Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

NHiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
và các em học sinh
về tham dự tiết học hôm nay
Tiết 139
ÔN TậP TIếNG VIệT
LớP9
Các thành phần biệt lập
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Nội dung ôn tập
Ti?t 139
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :
1. Chọn câu trả lời đúng nhất:
A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ.
B. Thành phần câu dùng để nêu lên đề tài được nói đến . trong câu.
C. Thành phần câu nêu lên đối tượng được nói đến ở . vị ngữ.
D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ dùng để nêu . lên đề tài được nói đến trong câu.
Khởi ngữ là gì?
Ti?t 139
2. Nối cột (A) và (B) sao cho phù hợp:
d
a
b
c



2. Các thành phần biệt lập
- Thành phần biệt lập là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
Thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu( có lẽ, chắc chắn, chắc là, dường như....)
Dùng để bộc lộ tâm lý người nói như vui , buồn , mừng, giận...( ồ, chao ôi, trời ơi..)
Dùng để tạo lập hay duy trì mối quan hệ giao tiếp (này, ơi,thưa, bẩm....)
Nêu điều bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu như quan hệ, thái độ của người nói, xuất xứ của lời nói....;thường được đặt giữa 2 dấu gạch ngang, 2dấu phẩy, 2 dấu ngoặc đơn...
Ti?t 139
Khởi ngữ
Thành phần tình thái
Thành phần phụ chú
Thành phần gọi - đáp
Thành phần cảm thán
Là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận)
Được dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
1. Khởi ngữ
2. Thành phần tình thái
3. Thành phần phụ chú
5. Thành phần cảm thán
4. Thành phần gọi- đáp
a. Xây cái lang ?y cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.
b. Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.
c. Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh- những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
d. Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
e. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá!


Hình như
Có lẽ
Chắc chắn
Trời ơi
nhỉ
ơi
Aí chà
Tiếc thay
Thưa thầy
Ti?t 139
AI NHANH HƠN
Chọn đáp án đúng!
? Các thành phần: Gọi- đáp, Tình thái, Cảm thán, Phụ chú có điểm gì chung?
Đều là thành phần chính của câu.
Đều không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
Đều ngăn cách với nòng cốt câu bởi dấu phẩy.
Đều bổ sung ý nghĩa cho nòng cốt câu.
Ti?t 139
Nó làm bài tập rất cẩn thận.
Về bài tập thì nó làm rất cẩn thận.
Ti?t 139
Chuyển phần in đậm trong câu sau đây thành khởi ngữ:
Đáp án:
Đọc đoạn trích sau và tìm thành phần biệt lập mà tác giả sử dụng!
".Anh không dám nhìn vào mặt con. Trong khi lại nghiêng mặt ra ngoài cửa sổ, anh ngạc nhiên nhận thấy những cánh hoa bằng lăng càng thẫm màu hơn - một màu tím thẫm như bóng tối..."
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
Ti?t 139
? Nhắc lại những kiến thức vừa ôn trong bài tập 1?
Ti?t 139


II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn
*Liên kết về nội dung:
-Liên kết chủ đề: Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.
-Liên kết lô-gíc: Các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.
Ti?t 139
*Liên kết về hình thức: Các câu và các đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng một số biện pháp chính như sau:
-Phép lặp: Lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu trước.
-Phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng: Sử dụng ở câu đứng sau những từ ngữ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã có ở câu trước.
-Phép thế: Sử dụng ở câu đứng sau những từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu trước.
-Phép nối: Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệ với câu trước.
II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Ti?t 139
Liên kết hình thức:
Ti?t 139
Bài tập 1- Trang 110
a. ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
b. Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: "Bác cần nằm xuống phải không ạ?"
(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
c. Nhưng cái com- pa kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mỹ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói:
Quên à! Phải, Bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt đứng dậy nói:
- Đâu có phải thế! Tôi.
(Lỗ Tấn, Cố hương)
Ti?t 139
cô bé
Nó
thế
Nhưng, nhưng rồi, và
Bảng tổng kết về các phép liên kết đã học
Ti?t 139


+
Liên kết
Đuổi hình bắt chữ
Ti?t 139


Nóng quá !!!
Đuổi hình bắt chữ
Cảm thán
Ti?t 139
Tường minh
Đuổi hình bắt chữ
Ti?t 139
phép nối
Đuổi hình bắt chữ
Ti?t 139
III. Nghĩa tường minh và hàm ý :
Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
Nghĩa hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.


Tiết 139:
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Điều kiện sử dụng hàm ý : - Có ý thức đưa hàm ý vào câu nói. - Có năng lực giải đoán hàm ý.
Luyện tập :
Câu “Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi !” có hàm ý ?
Trả lời : Địa ngục là chỗ của các ông (người nhà giàu).
Tiết 139:
BÀI TẬP 1
Vậy ẩn ý mà Nam không muốn nói ra là gì?
Đội bóng chơi không hay.
Tớ không muốn bình luận về việc này.
Cậu thấy đội bóng chơi có hay không?
Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp!
BÀI TẬP 2
Ti?t 139
Nam cố ý vi phạm phương châm quan hệ.
Vậy hàm ý của Huệ muốn nói là gì?
Tớ chưa báo cho Nam và Tuấn.
Cậu báo cho Nam, Tuấn và Chi mai đến trường chưa?
Tớ báo cho Chi rồi.
BÀI TẬP 2
Ti?t 139
Huệ cố ý vi phạm phương châm về lượng.

Làm lại các bài tập trong Sách giáo khoa.
Ôn kĩ công dụng của khởi ngữ và các thành phần biệt lập, các phép liên kết .
Chỉ ra sự liên kết về nội dung và hình thức giữa các câu trong đoạn văn em viết về truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu.
Ôn tập phần Nghĩa tường minh và hàm ý.


Hướng dẫn học và làm bài tập ở nhà
XIN CẢM ƠN !
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC.