Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

NGỮ VĂN 9
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT LỚP 9 (TIẾP )
TIẾT 141
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
Tiết 141: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT LỚP 9 (TT)
1.Lí thuyết:
Bài tập 1, 2:
Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào?
a) Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải không ạ ?”
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
c) Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói:
- Quên à ! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đến đâu bọn chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói:
- Đâu có phải thế ! Tôi
(Lỗ Tấn, Cố hương)
2. Bài tập:
Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. tôi thấy đau, ướt ở má.
b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải không ạ?”
c) Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói:
-Quên à ! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đến đâu bọn chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói:
-Đâu có phải ! Tôi...
Nhưng
Nhưng rồi
Và
Cô bé
Nó
thế
(Bài tập 3/sgk/111)
Đọc đoạn văn viết về truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu và chỉ rõ sự liên kết về nội dung, hình thức giữa các câu trong đoạn văn
( Lưu ý các từ ngữ in nghiêng )
“Bến quê ” là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu. Về nội dung, tác phẩm chứa đựng những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời ; thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê hương. Về nghệ thuật, truyện ngắn nổi bật ở sự miêu tả tâm lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật. Chắc chắn, “Bến quê” sẽ có sức neo đậu lâu bền trong tâm hồn người đọc chúng ta.
LIÊN KẾT NỘI DUNG
LIÊN KẾT HÌNH THỨC
LIÊN KẾT
CHỦ ĐỀ
LIÊN KẾT
LOGIC
PHƯƠNG
TIỆN
LIÊN KẾT
PHÉP
LIÊN KẾT
Phép lặp :

Truyện
ngắn

Phép thế :
truyện
ngắn
- tác
phẩm
“Bến quê ” là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu. Về nội dung, tác phẩm chứa đựng những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời ; thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê hương. Về nghệ thuật, truyện ngắn nổi bật ở sự miêu tả tâm lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật. Chắc chắn, “Bến quê” sẽ có sức neo đậu lâu bền trong tâm hồn người đọc chúng ta.
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
III. NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Tiết 150: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT LỚP 9 (TT)
1.Lí thuyết:
Bài tập 1:
Đọc truyện cười sau đây và cho biết người ăn mày muốn nói điều gì với người nhà giàu qua câu nói được in đậm cuối truyện.
CHI?M H?T CH?
Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng;
- Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên ấy!
Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:
- Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy!
Người nhà giàu nói:
- Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới ấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?
Người ăn mày đáp:
- Thế không ở được mới phải lên. ? dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi!
(Theo Trương Chính-Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)
Hàm ý của câu nói: Dịa ngục mới chính là nơi dành cho các ông (ch? khụng ph?i tụi).
2. Bài tập:
III. Nghĩa tường minh và hàm ý
Bài tập 2:
Tìm hàm ý của các câu in đậm dưới đây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ý� được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào.

Tuấn hỏi Nam:
Cậu thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?
Nam bảo:
Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
b) Lan hỏi Huệ:
- Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa?
- Tớ báo cho Chi rồi. -Huệ đáp.
III. Nghĩa tường minh và hàm ý
2. Bài tập:
Tuấn hỏi Nam:
Cậu thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?
Nam bảo:
Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
Hàm ý của câu là:
- ẹội bóng huyện chơi không hay
=> Vi phaùm phửụng chaõm quan heọ
b) Lan hỏi Huệ:
-Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa?
-Tớ báo cho Chi rồi. -Huệ đáp.
Hàm ý của câu in đậm:
- Tôi chưa báo cho Nam và Tuấn
=> Vi phạm phương châm về lượng
III. Nghĩa tường minh và hàm ý
Bài tập 2
2. Bài tập:
1/ Câu nào sau đây có chứa khởi ngữ :
A. Về trí thông minh thì nó là nhất.
B. Nó là một học sinh thông minh.
C. Nó thông minh nhưng hơi cẩu thả.
D. Người thông minh nhất chính là nó.
A
2/ Từ “ Có lẽ” trong câu : “ Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị của bản thân con người là quan trọng nhất” là thành phần gì ?
Thành phần khởi ngữ B. Thành phần cảm thán
C . Thành phần tình thái D. Thành phần phụ chú
C
Bài tập vận dụng
Câu 1: Thành phần đứng trước CHỦ NGỮ và nêu đề tài được nói đến trong câu là thành phần ( 7 chữ cái)
K
H
Ở
I
N
G
Ữ
Câu 2: Câu văn sau sử dụng thành phần gì?
-Suy cho cùng thì tôi cũng có lỗi trong chuyện này.( 8 chữ cái)
T
Ì
N
H
T
H
Á
I
GIẢI ĐOÁN Ô CHỮ

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài, hoàn chỉnh các bài tập.
Chuẩn bị: Luyện nói nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
+ Dàn ý các bài sau: Tiết hôm sau luyện nói.
Mùa xuân nho nhỏ- Thanh Hải
Viếng Lăng Bác- Viễn Phương
Nói với con- Y Phương.