Bài 28. Động cơ điện một chiều

TRƯỜNG THCS SUỐI ĐÁ
Giáo viên: LÊ THỊ DIỆU
Bộ môn: vật lý 9
Kieåm tra baøi cuõ:
Sửa bài tập: 27.3 /SGK
Phát biểu quy tắc bàn tay trái?


Làm bài tập
27.3 / SBT - 33.


- Khung sẽ quay theo chiều mũi tên cong.
- Không có lực tác dụng lên cạnh BC vì cạnh
BC song song với các đường sức từ.
ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU

D?t v?n d?:
N?u có dịp đến các công viên, các em sẽ được ngồi trên những toa của một đoàn tàu nhỏ, chạy trên đường ray đặt cao ngang tầm nóc nhà để dạo quanh công viên, ngắm nhìn thành phố. Các em biết không, đoàn tàu đó chạy rất êm, không hề nhả khói, không tiêu tốn xăng dầu mà chạy được nhờ dòng điện.
Hãy dự đoán:


Làm thế nào mà dòng điện có thể làm quay động cơ và vận hành cả một đoàn tàu hàng chục tấn?
I - Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1) Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:

2) Hoạt động của động cơ điện một chiều:
Ñoäng cô ñieän moät chieàu hoaït ñoäng döïa treân taùc duïng cuûa töø tröôøng leân khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong töø tröôøng.
C2: Khung dây sẽ quay do tác dụng của hai lực
Trả lời C1 và C2:
C1: Biểu diễn lực điện từ:
Mô hình động cơ điện một chiều:
Thí nghiệm kiểm tra.
Lồng ghép giáo dục môi trường.
*Khi ñoäng cô ñieän 1 chieàu hoaït ñoäng taïi caùc coå goùp xuaát hieän tia löûa ñieän, keøm theo khoâng khí coù muøi kheùt → khí NO, NO2. Ñoàng thôøi laøm aûnh höôûng hoaït ñoäng cuûa caùc thieát bò ñieän khaùc ( neáu maéc cuøng vaøo moät maïng ñieän) seõ gaây nhieãu voâ tuyeán gaàn ñoù.

* Câu hỏi:
Để tránh ảnh hưởng khí độc, bị nhiễu truyền hình do động cơ điện
một chiều hoạt động, chúng ta nên làm gì?
Biện pháp khắc phục :
Dùng động cơ điện xoay chiều thay thế cho động cơ điện một chiều.
Không mắc chung thiết bị thu, phát sóng với động cơ điện một chiều
Kết luận:
a - Ñoäng cô ñieän moät chieàu coù hai boä phaän chính laø nam chaâm taïo ra töø tröôøng ( boä phaän ñöùng yeân) vaø khung daây daãn cho doøng ñieän chaïy qua ( boä phaän quay ). Boä phaän ñöùng yeân ñöôïc goïi laø Stato , boä phaän quay ñöôïc goïi laø Roâto.
b – Khi ñaët khung daây daãn ABCD trong töø tröôøng vaø cho doøng ñieän chaïy qua khung thì döôùi taùc duïng cuûa löïc ñieän töø, khung daây seõ quay.
II - Động cơ điện một chiều trong kĩ thuật:
1- Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật:

* Cấu tạo của động cơ điện một chiều:
C4: Nhận xét về sự khác nhau của hai bộ phận chính của động cơ điện ( hình 28.2 ) so với mô hình động cơ điện mà em vừa mới tìm hiểu ( hình 28.1 )
Hình 28.2
Hình 28.1
Trả lời C4:
a - Trong động cơ điện kĩ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện .
b - Bộ phận quay của động cơ điện kĩ thuật không đơn giản là một khung dây mà gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kĩ thuật ghép lại.
Cho biết thêm:
Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều.

III - Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện:
- Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?
IV- Vận dụng:
Hình 28.3
C5:Khung dây trong hình 28.3 quay theo chiều nào?
Trả lời C5: Biểu diễn lực điện từ.
C5: Khung dây quay theo chiều ngược kim đồng hồ
C6: Tại sao khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường?
C7: Kể một số ứng dụng của động cơ điện mà em biết.
Trả lời:
C6: Vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam châm điện.

C7: Động cơ điện có mặt trong các dụng cụ gia đình phần lớn là động cơ điện xoay chiều, như quạt điện, máy bơm, động cơ trong máy khâu, trong tủ lạnh, máy giặt .
Ngày nay, động cơ điện một chiều có mặt trong phần lớn các bộ phận quay của đồ chơi trẻ em.

4.4:Củng cố và luyện tập:
Động cơ điện một chiều hoạt động dựa vào đâu?
En hãy nêu các bộ phận chính của động cơ điện một chiều.
Khi hoạt động, động cơ điện một chiều chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?
Khi động cơ điện một chiều hoạt động thì gây ra những tác hại nào?
Làm bài tập 28.3 / SBT trang 36.
Đáp án:
Bài 28.3 - Câu D

4.5 - Hướng dẫn học sinh tự học ơ nhà:
- Học thuộc ghi nhớ và xem lại SGK.
- Làm các bài tập 28.1, 28.2, 28.4 SBT.
- Đọc phần "Có thể em chưa biết"
- Đọc và nghiên cứu trước bài 29:
+ Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo, trong đó trả lời các câu hỏi của phần 1/81 SGK.
ĐÃ VỀ DỰ CHUYÊN ĐỀ MÔN VẬT LÝ 9