Bài 28. Biên bản

Tiết 166
Ôn tập phần Tiếng Việt
Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1.Lý thuyết
Khởi ngữ:
Là thành phần đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.Trước khởi ngữ, thuờng có thêm các quan hệ từ về, đối với ...
Tiết 166 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
b.Thành phần biệt lập:
Là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
Được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

Thành phần tình thái
Dấu hiệu nhận biết
Chắc là, chắc chắn,chắc hẳn,
có lẽ, dường như, hình như, có vẻ như,...
Đặt câu: Hình như trời đã chuyển mùa.
Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận ...)
Thành phần cảm thán
Đặt câu: Chao ôi, mùa xuân đẹp quá!
Được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.
Thành phần gọi đáp
Đặt câu: -Lan ơi, lấy giúp mẹ lọ hoa trên bàn đi con!
-Vâng! Con lấy ngay đây mẹ ạ!
Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
Thành phần phụ chú
Dấu hiệu nhận biết



hai dấu gạch ngang

hai dấu phẩy

-Đặt giữa hai dấu ngoặc đơn

một dấu gạch ngang+một dấu phẩy
-Đặt sau dấu hai chấm
Đặt câu: Động Phong Nha (Quảng Bình) là điểm du lịch hấp dẫn nhất Việt Nam hiện nay.
Khởi ngữ
TP câu đứng trước chủ ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu
Các TP biệt lập
TP tình thái
TP cảm thán
TP phụ chú
TP gọi đáp
Thể hiện cách nhìn của người nói
Bộc lộ tâm lý của người nói
Dùng để
tạo lập-duy trì quan hệ giao tiếp
Bổ sung chi tiết cho ND chính của câu
I/Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1/Lý thuyết:
2/Bài tập:
Bài tập 1/tr 109: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu.Ghi kết quả vào bảng tổng kết theo mẫu.

a)Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu cho nó.
(Làng – Kim Lân)
b) Tim tôi đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.
(Lê Minh Khuê - Những ngôi sao xa xôi)

c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta , biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
(Nguyễn Thàng Long - Lặng lẽ Sa Pa).
d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá! (Kim Lân – Làng)
Tiết 166 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
a)Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu cho nó.
(Làng – Kim Lân)
Khởi ngữ
b) Tim tôi đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.
Tình thái
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
Phụ chú
d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá!
Gọi – đáp và cảm thán
Bảng tổng kết thành phần khởi ngữ và các thành phần biệt lập:
Xây cái lăng ấy
Dường như
những người con gái sắp xa ta hay nhìn ta như vậy
vất vả quá
Thưa ông
Về môi trường, có lẽ môi trường của chúng ta ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chính là rác thải - rác sinh hoạt và rác công nghiệp. Nguyên nhân là do ý thức của con người. Chao ôi, không biết đến bao giờ Việt Nam mới có được bầu không khí thật sự trong lành, mát mẻ như biết bao quốc gia tiên tiến khác!
(Bài làm của học sinh)
Xác định khởi ngữ và các thành phần biệt lập trong đoạn văn sau ?
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Khởi ngữ: Về môi trường
Tình thái: có lẽ
Cảm thán: Chao ôi
Phụ chú: rác sinh hoạt và rác công nghiệp
Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1.Lý thuyết
2.Bài tập:
Bài tập 1/tr 109:
Bài tập 2/tr 110:
Tiết 166 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Bài tập 2: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 3-5 câu) giới thiệu truyện ngắn “Bến quê” có dùng khởi ngữ và thành phần tình thái ?
(Viết vào giấy - 3 bài nhanh nhất)
Nhắc đến Nguyễn Minh Châu độc giả không thể không nhắc đến tác phẩm “Bến quê” - in trong tập truyện cùng tên của ông. Truyện gửi gắm những triết lí về cuộc đời con người qua nhân vật Nhĩ. Với Nhĩ, có lẽ, những ngày cuối đời trên giường bệnh đã giúp anh nhận ra giá trị thực sự của cuộc sống gia đình cùng những vẻ đẹp bình dị của quê hương. Truyện như một lời tâm tình nhẹ nhàng mà sâu lắng, mang đến cho người đọc những cảm nhận rất riêng, không lẫn với một tác phẩm kinh điển nào khác.
Trân trọng những cơ hội cuộc sống cho chúng ta.
Trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống.
Sử dụng các thành phần khởi ngữ và các thành phần biệt lập khi viết văn.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Ôn tập toàn bộ phần thứ nhất kiến thức tiếng Việt
-Hoàn thành bài tập vào vở

-Chuẩn bị : Tổng kết về ngữ pháp
+Từ loại: Danh từ, động từ, tính từ
+Một số từ loại khác: số từ, đại từ, lượng từ,chỉ từ,
phó từ, quan hệ từ, trợ từ, thán từ, tình thái từ.