Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ.
NGỮ VĂN 9

Ôn tập
phần Tiếng Việt
Chọn câu trả lời đúng nhất:
A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ.
B. Thành phần câu dùng để nêu lên đề tài được nói đến . trong câu.
C. Thành phần câu nêu lên đối tượng được nói đến ở vị ngữ.
D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ dùng để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Thế nào là khởi ngữ ?
Đặc điểm của thành phần biệt lập là gì?
Thành phần biệt lập: là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
Nối cột A sao cho phù hợp cột B .
a) Được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giáo tiêp.
b) Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính thuộc câu.
c) Được dùng để thể hiện cách nhìn thuộc người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
d) Được dùng bộc lộ tâm lí của người nói.
1. Phụ chú.
2. Gọi – đáp.
3. Tình thái.
4. Cảm thán.
Về môi trường, có lẽ môi trường của chúng ta ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chính là rác thải - rác sinh hoạt và rác công nghiệp. Nguyên nhân là do ý thức của con người. Ôi, biết đến bao giờ Việt Nam mới là một đất nước “sạch” như biết bao quốc gia khác!
Khởi ngữ: Về môi trường
Tình thái: có lẽ
Phụ chú: rác sinh hoạt và rác công nghiệp
Cảm thán: Ôi
BÀI TẬP VẬN DỤNG
1. Xác định khởi ngữ và các thành phần biệt lập trong đoạn văn sau ?
2. Viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in nghiêng thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì):
a. Anh ấy làm bài cẩn thận lắm
b. Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được
Trả lời:
Câu a.
Ví dụ: Làm bài, anh ấy cẩn thận lắm.
(có thể thêm các quan hệ từ về, hoặc đối với trước làm bài)
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu b.
Ví dụ: Hiểu thì tôi hiểu rồi, nhưng giải thì tôi chưa giải được.
3. Tìm thành phần phụ chú trong các đoạn trích sau:
Chúng tôi, mọi người - kể cả anh, đều tưởng con bé đứng yên đó thôi. (Nguyễn Quang Sáng)
b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.
(Nam Cao, Lão Hạc)
c) Cô bé nhà bên (có ai ngờ)
Cũng vào du kích
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Dấu hiệu nhận biết thành phần phụ chú : Thường được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy. Nhiều khi thành phần phụ chú còn được đặt sau dấu hai chấm.
1.Bài tập 1/SGK: Hãy cho biết các từ in đậm màu vàng trong các đoạn trích sau là thành phần gì của câu?
a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu h? cho nĩ (Kim Lân, Làng)
b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d) Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá ! (Kim Lân, Làng)
Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập
dường như
Xây cái lăng ấy
vất vả quá
Thưa ông
những người con gái… nhìn ta như vậy õ
2.Bài tập 2/SGK: Em hãy viết đoạn văn giới thiệu truyện ngắn “Bến quê”của Nguyễn Minh Châu, trong đó có một câu chứa khởi ngữ và một câu chứa thành phần tình thái.
Có lẽ trong mỗi chúng ta khi học xong chương trình ngữ văn lớp 9 ai cũng có một ấn tượng sâu sắc về một tác phẩm văn học. Có người thích " Làng" của nhà văn Kim Lân, có người lại thích " Chiếc lược ngà " của Nguyễn Quang Sáng còn đối với tôi thì lại thích " Bến quê" của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Văn bản thức tỉnh chúng ta hãy trân trọng giá trị cuộc sống gia đình và vẻ đẹp bình dị của quê hương.
2. Bài tập 2: Cách viết 2
(1)Bến quê, một truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Minh Châu. (2)Đọc kĩ truyện, chắc chắn trong mỗi chúng ta không ai không thấy một triết lí giản dị mà sâu sắc; những tổng kết đã được trải nghiệm trong cuộc đời một con người. (3)Truyện được xây dựng trên một tình huống nghịch lí và được thể hiện rất rõ qua nhân vật Nhĩ - một con người bôn ba khắp muôn nơi nhưng cuối đời lại cột chặt với giường bệnh. (4)Tuy vậy, qua cửa sổ ngôi nhà Nhĩ đã phát hiện ra những vẻ đẹp bình dị mà quyến rũ của một vùng đất; và anh mới cảm nhận hết tình cảm thân thương của người vợ trong những ngày bệnh tật...(5)Tất cả được nhà văn thể hiện qua những lời văn tinh tế giàu hình ảnh và tràn đầy cảm xúc. (6)Đọc Bến quê ta không phải đọc qua một lần mà hiểu được; ta phải suy tư, nghiền ngẫm qua từng câu, từng chữ của nhà văn.
Khởi ngữ: Bến quê, Đọc Bến quê
Thành phần tình thái: Chắc chắn