Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
9
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào được gọi là thành phần biệt lập?

- Thành phần biệt lập là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.

2. Kể tên và nêu tác dụng của những thành phần biệt lập đã học?
- Các thành phần biệt lập đã học: Thành phần tình thái và thành phần cảm thán.
+ Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
+ Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận.).
Kiểm tra bài cũ
Tiết 110: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
Thành phần gọi- đáp
Ví dụ (sgk - trang 31)
Nhận xét:
- Từ này dùng để gọi.
tạo lập cuộc thoại

- Từ thua ụng dùng để đáp.
duy trì cuộc thoại.
- Hai từ in đậm trên không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa của câu

th�nh ph?n bi?t l?p


Thành phần gọi - đáp


D?c cỏc do?n trớch sau dõy ( trớch t? truy?n ng?n L�ng c?a nh� van Kim Lõn) v� tr? l?i cõu h?i:
a) -N�y, bỏc cú bi?t m?y hụm nay sỳng nú b?n ? dõu m� nghe rỏt th? khụng?
b) - Cỏc ụng, cỏc b� ? dõu ta lờn d?y ??
ễng hai d?t bỏt nu?c xu?ng chừng h?i. M?t ngu?i d�n b� mau mi?ng tr? l?i:
- Thua ụng, chỳng chỏu ? Gia Lõm lờn d?y ?.
Thành phần gọi- đáp
Ví dụ (sgk - trang 31)
Nhận xét:
3. Ghi nhớ: (sgk- trang 32)
Thành phần gọi - đáp l� th�nh ph?n bi?t l?p, đư?ợc dùng để tạo l?p hoặc duy tri quan hệ giao tiếp.
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
Bài tập nhanh:
Đặt câu với những từ: kìa, vâng, ...
Ví dụ:
- Kìa, trời mưa các con về cẩn thận nhé!
- Vâng! Con chào cô.
Thành phần gọi- đáp
Ví dụ (sgk - trang 31)
Nhận xét:
3. Ghi nhớ: (sgk- trang 32)
Th�nh ph?n g?i - dỏp l� th�nh ph?n bi?t l?p, dựng d? t?o l?p ho?c d? duy trỡ quan h? giao ti?p
Cú s? d?ng nh?ng t? ng? dựng d? g?i dỏp: kỡa, n�y, võng, thua ụng.
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
I Thành phần gọi- đáp
II. Thành phần phụ chú:
Ví dụ (sgk - trang 31.32)
Nhận xét:
Nếu lược bỏ các từ ngữ in đậm thì nghĩa của câu vẫn không đổi bởi phần in đậm là thành phần biệt lập,du?c thờm v�o d? l�m rừhoncho m?t s? chi ti?t trong cõu
"và cũng là đứa con duy nhất của anh" chú thích cho cụm từ "đứa con gái đầu lòng c?a anh"
Cụm chủ vị "tôi nghĩ vậy" chú thích cho di?u nhõn v?t tụi suy nghi
Thành phần phụ chú
Đọc những câu sau đây và trả lời câu hỏi:
a) Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b) Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.
(Nam Cao, Lão Hạc)
I Thành phần gọi- đáp
II. Thành phần phụ chú:
Ví dụ (sgk - trang 31.32)
Nhận xét:
3. Ghi nhớ: sgk - trang 32
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
Thành phần phụ chú: l� th�nh ph?n bi?t l?p, dược dùng để để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
* Bài tập nhanh:
Tìm thành phần phụ chú trong các ví dụ sau:
- Bác Ba đã thực hiện được nguyện vọng cuối cùng của người đồng đội cũ (Anh Sáu) trao tận tay cho Thu chiếc lược ngà.
- Rồi một ngày mưa rào. Mưa giăng giăng bốn phía. Có quãng nắng xuyên xuống biển, óng ánh đủ màu: xanh lá mạ, tím phớt, hồng, xanh biếc…
- Ngay từ bây giờ - cô giáo nói - lớp ta cần phải cố gắng nhiều hơn nữa.
TIếT 103: Các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
I. Thành phần gọi- đáp
II. Thành phần phụ chú:
Ví dụ (sgk - trang 31.32)
Nhận xét:
3. Ghi nhớ: sgk - trang 32
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
Thành phần phụ chú: l� th�nh ph?n bi?t l?pdược dùng để để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu ngoặc đơn với một dấu phẩy. Nhiều khi thành phần phụ chú còn được đặt sau dấu hai chấm
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
I. Thành phần gọi - đáp.
II. Thành phần phụ chú.
III. Luyện tập.
Bµi 1: T×m thµnh phÇn gäi - ®¸p trong ®o¹n trÝch sau ®©y vµ cho biÕt tõ nµo ®ược dïng ®Ó gäi vµ tõ nµo được dïng ®Ó ®¸p. Quan hÖ gi÷a ng­ưêi gäi vµ ng­ưêi ®¸p lµ quan hÖ g× (trªn – dưíi hay ngang hµng, th©n hay s¬) ?
- Nµy, b¶o b¸c Êy cã trèn ®i ®©u th× trèn. Chø cø n»m ®Êy, chèc n÷a hä vµo thóc s­ưu, kh«ng cã, hä l¹i ®¸nh trãi th× khæ. Ng­êi èm rÒ rÒ như­ thÕ, nÕu l¹i ph¶i mét trËn ®ßn, nu«i mÊy th¸ng cho hoµn hån.

- V©ng, ch¸u còng ®· nghÜ nh­ư cô. Nh­ưng ®Ó ch¸o nguéi, ch¸u cho nhµ ch¸u ¨n lÊy vµi hóp ®·. NhÞn su«ng tõ s¸ng h«m qua tới giờ cßn g×.
(Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn)
: thµnh phÇn gäi
Quan hệ trên – dưới
: thµnh phÇn ®¸p
Này
Vâng
Này
Vâng
Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo)
I. Thành phần gọi - đáp.
II. Thành phần phụ chú.
III. Luyện tập.
Bài 1:
Bµi 2: T×m thµnh phÇn gäi - ®¸p trong c©u ca dao sau vµ cho biÕt lêi gäi - ®¸p ®ã h­íng ®Õn ai
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
: thµnh phÇn gäi ®¸p
C©u ca dao h­ướng tíi tÊt c¶ mäi ng­êi nªn ®ïm bäc, th­¬ng yªu, gióp ®ì nhau.
Bầu ơi
Bầu ơi
TIếT 103: Các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
I. Thành phần gọi - đáp.
II. Thành phần phụ chú.
III. LuyÖn tËp.
3. Bài tập 3 - Tr.33.
a) “kể cả anh”: bổ sung cho cụm danh từ “mọi người”
b) “các thầy, cô giáo… người mẹ” giải thích cho các từ ngữ “Những người nắm giữ chìa khóa của cánh cửa này.”
c) “Những người chủ thực sự…thế kỉ tới” giải thích cho cụm danh từ “lớp trẻ”
d) + “có ai ngờ”: thể hiện sự ngạc nhiên của nhân vật trữ trình “tôi”
+ “thương thương quá đi thôi”: thể hiện tình cảm trìu mến của nhân vật trữ tình “tôi” đối với “cô bé nhà bên”
TIếT 103: Các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
I. Thành phần gọi - đáp.
II. Thành phần phụ chú.
III. LuyÖn tËp.
4. Bài tập 4 - Tr.33.
Tạo lập, duy trì quan hệ giao tiếp
Bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu
Thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu
Bộc lộ tâm lý của người nói
TIếT 103: Các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
¤n l¹i c¸c thµnh phÇn biÖt lËp
Lµm bµi tËp 5 - Tr.33
ChuÈn bÞ bµi: Viết bài tập làm văn số 5
TIếT 110: Các thành phần biệt lập
(tiếp theo)
Xin chân thành cảm ơn