xu?ng d?t.
3- Thột b?ng gi?ng kh�n kh�n c?a m?t ngu?i hỳt nhi?u xỏi cu,
cai l? gừ d?u roi xu?ng d?t.
4- B?ng gi?ng kh�n kh�n c?a m?t ngu?i hỳt nhi?u xỏi cu, cai l?
gừ d?u roi xu?ng d?t, thột.
5-Bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ ,gõ đầu
roi xuống đất cai lệ thét.
6- Gừ d?u roi xu?ng d?t,b?ng gi?ng kh�n kh�n c?a m?t ngu?i
hỳt nhi?u xỏi cu cai l? thột.
I.Nhận xét chung
1.§äc ®o¹n trÝch /sgk
2.Nhận xét
- Có 6 cách thay đổi trật tự từ mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu.

Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Tuần: 31 BÀI 28
Tiết : 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I/ Nhận xét chung:
1/ Đọc đoạn trích:
2/NhËn xÐt








Câu hỏi

Vì sao tác giả chọn trật tự như trong
đoạn trích mà không chọn trật tự chúng
ta vừa thay đổi?

Đáp án

Tác giả muốn nhấn mạnh sự hung hãn
của cai lệ.

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(a) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
-Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!
→ NhÊn m¹nh vÞ thÕ XH,liên kết với câu trước và câu sau.
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(b) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!

→NhÊn m¹nh vÞ thÕ XH, liªn kÕt c©u(c©u tr­íc)
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(c)Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!

→ NhÊn m¹nh th¸i ®é hung h·n (kh«ng liªn kÕt)
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(d)Bằng giọng khàn khàn của mét người hút nhiều xái cũ,cai lệ gõ đầu roi xuống đất,thét:
- Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!
→ ChØ liªn kÕt víi c©u sau
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(e)Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất,cai lệ thét.
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!

→ ChØ liªn kÕt víi c©u sau
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy

Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
(g)Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của mét người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau!

→ ĐÓ nhÊn m¹nh th¸i ®é hung h·n vµ liªn kÕt víi c©u sau
Lần lượt thay thế câu in đậm bằng các câu vừa sắp xếp được và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi ấy
LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Tuần: 31 BÀI 28
Tiết : 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I/ Nhận xét chung:
1/ Đọc đoạn trích:
2/NhËn xÐt
3/ Ghi nhớ:
Trong một câu có thể có nhiều
cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách
đem lại hiệu quả diễn đạt riêng.
Người nói (người viết)cần biết lựa
chọn trật tự từ thích hợp với yêu
cầu giao tiếp.









Qua sự sắp xếp trật tự từ trong câu,
em rút ra nhận xét gì?

I.Nhận xét chung
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.VÝ dô /sgk
2.Nhận xét :
*Ngữ liệu 1:
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự
trước sau của các hoạt động

… giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.
- Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.VÝ dô /sgk
2.Nhận xét
Ngữ liệu 1
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự
trước sau của các hoạt động.

b.TrËt tù tõ thÓ hiÖn thø bËc
cao thÊp vµ thø tù xuÊt hiÖn
cña c¸c nh©n vËt.




cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng
 cai lÖ cã thø bËc cao h¬n.
-roi song,tay th­íc vµ d©y thõng
→ cai lÖ: mang roi song, ®i tr­íc.
→ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng: mang tay th­íc vµ d©y thõng, ®i sau.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.VÝ dô /sgk
2.Nhận xét
a)Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.
B T T B B B T T
b)Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước.
4 4 2 2
c)Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước.
2 4 4 2
? Cỏch vi?t a (c?a tỏc gi?) cú hi?u qu? di?n d?t cao hon, vỡ cú s? h�i hũa v? ng? õm.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
*Trật tự từ trong câu có thể :
-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,.)
-Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
-Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
-Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.
*Ghi nh? : SGK/112
Những tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong câu
I.Nhận xét chung
1 VÝ dô /sgk
2.Nhận xét
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích:nhấn mạnh sự hung hãn của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
3.Ghi nhí:
II.Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1VÝ dô /sgk
2.Nhận xét
a.Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
b.Trật tự từ thể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vật và thứ tự xuất hiện của các nhân vật.
-Cách a (cách viết của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn, vì có sự hài hòa về ngữ âm.
*Ghi nhớ 2 : SGK/112

Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I.
II.
III. Luyện tập

a. Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện trong lịch sử.

b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của Tổ quốc.
Tạo ra sự hài hoà về ngữ âm cho khổ thơ.

c. Lặp lại từ và cụm từ "mật thám`và "đội con gái" để tạo liên kết với câu đứng trước.

a.Bà Trưng, Bà Triệu,Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.

b. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô,hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca...

c.- Âý cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn:
- Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần.
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
I- Nhận xét chung
1.§äc ®o¹n trÝch /sgk
2.Nhận xÐt :
- Cách viết của tác giả nhằm mục đích:nhấn mạnh sự hung hãn của cai lệ và để tạo liên kết câu.
3.Ghi nhí 1: SGK/111
II- Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ
1.VÝ dô /sgk
2.Nhận xÐt:
a. trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động
-b.trËt tù tõ thÓ hiÖn thø bËc cao thÊp cña c¸c nh©n vËt vµ thø tù xuÊt hiÖn cña c¸c nh©n vËt
c¸ch a(c¸ch viÕt cña t¸c gi¶) cã hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cao h¬n vi cã sù hµi hoµ vÒ ngữ ©m
*Ghi nhí 2: SGK/112
III- LuyÖn tËp
a. KÓ tªn c¸c vÞ anh hïng d©n téc theo thø tù xuÊt hiÖn trong lÞch sö
b. NhÊn m¹nh vÎ ®Ñp cña tæ quèc. T¹o ra sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cho khæ th¬
c. LÆp l¹i tõ vµ côm tõ “mËt th¸m”vµ “®éi con g¸i” ®Ó t¹o liªn kÕt víi c©u ®øng tr­íc
Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU
Bài tập nhanh
Hãy biến đổi câu " Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều" thành những câu thơ có trật tự từ khác nhau.

- Rất đẹp lúc nắng chiều hình anh.
- Hình anh rất đẹp lúc nắng chiều.
- Lúc nắng chiều rất đẹp hình anh.
- Lúc nắng chiều hình anh rất đẹp.
Xin chân thành cảm ơn !