Bài 28. Động cơ điện một chiều

Phòng GD & ĐT huyện Chợ Lách
Trường THCS Long Thới
Vật lý 9
Bài
Động cơ điện một chiều
Câu hỏi kiểm tra bài cũ
1/ Hãy phát biểu quy tắc bàn tay trái?
2/ Hãy xác định chiều dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn AB trong hình vẽ ?
Trả lời
C1: Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện thì ngón tay cái choãi ra 90˚ chỉ chiều của lực điện từ.
Chiều đường sức từ
Chiều dòng điện từ B dến A
Các em xem một số hình ảnh động cơ sau:
Nếu có dịp các em đến các công viên, các em sẽ được ngồi trên những toa của đoàn tàu nhỏ, chạy trên đường ray đặt cao ngang tầm nóc nhà để dạo quanh công viên, ngắm nhìn thành phố. Các em biết không đoàn tàu đó chạy rất êm, mà không hề nhả khói, không tiêu tốn xăng dầu mà chạy được nhờ dòng điện. Làm thế nào mà dòng điện có thể làm quay động cơ và vận hành cả một đoàn tàu hàng chục tấn?
Để giải quyết vấn đề trên thì thầy trò ta cùng nghiêng cứu bài học hôm nay.
Hình ảnh mà các em vừa xem đó là các loại động cơ hoạt động nhờ vào dòng điện. Vậy các loại động cơ này đã biến đổi điện năng thành dạng năng lượng nào?
BÀI 28
ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
BÀI 28: ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
I. Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
NAM CHÂM
KHUNG DÂY
THANH QUÉT
BỘ GÓP ĐIỆN
Hãy quan sát và tìm hiểu hình 28.1 và mô hình động cơ điện một chiều để chỉ ra các bộ phận chính của nó?
2. Hoạt động của động cơ điện:

Động cơ điện một chiều hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
C1: Biểu diễn lực từ tác dụng lên đoạn AB và CD của khung dây dẫn khi có dòng điện chạy qua như hình 28.1.
Lực điện từ tác dụng lên đoạn AB và CD được biểu diễn như hình vẽ bên.
C2: Dự đoán xem có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đó.
Khung dây sẽ quay do tác dụng của hai lực.
F2
F1
Hoạt động của động cơ điện một chiều
C3: Làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán của em?
3.Kết luận:
- Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường ( bộ phận đứng yên ) và khung dây dẫn cho dòng điện chạy qua ( bộ phận quay ). Bộ phận đứng yên gọi là stato, bộ phận quay gọi là rôto.
- Khi đặt khung dây dẫn ABCD trong từ trường và cho dòng điện chạy qua khung thì dưới tác dụng của lực điện từ, khung dây sẽ quay.
2. Hoạt động của động cơ điện một chiều
I. Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều:
1. Các bộ phận chính của động cơ điện một chiều:
BÀI 28: ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
Hình 28.2
Nam châm điện (stato)
Cuộn dây (rôto)
II. Động cơ điện một chiều trong kĩ thuật:
1. Cấu tạo của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật:
Quan sát hình 28.2. Hãy chỉ ra các bộ phận chính của động cơ điện một chiều trong kĩ thuật.
C4: Nhận xét về sự khác nhau của hai bộ phận chính so với mô hình động cơ điện vừa tìm hiểu.
Mô hình động cơ điện một chiêu
Động cơ điện một chiều trong KT
2. Kết luận:

Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều.
- Trong động cơ điện kỹ thuật, bộ phận tạo ra từ trường là nam châm điện.
- Bộ phận quay của động cơ điện trong kỹ thuật không đơn giản là một khung dây mà gồm nhiều cuộn dây đặt lệch nhau và song song với trục của một khối trụ làm bằng các lá thép kỹ thuật ghép lại.

Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ dạng năng lượng nào?
III. Sự biến đổi năng lượng trong đông cơ điện:
Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hoá năng lượng từ điện năng chủ yếu thành cơ năng.
IV. Vận dụng
C5: Khung dây trong hình 28.3 quay theo chiều nào?
Qua bài học hôm nay các em tiếp nhận thêm những kiến thức gì?
Cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều.
So sánh đượcc sự giống và khác nhau giữa động cơ điện một chiều và động cơ điện một chiều trong kỹ thuật
Nhận biết được sự biến đổi điện năng thành cơ năng khi động cơ điện hoạt động.
A
c
S
N
B
C
D
o
o’
Khung dây dẫn quay ngược chiều kim đồng hồ.
C6: Tại sao khi chế tạo động cơ điện có công suất lớn, người ta không dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra từ trường?
Vì nam châm vĩnh cửu không tạo ra từ trường mạnh như nam châm điện.
C7: Kể một số ứng dụng của động cơ điện mà em biết?
Quạt điện, máy bơm, động cơ trong máy may, trong tủ lạnh, máy giặt, trong đồ chơi trẻ em…..
Em hãy cho biết động cơ điện có ưu điểm gì hơn so với động cơ đốt trong ?
- Động cơ điện không thải ra khí thải làm ô nhiễm môi trường như động cơ đốt trong.
- Hiệu suất cao hơn…
C7. Kể một số ứng dụng của động cơ điện mà em biết?
- Quạt điện, máy bơm, động cơ trong máy may, trong tủ lạnh, máy giặt, trong đồ chơi trẻ em…..
IV. Vận dụng
Động cơ điện có ưu điểm gì hơn so với động cơ đốt trong ?
?
Động cơ điện không thải ra khí thải làm ô nhiễm môi trường như động cơ đốt trong.
Hiệu suất cao hơn…
Dặn Dò
Về nhà học bài cũ
Làm bài tập vận dụng
Xem bài mới