Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY GIÁO, CÔ GIÁO!
D?n d? ti?t h?c Ng? van
Giâo viín: Doăn H?i Uyín
L?p 9G
Em hãy nhắc lại những kiến thức vừa được ôn tập ở tiết trước ( tiết 138) ?
Các đoạn văn trong một văn bản cũng như các câu trong một đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức.
Liên kết
nội dung
Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề
chung của văn bản, các câu phải
phục vụ chủ đề của đoạn văn (liên
kết chủ đề.)
Các đoạn văn và các câu phải được
sắp xếp theo một trình tự hợp lí
( liên kết lô-gic).
Liên kết
nội dung
Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các
câu phảiphục vụ chủ đề của đoạn văn ( liên kết chủ đề ).
Các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo một
trình tự hợp lí ( liên kết lô-gic).
Liên kết
hình thức
( thông
qua
các phép
liên kết )
Phép lặp từ ngữ: là phép liên kết lặp ở câu đứng sau từ ngữ đã có
ở câu đứng trước.
Phép đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng: là phép liên kết bằng cách
dùng các từ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với
từ ngữ đã có ở câu trước.
Phép thế : là phép liên kết bằng cách dùng ở câu đứng sau các từ
ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ ở câu trước.
Phép nối: là phép liên kết câu bằng cách dùng ở câu đứng sau các từ
ngữ biểu thị quan hệ với câu trước.
- Lớp tôi có nhiều bạn học giỏi. Học giỏi để
ngày mai lập nghiệp

Được mùa chớ phụ ngô khoai,
Đến khi thất bát lấy ai bạn cùng.

Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật tranh nhau hút mật.
Chúng đuổi cả đàn bướm.

Trời còn mưa nhiều lắm. Nhưng mưa nhiều sẽ tốt cho cây lúa .
Bài tập 1và 2 ( SGK/ 110)
Hãy cho biết mỗi từ in đậm ( m�u đỏ) trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào? Ghi kết quả tìm được vào phiếu học tập.
a. ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
b. Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: "Bác cần nằm xuống phải không ạ?"
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
c. Nhưng cái com - pa kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mỹ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói:
Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt đứng dậy nói:
- Đâu có phải thế! Tôi.
(Lỗ Tấn, Cố hương)
Yêu cầu: Xác định phép liên kết (BT 1/Tr110) và ghi
kết quả phân tích của bài tập vào bảng tổng kết sau:
Bảng tổng kết về các phép liên kết đã học
Hoạt động nhóm bàn
(thời gian: 2 phút)
Dáp án
cô bé (b)
Nó (b)
thế (c)
Nhưng, nhưng rồi, và (a)
Bảng tổng kết về các phép liên kết đã học
Chọn đáp án đúng!
Câu hỏi: Liên kết câu và liên kết đoạn văn được thể hiện trên những phương diện nào?
Liên kết về nội dung.
Liên kết về hình thức.
Cả A và B đều đúng.
Cả A và B đều sai.

- Nghĩa tường minh: phần thông báo được diễn
đạt trực tiếp bằng từ ng? trong câu;
Hàm ý: phần thông báo tuy không được diễn
đạt trực tiếp bằng từ ng? trong câu nhưng có
thể suy ra từ nh?ng ng? từ dú.

- Diều kiện để sử dụng hàm ý: khi người nói có
ý đưa hàm ý vào trong câu, người nghe phải có
nang lực nhận biết và giải đoán hàm ý đó.

Thế nào là nghĩa tường minh và hàm ý? Nêu điều kiện để sử dụng hàm ý?
Chiếm hết chỗ

Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng :
- Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên ấy !
Người ăn mày nghe nói vội trả lời :
- Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy !
Người nhà giàu nói :
- Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn duới ấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt ?
Người ăn mày đáp :
- Thế không ở được nên mới phải lên. ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi !
(Theo Tr��ng Ch�nh - Phong Ch�u, Ti�ng c��i d�n gian ViƯt Nam)
Ng��i �n m�y mu�n n�i víi ng��i nh� gi�u r�ng: " ��a ngơc l� ch� cđa c�c �ng".
Đáp án
Bài tập 2- SGK/111
a) Tuaán hoûi Nam:
- Caäu thaáy ñoäi boùng huyeän mình chôi coù hay khoâng ?
Nam baûo :
- Tôù thaáy hoï aên maëc raát ñeïp.
Đáp án
Töø caâu in ñaäm, coù theå hieåu “Ñoäi boùng chôi khoâng hay” .
Ngöôøi noùi coá yù vi phaïm phöông chaâm quan heä (noùi laïc ñeà).
Dáp án
Câu in đậm có hàm ý là: "Tớ chưa báo cho Nam và Tuấn".
Người nói cố ý vi phạm phương châm về lượng, (nội dung đáp còn thiếu).
Bài tập 2 - SGK/111.
b) Lan hỏi Huệ :
- Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến tr��ng chưa?
- Tớ báo cho Chi rồi - Huệ đáp.
trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
6
8
6
7
11
1.Thành phần nào bộc lộ tâm lí của người nói?
2.Thành phần nào dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp?
3.Thành phần nào dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu ?
4.Thành phần nào bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu ?
5.Là thể loại VHDG thường mượn chuyện loài vật để nói tới loài người?
6. Một trong hai nội dung ôn tập của tiết học hôm nay?
7
13
7.Yếu tố nào giúp văn bản trở nên mạch lạc?
tìM Từ KHóA
1
2
3
4
5
6
LÀ NỘI DUNG CỦA TIẾT 138 VÀ 139 ?
7
Hướng dẫn học ở nhà
Bài cũ: Học thuộc lòng lí thuyết ôn tập của tiết 138,139. Làm bài tập trong sách bài tập.

Bài mới: Soạn bài Luyện nói: nghị luận về đoạn thơ, bài thơ.
- Yêu cầu: Lập dàn ý cho đề bài (phần 2 SGK/112) và tập trình bày bài nói của mình.
Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô
và các em học sinh