Bài 28. Động cơ điện một chiều

V
Â
T
L
Ý
9
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
PHÒNG GD HUYỆN PHÙ CÁT * TRƯỜNG THCS CÁT HANH *
GD
PHÙ CÁT
* NIÊN KHOÁ 2012-2013*
BÀI GIẢNG
Các em hãy cố gắng học thật tốt
A
c
N
s
B
C
D
Câu1. Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn dây dẫn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua và có tác dụng gì đối với khung dây.
o
o’
Lực từ tác dụng như hình vẽ
Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay ngược chiều kim đồng hồ
A
B
c
D
N
S
C
O
O’
Câu 2. Cũng hỏi tương tự như câu 1: Khi khung dây vuông góc với đường sức từ?
Lực từ tác dụng như hình vẽ.
Cặp lực điện có không có tác dụng làm khung quay.
A
c
S
N
B
C
D
Câu 3: Cặp lực điện từ có tác dụng lên đoạn AB, CD và làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ như hình dưới. Nếu ta đổi chiều dòng điện thì khung quay thế nào?
o
o’
Lực tác dụng lên đoạn AB, CD đổi chiều và khung quay cũng đổi chiều (tức theo chiều kim đồng hồ.
S? d?ng nguy�n l� tr�n d? l�m gì trong th?c ti?n d?i s?ng? B�i hơm nay ch�ng ta c�ng tìm hi?u.
ĐỘNG CƠ ĐIỆN
--------@-------

Tiết 31
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
Động cơ điện một chiều gồm hai bộ phận chính là:
Nam châm
và
Khung dây dẫn
Ngoài ra, để khung dây có thể quay liên tục còn phải có bộ góp điện, trong đó các thanh quét C1, C2 đưa dòng điện từ nguồn vào khung dây.
Góp điện
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
Nam châm
Khung dây dẫn
Góp điện
Thanh quét C1, C2
C1
C2
Nam châm
Ta quan sát lại
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
C1 BiÓu diÔn lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn ®o¹n AB vµ CD cña khung d©y dÉn nh­ h×nh 28.1
F1
F2
Lực điện từ tác dụng lên đoạn AB và CD được biểu diễn như hình vẽ bên.
C2 Dự đoán xem có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đó.
Khung dây sẽ quay do tác dụng của hai lực.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
S
N
A
B
D
C
K
C3 Hãy làm TN kiểm tra dự đoán trên bằng cách bật công tắc cho dòng điện đi vào khung dây của mô hình (MH tương tự)
S
N
A
B
C
D
Khung dây quay do tác dụng của hai lực (cụ thể trong trường hợp này là theo chiều kim đồng hồ).
S
N
C1
C2
B1
B2
A
B
D
C
O
O’
+
-
ACQUY
I
I
Minh ho? nguyên tắc hoạt động:
Khi đưa dòng điện vào khung dây theo chiều ABCD
cặp lực từ F1, F2 làm khung quay chung quanh trục OO`.
F1
F2
S
N
C1
C2
B1
B2
O
O’
+
-
ACQUY
Khi đến vị trí mặt phẳng trung hòa thì vì quán tính khung không dừng lại mà vẫn tiếp tục quay vượt qua vị trí đó.
Lúc này B2 chuyển qua tiếp xúc với C1 còn B1 chuyển qua tiếp xúc với C2 làm cho dòng điện trong khung đổi chiều.
S
N
C1
C2
B1
B2
A
B
D
C
O
O’
+
-
ACQUY
I
I
Mặt phẳng khung dây đang ở vị trí song song với các đường sức từ.
S
N
C1
C2
B1
B2
A
B
D
C
O
O’
+
-
ACQUY
I
I
Theo quy tắc bàn tay trái ta thấy cặp lực từ F`1 , F`2 làm khung vẫn tiếp tục quay theo chiều quay cũ
F’2
F’1
Động cơ điện một chiều quay
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
F1
F2
Khung dây sẽ quay do tác dụng của hai lực.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
3. Kết luận:

+Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên gọi là Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (bộ phận quay gọi là Roto).
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
3. Kết luận:

+Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên gọi là Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (bộ phận quay gọi là Roto).
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
1. Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
Quan sát hình bên
Stato
Rôto
Và hãy trả lời C4
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
3. Kết luận:

+Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên gọi là Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (bộ phận quay gọi là Roto).
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
1. Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
C4:Nhận xét sự khác nhau của hai bộ phận chính của nó với mô hình động cơ điện mà em vừa tìm hiểu.
Động cơ điện trong kỹ thuật khác mô hình vừa tìm hiểu ở chỗ:
a. Bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện.
b. Bộ phận quay gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kỹ thuật ghép lại.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
3. Kết luận:

+Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên gọi là Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (bộ phận quay gọi là Roto).
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
1. Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
2. Kết luận:
a. Trong động cơ điện kỹ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện.
b. Bộ phận quay của động cơ điện trong kỹ thuật không đơn giản là một khung dây mà gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kỹ thuật ghép lại.

Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
3. Kết luận:

+Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên gọi là Stato) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua (bộ phận quay gọi là Roto).
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
III.Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ dạng năng lượng nào?
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ điện năng chủ yếu thành cơ năng.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
III.Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ điện năng chủ yếu thành cơ năng.
IV.Vận dụng
N
S
A
B
C
D
C5 Khung dây hình bên quay theo chiều nào?
Quay ngược chiều kim đồng hồ.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
III.Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ điện năng chủ yếu thành cơ năng.
IV.Vận dụng
C6 Tại sao khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường?
TLC6 Vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam châm điện.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
I.Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
II.Động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
III.Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ điện năng chủ yếu thành cơ năng.
IV.Vận dụng
C7 Kể một số ứng dụng động cơ điện mà em biết?
Động cơ điện xoay chiều: quạt điện, máy bơm, động cơ điện trong máy khâu, trong tủ lạnh, trong máy giặt.
Động cơ điện một chiều có mặt trong phần lớn các bộ phận của đồ chơi trẻ em.
Tiết 31: ĐỘNG CƠ ĐIỆN

Người ta còn dựa vào hiện tượng lực điện từ tác dụng lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua để chế tạo điện kế, đó là bộ phận chính của các dụng cụ đo điện như: Ampe kế, Vônkế.
Hình 28.4 mô tả nguyên tắc hoạt động của một điện kế khung quay. Khi có dòng điện chạy qua khung dây dẫn K (đặt trong từ trường của nam châm C) dưới tác dụng của lực điện từ khung dây quay quanh trục OO` và làm cho kim Q quay theo.
CÓ THỂ
EM CHƯA BIẾT
Hãy xem một số hình ảnh động cơ điện một chiều trong thực tế
Ghi nhớ
Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường và khung dây dẫn có dòng điện chạy qua.
Khi động cơ điện một chiều hoạt động, điện năng được chuyển hoá thành cơ năng.
Học thuộc ghi nhớ của bài
Đọc “Có thể em chưa biết”
Làm bài tập 28.1 – 28.14 SBT
Chuẩn bị nội dung bài 29 THỰC HÀNH.(Chuẩn bị sẵn mẫu báo cáo trang 81)
Các em hãy cố gắng học tốt
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
Hãy yêu thích việc mình làm
bạn sẽ cảm thấy thú vị hơn
và việc mình làm sẽ có hiệu quả hơn.