Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

Trường THCS Nam Dương
Tiết 138
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
II/ Liên kết câu và liên kết đoạn văn
III/ Nghĩa tường minh và hàm ý
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1. Lí thuyết

: là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
: là thành phần không tham gia vào
việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu:
: được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
: được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói ( vui, buồn, mừng, giận.).
: được dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
: được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- Khởi ngữ
- Thành phần biệt lập
+ Thành phần tình thái
+ Thành phần cảm thán
+ Thành phần gọi - đáp
+ Thành phần phụ chú
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1. Lí thuyết
2. Bài tập
Bài 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau là thành phần gì của câu. Ghi kết quả vào bảng tổng kết.

a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.
( Kim Lân, Làng )
b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.
( Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi )
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d) - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá !
( Kim Lân, Làng )
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1. Lí thuyết
2. Bài tập
Bài 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau là thành phần gì của câu. Ghi kết quả vào bảng tổng kết.
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1. Lí thuyết
2. Bài tập
Bài 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau là thành phần gì của câu.Ghi kết quả vào bảng tổng kết.
Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập
Có lẽ
Hình như
Chắc chắn
Trời ơi
Thưa thầy
Dường như
Nhỉ
Tiếc thay
Còn anh, anh sẽ làm gì?
Đối với tôi, tôi luôn cố gắng học tập chăm chỉ
Nếu chăm chỉ bạn sẽ học giỏi - tôi nghĩ thế.
Quà tặng may mắn
1
2
3
Phần thưởng là 1 món quà hấp dẫn
Phần thưởng là một tràng pháo tay
Phần thưởng là một điểm 10 xin chúc mừng
Tiết 138 ôn tập phần tiếng việt
I/ Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1. Lí thuyết
2. Bài tập
Bài 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau là thành phần gì của câu. Ghi kết quả vào bảng tổng kết.
Bài 2: Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.
§o¹n v¨n tham kh¶o
Bến quê là một câu chuyện về cuộc đời - cuộc đời vốn rất bình lặng quanh ta - với những nghịch lí không dễ gì hóa giải. Hình như trong cuộc sống hôm nay, chúng ta có thể gặp ở đâu đó một số phận giống như hoặc gần giống như nhân vật Nhĩ trong câu chuyện của Nguyễn Minh Châu? Người ta có thể mải mê kiếm danh, kiếm lợi để rồi sau khi đã rong ruổi gần hết cuộc đời, vì một lí do nào đó phải nằm bẹp dí một chỗ, con người mới chợt nhận ra rằng: gia đình chính là cái tổ ấm cuối cùng đưa tiễn ta về nơi vĩnh hằng! Cái chân lí giản dị ấy, Nhĩ chỉ kịp nhận ra vào những ngày tháng cuối cùng của mình. Nhưng chính vào cái khoảnh khắc mà trực giác đã mách bảo cho anh biết rằng cái chết đã cận kề thì trong anh lại bừng lên những khát vọng thật đẹp đẽ và thánh thiện. Có thể nói, Bến quê là câu chuyện bàn về ý nghĩa của cuộc sống, nhân vật Nhĩ là một nhân vật tư tưởng; nhưng là thứ tư tưởng đã được hình tượng hóa một cách tài hoa và có khả năng gây xúc động mạnh mẽ cho người đọc.
TP tình thái
Khởi ngữ
TP phụ chú
Hệ thống các đơn vị kiến thức đã học
- Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
- Thành phần biệt lập là thành phần không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu:
+ Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
+ Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói
( vui, buồn, mừng, giận.).
+ Thành phần gọi - đáp được dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
+ Thành phần phụ chú được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.

Hướng dẫn về nhà

- Về nhà học thuộc các khái niệm đã ôn tập.
- Viết một đoạn văn ngắn về chủ đề học tập có sử dụng các đơn vị kiến thức vừa ôn tập.
- Tiếp tục ôn tập:
+ Liên kết câu và liên kết đoạn văn.
+ Nghĩa tường minh và hàm ý.