Bài 27. Lực điện từ

chào mừng các thầy giáo, cô giáo
và các em học sinh
Giáo án điện tử Vật lý lớp 9
Biờn so?n: D?ng Quang Tru?ng
TRU?NG THCS MU?NG PHANG
2
Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn AB, hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm?
Kiểm tra bài cũ
A
B
Kim nam châm lệch đi so với vị trí ban đầu.
Chúng ta cùng quan sát
3
Trên đây là TN Ơ-xtet cho thấy dòng điện tác dụng lên KNC.
Ngược lại, liệu kim nam châm có tác dụng lên dòng điện hay không?
Muốn hiểu rõ chúng ta sang bài hôm nay:
Tiết 28: Bài 27:
Lực điện từ
4

Ti?t 28: L?c di?n t?
I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện
S
N
K
A
1. Thí nghiệm:
- Đóng công tắc K quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây AB
Hiện tượng đó chứng tỏ điều gì?
A
B
+
Chứng tỏ đoạn dây AB chịu tác dụng của một lực nào đó.
Lắp MĐ như hình dưới
5

Ti?t 28: L?c di?n t?
I. Tác dụng của từ trường lên dây dẫn có dòng điện
S
N
K
A
1. Thí nghiệm: MĐ như hình dưới
A
B
+
Ta quan sát lại lần nữa ở t?c độ chậm
2. Kết luận
Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường.
Lực đó gọi là lực điện từ
Em hãy rút ra kết luận?
6
Tiết 28: Lực điện từ
I. T¸c dông cña tõ tr­êng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm

Đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB
Giữ nguyên chiều dòng điện, đổi chiều đường sức từ
7
S
N
K
A
A
B
+
-
Chúng ta theo dõi chậm từng bước, chú ý chiều chuyển động của đoạn dây AB
8
S
N
K
A
A
B
+
Chúng ta theo dõi chậm từng bước chú ý chiều chuyển động của đoạn dây AB
-
+ Đổi chiều dòng điện
9
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
Đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB
Giữ nguyên chiều dòng điện, đổi chiều đường sức từ
a. Thí nghiệm:
: chiều lực điện từ thay đổi.
: chiều lực điện từ thay đổi
Qua 2 TN em hãy rút ra kết luận?
10
Tiết 28: Lực điện từ
I. T¸c dông cña tõ tr­êng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm

b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đường sức từ.
11
2. Quy tắc bàn tay trái
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
Biết chiều dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn thẳng và chiều đường sức từ.
Quy tắc bàn tay trái giúp ta xác định được chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn.
Quy tắc bàn tay trái:
Đặt bàn tay trái sao cho các đường sức từ hướng vào lòng bàn tay.
Chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hướng theo chiều dòng điện.
Thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực điện từ.
12
13
Tiết 28: Lực điện từ
I. T¸c dông cña tõ tr­êng lªn d©y dÉn cã dßng ®iÖn
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Từ trường tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm

b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đường sức từ.
2. Qui t?c b�n tay trỏi
- D?t b�n tay trỏi sao cho cỏc du?ng s?c t? hu?ng v�o lũng b�n tay chi?u t? c? tay d?n ngún tay gi?a hu?ng theo chi?u dũng di?n thỡ ngún tay cỏi choói ra m?t gúc 900 ch? chi?u c?a l?c di?n t?.
14
Hãy so sánh lực từ và lực điện từ?
15
III. Vận dụng
S
N
F
A
B
C2 áp dụng quy tắc bàn tay trái, xác định chiều dòng điện qua đoạn AB
Trong đoạn dây dẫn AB, dòng điện có chiều đi từ B đến A
16
III. Vận dụng
S
N
F
A
B
C3 Xác định chiều đường sức từ cuả nam châm hình bên
Đường sức từ của nam châm có chiều đi từ dưới lên trên.
17
A
c
S
N
B
C
D
C4 Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn dây dẫn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua và có tác dụng gì đối với khung dây.
o
o’
Lực điện từ tác dụng như hình vẽ
Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều kim đồng hồ
18
A
B
c
D
N
S
C
O
O’
C4 Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn dây dẫn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua và có tác dụng gì đối với khung dây.
Lực điện từ tác dụng như hình vẽ.
Cặp lực điện có không có tác dụng làm khung quay.
19
A
c
S
N
B
C
D
C4 Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn dây dẫn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua và có tác dụng gì đối với khung dây.
o
o’
Lực điện từ tác dụng như hình vẽ
Cặp lực điện từ có tác dụng làm khung quay theo chiều ngược với chiều kim đồng hồ
20
Có thể em chưa biết: xem SGK trang 75
Thông tin thêm về có thể em chưa biết:
Hai cặp nam châm điện (NC1, NC2) trong tivi , máy tính. thuật ngữ chuyên ngành gọi là cuộn lái tia (NC1: lái mành, NC2: lái dòng). Mỗi giây cuộn lái mành có thể quét được 50 mặt, cuộn lái dòng có thể quét được 312,5 dòng tương ứng với một mặt (tần số quét là 15625Hz). Hiện nay tần số quét có thể cao hơn, nên chất lượng (độ phân giải) cao hơn.
Quét được như vậy là do ứng dụng của lực điện từ.
21
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc phần ghi nhớ.
Đọc phần: “ Có thể em chưa biết”
Làm bài tập: 27.1, 27.2, 27.3, 27.4 27.5 SBT. Trang 33-34
22
CH�C THầY Cô Sức khoẻ
chúc các em học tốt
xin chân thành cảm ơn!
23
VUI D? H?C
Có các vật sau : một thanh nam châm, một thanh thép, một miếng xốp nhẹ, một chậu bằng nhựa đựng nước. Làm cách nào em có thể chế tạo thanh thép thành thanh nam châm?
24
Làm nhiễm từ thanh thép : Cho thanh thép tiếp xúc với nam châm .
Đặt thanh thép lên miếng xốp .
Thả nhẹ miếng xốp nổi trên mặt nước trong chậu .
Chờ thanh thép định hướng theo phương Bắc – Nam địa lí .
Đánh dấu cực của thanh thép .