Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

LỚP 9A
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ THỦY
Bài tập 2: Giới thiệu về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là một bài thơ nổi tiếng của Thanh Hải(1). Bài thơ được sáng tác vào năm 1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời (2). Về nội dung, bài thơ thể hiện niềm yêu mến thiết tha cuộc sống với đất nước và ước nguyện chân thành của tác giả góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc(3). Về nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết, giàu chất nhạc, có nhiều hình ảnh đẹp, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ thật sáng tạo(4). Và Chắc chắn rằng, bài thơ sẽ có sức sống mãnh liệt trong lòng của bạn đọc bởi lẽ sống cao đẹp được gữi gắm trong bài thơ.(5)
- Chắc chắn: Tình thái
- Về nội dung , về nghệ thuật: Khởi ngữ
b. Liên kết hình thức:
- Bài thơ - bài thơ: phép lặp từ ngữ.
Nhà thơ - Thanh Hải : Phép thế.
- Và: Phép nối
a. Liên kết nội dung:
* Liªn kÕt chñ ®Ò:
-C©u 1: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ cña bµi th¬.
-C©u 2: Giíi thiÖu vÒ hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬.
-C©u 3: Giíi thiÖu néi dung cña bµi th¬
-C©u 4: Giíi thiÖu gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña bµi th¬
-C©u 5: N©ng cao gi¸ trÞ chung cña bµi th¬
TÊt c¶ c¸c c©u ®Òu h­íng vÒ ®Ó giíi thiÖu vÒ bµi th¬
* Liªn kÕt l« - gÝc: Tr×nh tù s¾p xÕp c¸c c©u hîp lý

Cho t×nh huèng sau:
Mét ng­êi b¹n mêi em®Õn dô sinh nhËt vµo tèi nay nh­ng em l¹i kh«ng muèn ®i.
Em h·y tõ chèi lêi mêi cña b¹n b»ng 2 c¸ch:
C¸ch 1: Dïng c©u nãi cã nghÜa t­êng minh
C¸ch 2: Dïng c©u nãi cã sö dông hµm ý
- Cách 1: T?i nay t? không di du?c dâu.
- Cách 2: Tối nay tớ phải ở nhà để học bài, mai có b�i kiểm tra môn Sử rồi.
Nghĩa tường minh
Là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu
Hàm ý
Là phần thông báo tuy không được diễn đạt bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy
Chiếm hết chỗ
Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng:
- Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên ấy!
Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:
- Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy!
Người nhà giàu nói:
- Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới ấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?
Người ăn mày đáp:
- Thế không ở được nên mới phải lên. ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi!
(Theo Trương Chính-Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)
Hàm ý của câu " ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi!" là: Địa ngục mới chính là nơi dành cho các ông ( nhà giàu).
Bài tập 2: Tìm hàm ý của các câu được in màu vàng dưới đây. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ý đã được tạo ra bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào.
a, Tuấn hỏi Nam :
- Câụ thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?
Nam bảo:
- Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
b, Lan hỏi Huệ :
- Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa?
- Tớ báo cho Chi rồi.- Huệ đáp.

Trả lời:
Hàm ý của câu: "Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp" là:
Đội bóng huyện chơi không hay. Hoặc: Tớ không muốn bình luận về việc này.
Ngu?i núi c? ý vi ph?m phuong chõm quan h? .



a, Tuấn hỏi Nam :
- Câụ thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?
Nam bảo:
- Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
Trả lời:
Hàm ý của câu: "Tớ báo cho Chi rồi" là: Tớ chưa báo cho Nam và Tuấn
Người nói cố ý vi phạm phương châm về lượng
b, Lan hỏi Huệ :
- Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trường chưa?
- Tớ báo cho Chi rồi. - Huệ đáp.
Câu ca dao:
“Đạo vợ chồng trăm năm ghi tạc.
Bởi quân thù nên én lạc, nhạn bay”.
(?) Hàm ý câu ca dao trên thể hiện ở cụm từ nào?(12 chữ cái)




Hàm ý thể hiện ở cụm từ:
Cụm từ trên muốn thể hiện hàm ý: