Bài 27. Hội thoại (tiếp theo)

Câu 1: Vai trò xã hội là gì?
a. Là vị trí của người tham gia hội thoại với người khác trong cuộc thoại
b. Là người không tham gia hội thoại với người trong cuộc thoại
c. Là vị trí của hai người ngoài cuộc hội thoại
d. Là cách lựa chọn những ngôn từ của người tham gia cuộc thoại

Câu 2: Trong hội thoại , người có vai xã hội thấp phải có thái độ ứng xử với người có vai xã hội cao như thế nào?
a. Sùng kính b. Thân mật
c. Kính trọng d. Ngưỡng mộ
`
Chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau
Câu 1: Vai trò xã hội là gì?

b. Là người không tham gia hội thoại với người trong cuộc thoại

d. Là cách lựa chọn những ngôn từ của người tham gia cuộc thoại

Câu 2: Trong hội thoại , người có vai xã hội thấp phải có thái độ ứng xử với người có vai xã hội cao như thế nào?
a. Sùng kính b. Thân mật
d. Ngưỡng mộ
Chọn đáp án đúng cho các câu hỏi sau
c. Là vị trí của hai người ngoài cuộc hội thoại
c. Kính trọng
a. Là vị trí của người tham gia hội thoại với người khác trong cuộc thoại
I. Lượt lời trong hội thoại
Ví dụ: Đọc đoạn trích sau:

Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi:

- Hồng. Mày có muốn vào Thanh hoá chơi với mẹ mày không?
... Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp .Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tọi là goá chồng , nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến ...
Tôi cũng cười đáp lại cô tôi :
- Không . Cháu không muốn vào . Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn giọng vẫn ngọt:
- Sao lại không vào ?Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu.
Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất :Lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay . Cô tôi liên vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
- Mày dại quá cứ vào đi tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
....Tôi cười dài trong tiếng khóc , hỏi cô tôi :
- Sao cô biết mợ con có con?
cô tôi vẫn cú tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán . Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi đang ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn .[...]
Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghen ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôilà một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh,đầu mẩu gỗ ,tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn , mà nhai , mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi
Cô tôi bỗng đỏi giọng , lại vỗ vai nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị :
-Vậy mày hỏi cô Thông-tên người đàn bà họ nội xa kia- chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về . Trước sau cũng một lần xấu , chả nhẽ bán xới mãi được sao?
tỏ sự ngậm ngùi xót thầy tôi , cô tôi chập chững nói tiếp:
Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?
(Nguyên Hồng ,Những ngày thơ ấu)

Trong cuộc hội thoại đó , mỗi nhân vật nói bao nhiêu lượt lời? Hãy liệt kê?
Bà cô: 6 lượt lời
(1) -Hồng. Mày có muốn vào Thanh hoá chơi với mẹ mày không?
(2) Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu.
(3) - Mày dại quá cứ vào đi tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
(4) Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán .Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi đang ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn
(5) Vậy mày hỏi cô Thông-tên người đàn bà họ nội xa kia- chỗ ở của mợ mày,rồi đánh giấy cho mợ mày,bảo dù sao cũng phải về .Trước sau cũng một lần xấu , chả nhẽ bán xới mãi được sao?
(6) Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày,và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?


Bé Hồng trả lời hai lượt:
(1) -Không . Cháu không muốn vào . Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
(2) - Sao cô biết mợ con có con?

Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng được nói nhưng Hồng không nói?
Lần 1:Sau lượt lời 1 của bà cô
Lần 2: Sau lượt lời 3 của bà cô
Sự im lặng đó thể hiện thái độ của Hồng với bà cô như thế nào?
Thể hiện thái độ bất bình của Hồng trước những lời lẽ thiếu thiện chí của bà cô
Vì sao Hồng không cắt lời bà cô khi bà nói những điều Hồng không muốn nghe?
Hồng luôn ý thức được rằng hồng là người thuộc vai dưới , phải luôn dữ thái độ lễ phép với người vai trên
Vậy em hiểu thế nào là lượt lời trong hội thoại?
Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói gọi là một lượt lời
Vậy trong cuộc hội thoại để dữ phép lịch sự, chúng ta cần có thái độ như thế nào với lượt lời của người tham gia hội thoại ?
Cần tôn trọng lượt lời của người khác , tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời của người khác .
Sự im lặng trong hội thoại biểu lộ điều gì?
Sự im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ.
2. Bài học: ( SGK/102)
Lượt lời trong hội thoại
luyện tập
Bài 1: Đọc đoạn trích ? Tức nước vỡ bờ ? ( Trích Tắt đèn ? Ngô tất Tố ) và cho biết:
a- Nhận xét số lượt lời của các nhân vật trong cuộc hội thoại?
b- Nhận xét tính cách của các nhân vật trong lần hội thoại?
Lượt lời trong hội thoại
luyện tập
Bài 1: Đọc đoạn trích ? Tức nước vỡ bờ ? ( Trích Tắt đèn ? Ngô tất Tố ) và cho biết:
a- Nhận xét số lượt lời của các nhân vật trong cuộc hội thoại?
b- Nhận xét tính cách của các nhân vật trong lần hội thoại?
Số lượt lời của chị Dậu cai lệ là nhiều nhất
Số lượt lời của nhà Lý trưởng là ít hơn
Số lượt lời của anh Dậu rất ít
Kẻ duy nhất ngắt lời người khác là cai Lệ
Chị Dậu là người phụ nữ yêu thương chồng con, đảm đang mạnh mẽ
Anh Dậu cam chịu, nhu nhược
Cai lệ: Hống hách, không chút tình người
Người nhà Lý trưởng: Theo đòi tên Cai lệ
Lượt lời trong hội thoại
luyện tập
Bài 2: Dựa vào những điều đã biết về truyện ? Bức tranh của con gái tôi ? ( Ngữ văn 6 tập 2 )
và vào đoạn trích ( SGK Ngữ văn 8 ? Tập 2 trang 107 ) Hãy cho biết sự im lặng của nhân vật ? Tôi ? biểu thị điều gì?
Lần 1: Nhân vật ? Tôi ? im lặng vì sự ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ
Lần 2: Nhân vật ? Tôi ? im lặng và xúc động trước tâm hồn và lòng nhân hậu của cô em gái
Theo bạn trong cuộc hội thoại đó mấy bạn có quyền tham gia lượt lời? là những bạn nào?

Bạn Hùng tham gia lượt lời trong hội thoại như vậy là đúng hay sai? Vì sao?
Lượt lời trong hội thoại
luyện tập
Hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc nội dung ghi nhớ trang 102
Làm bài tập 2,4 trang 103-107
Chuẩn bị bài mới theo yêu cầu mục I trang 108
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ, hạnh phúc. Chúc các em học tốt, chăm ngoan !
Nguyu?n tu?n th�nh ? THCS Vi?t Ti?n ? V?nh B?o - H?i Phũng