Bài 27. Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN
3/16/2017
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
Câu 1 : Yếu tố biểu cảm có vai trò gì trong văn nghị luận ? Làm thế nào để bài văn có sức biểu cảm cao ?
Câu 1 : Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm. Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục hơn , vì nó tác động mạnh mẽ đến người đọc (người nghe ).
Người làm văn thật sự có cảm xúc trước những điều mình viết (nói) và phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm, sự diễn tả cảm xúc cần phải chân thực và không được phá vỡ mach lạc của bài văn.
Trường THCS Tân Bình
Giáo sinh :Trần Thị Yến
Tiết 110:
LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
I.CHUẨN BỊ Ở NHÀ
* Đề bài : "Sự bổ ích của những chuyến tham quan ,du lịch đối với học sinh". Lập dàn ý các luận điểm và luận cứ cần thiết
Bài này cần làm sáng tỏ vấn đề gì?
-Vấn đề bàn luận : Ích lợi của việc tham quan du lịch đối với học sinh
Bài làm cần phải theo những lập luận nào?
II.LUYỆN TẬP TRÊN LỚP
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
-Kiểu bài: chứng minh
a) Sắp xếp lại các luận điểm
Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên,của quê hương đất nước.

Những chuyến tham quan, du lịch mang lại cho ta nhiều bài học có thể chưa có trong sách vở.

Những chuyến tham quan, du lịch khiến ta hiểu cụ thể hơn,sâu hơn những điều được học ở trong nhà trường.

Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.

e) Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta tăng cường sức khỏe.
Để làm sáng tỏ vấn đề trên, cách sắp xếp các luận điểm theo trình tự dưới đây có hợp lý không? Vì sao? Nên sửa như thế nào? (a, b, c, d, e )
Tiết 110: LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
a) Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên,của quê hương đất nước.
d) Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.
e) Những chuyến tham quan, du lịch giúp ta tăng cường sức khỏe.
c) Những chuyến tham quan, du lịch khiến ta hiểu cụ thể hơn,sâu hơn những điều được học ở trong nhà trường.
b) Những chuyến tham quan, du lịch mang lại cho ta nhiều bài học có thể chưa có trong sách vở.
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
I.CHUẨN BỊ Ở NHÀ
* Đề bài :"Sự bổ ích của những chuyến tham quan ,du lịch đối với học sinh". Lập dàn ý các luận điểm và luận cứ cần thiết
-Vấn đề bàn luận : Ích lợi của việc tham quan du lịch đối với học sinh
II.LUYỆN TẬP TRÊN LỚP
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
-Kiểu bài: chứng minh
a) Sắp xếp lại các luận điểm
d  e  a  c  b
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
b) Dàn bài
*Mở bài: Nêu lợi ích của việc tham quan.
* Thân bài: Nêu các lợi ích cụ thể.
Thân bài sắp xếp các luận điểm như thế nào ?
-Về thể chất : Những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta thêm khoẻ mạnh.
-Về tình cảm : Những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta:
+ Tìm thêm được thật nhiều niềm vui cho bản thân mình.
+ Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê hương đất nước.
Vậy với đề bài trên mở bài nêu ra vấn đề gì ?
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
b) Dàn bài
*Mở bài: Nêu lợi ích của việc tham quan.
*Thân bài: Nêu các lợi ích cụ thể.
Thân bài sắp xếp các luận điểm như thế nào ?
- V? th? ch?t :
- V? tình c?m :
-Về kiến thức: Những chuyến tham quan du lịch có thể giúp chúng ta:
+ Hiểu cụ thể hơn, sâu hơn những điều được học ở trường lớp qua những điều mắt thấy tai nghe.
+ Đưa ra nhiều bài học có thể chưa có trong sách vở của nhà trường.
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
b) Dàn bài
*Mở bài: Nêu lợi ích của việc tham quan.
*Thân bài: Nêu các lợi ích cụ thể.
-V? th? ch?t:
-V? tình c?m:
-Về kiến thức:
Kết luận khẳng định lại điều gì ?
*Kết bài:
- Khẳng định tác dụng của hành động tham quan du lịch.
Đoạn văn mẫu 1.
Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước ta có nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du lịch hấp dẫn đối với khách tham quan trong và ngoài nước như Vũng Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…Tuy chúng em chưa một lần được đến những nơi ấy, nhưng mỗi lần được đi tham quan ở Đền Đô (Đình Bảng), chùa Dâu, chùa Bút Tháp (Thuận Thành)…hay ở nhiều nơi khác nữa chúng em vẫn tự nhủ với nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp.
Đoạn văn mẫu 2.
Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước ta có nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du lịch hấp dẫn đối với khách tham quan trong và ngoài nước như Vũng Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…Tuy chúng em chưa một lần được đến những nơi ấy, có tiếc và buồn một chút nhưng mỗi lần được đi tham quan ở Đền Đô (Đình Bảng), chùa Dâu, chùa Bút Tháp (Thuận Thành)…hay ở nhiều nơi khác nữa ,chúng em thấy vui sướng,tự hào và vẫn tự nhủ với nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp, đẹp như một bức tranh.
Tiết 110: LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
2.Đưa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
a.Xét ví dụ
“Biết bao hứng thú khác nhau ta tập hợp được nhờ cách ngao du thú vị ấy, không kể sức được tăng cường, tính khí trở nên vui vẻ. Tôi thường thấy những kẻ ngồi trong cổ xe chạy rất êm nhưng mơ màng, buồn bã, cáu kỉnh hoặc đau khổ; còn những người đi bộ lại luôn luôn vui vẻ, khoan khoái và hài lòng với tất cả. Ta hân hoan biết bao khi về gần đến nhà! Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế! Ta thích thú biết bao khi lại ngồi vào bàn ăn! Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường tồi tàn!”
Hãy phát hiện yếu tố biểu cảm trong đoạn văn ?
2.Đưa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
a.Xét ví dụ
Biết bao hứng thú khác nhau ta tập hợp được nhờ cách ngao du thú vị ấy, không kể sức được tăng cường, tính khí trở nên vui vẻ. Tôi thường thấy những kẻ ngồi trong cổ xe chạy rất êm nhưng mơ màng, buồn bã, cáu kỉnh hoặc đau khổ; còn những người đi bộ lại luôn luôn vui vẻ, khoan khoái và hài lòng với tất cả. Ta hân hoan biết bao khi về gần đến nhà! Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế! Ta thích thú biết bao khi lại ngồi vào bàn ăn! Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường tồi tàn!
Cảm xúc của tác giả ở đây là gì và cảm xúc đó được thể hiện như thế nào trong từng câu của đoạn văn cũng như trong giọng điệu?
Tiết 110: LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
2.Đưa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
a.Xét ví dụ
Nếu phải trình bày luận điểm Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui hãy cho biết :
Luận điểm ấy gợi cho em cảm xúc gì ?
Trước khi đi : rất hồi hộp, náo nức chờ đợi
Trong khi đi : ngạc nhiên, thích thú, sung sướng ngỡ ngàng
Sau khi đi : cảm động, hài lòng, có chút gì đó tiếc nuối
-Trước khi đi
-Trong khi đi có cảm xúc gì?
-Sau khi đi về
Tiết 110: LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
“Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan, du lịch còn đem lại cho ta rất nhiều niềm vui sướng trong tâm hồn. Chắc các bạn chưa quên lần cả lớp đến tham quan vịnh Hạ Long. Hôm ấy không ai trong chúng ta,kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài, chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi non mênh mông, kì thú. Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình. Tôi để ý thấy lúc đầu Lệ Quyên vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh. Nỗi buồn kia đã tan hẳn đi , như một phép màu. Niềm sung sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường mòn quen thuộc.”
Theo em đoạn nghị luận đó đã thể hiện được hết cảm xúc chưa ?
Cần tăng cường yếu tố biểu cảm như thế nào để đoạn văn biểu hiện đúng những cảm xúc chân thật của em?
Tiết 110: LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
“Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan, du lịch còn đem lại cho ta rất nhiều niềm vui sướng trong tâm hồn. Chắc các bạn chưa quên lần cả lớp đến tham quan vịnh Hạ Long. Hôm ấy không ai trong chúng ta,kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài, chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi non mênh mông, kì thú. Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình. Tôi để ý thấy lúc đầu Lệ Quyên vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh. Nỗi buồn kia đã tan hẳn đi , như một phép màu. Niềm sung sướng ấy không thể có khi chúng ta suốt năm chỉ quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường mòn quen thuộc.”
Có nên đưa vào các đoạn văn các từ ngữ biểu cảm như : biết bao nhiêu mệt mỏi, diệu kì thay, có ai... lại, làm sao có được... không? nếu có thì đưa vào chỗ nào trong đoạn ?
“Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan, du lịch còn đem lại cho ta rất nhiều niềm vui sướng trong tâm hồn. Chắc các bạn chưa quên lần cả lớp đến tham quan vịnh Hạ Long. Hôm ấy, không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, sau một chặng đường dài, chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi non mênh mông, kì thú. Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình. Tôi để ý thấy lúc đầu Lệ Quyên vẫn lặng lẽ, nhưng nét mặt bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non xanh. nỗi buồn kia đã tan hẳn đi , như một phép màu. niềm sung sướng ấy khi chúng ta suốt năm chỉ quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đường mòn quen thuộc.”
biết bao nhiêu mệt mỏi
Diệu kì thay
Làm sao có được
khi
không thể có
có
lại
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
2.Đưa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận
1. H? th?ng lu?n di?m h?p lý
a.Xét ví dụ
Hãy viết lại đoạn văn trên rồi trình bày trước tổ, lớp? Tiếp tục đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn được viết theo đề bài ?
Để đoạn văn có cảm xúc, em phải làm gì ?
- Cần x�c d?nh luận điểm gợi cho em cảm xúc
Em có cần chọn luận điểm để đưa yếu tố biểu cảm không ? Vì sao ?
Yếu tố biểu cảm thể hiện qua đâu ?
- Dùng các yếu tố biểu cảm: từ ngữ bi?u c?m, câu c?m th�n thể hiện cảm xúc vào đoạn nghị luận
Những cảm xúc ?y phải nhu th? n�o ? Trình bày, diễn đạt ra sao ?
- Cảm xúc phải chân thật, trong sáng, được diễn tả rõ ràng, mạch lạc.
b. Kết luận
Những chuyến tham quan, du lịch
đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.
Tiết 110 : LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ BIỂU CẢM VÀO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
Hướng dẫn về nhà làm bài tập 3:
Đề bài: “Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như: Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…đều biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đối với thiên nhiên đất nước”.
Gợi ý:

-Xác định thể loại: Chứng minh

-Xác định nội dung: Tình cảm của các nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước.

-Giới hạn kiến thức: Bài cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…và các bài thơ khác mà mình thích.

-Tìm luận điểm sắp xếp hệ thống các luận điểm,luận cứ.

-Lập dàn ý, vận dụng đưa các yếu tố biểu cảm vào đoạn văn mình có cảm xúc. Tránh lan man dễ sa vào kiểu bài văn biểu cảm.


Hoạt động nối tiếp
-Viết một đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm theo yêu cầu của bài tập 3 (tự chọn bài thơ mà mình yêu thích).
-Ôn tập tốt để giờ sau kiểm tra một tiết môn văn.
Kính chúc các thầy cô mạnh khỏe


Cảm ơn thầy cô và các em học sinh