Bài 27. Hội thoại (tiếp theo)

Chào mừng quí thầy cô về dự giờ!
Giáo viên:Tô Thị Kim Thoa
Trường THCS Long Biên
Vai xã hội là gì.Cách xác định vai xã hội?Dựa vào đoạn trích và những điều đã biết về truyện “Lão Hạc”, hãy xác định vai xã hội của 2 nhân vật tham gia cuộc hội thoại(BT2sgk)
Xét về
điạ vị
xã hội
Xét về
tuổi tác
HỘI THOẠI
Tiết 115:
(tiếp theo)
HỘI THOẠI
(tiếp theo)
Tiết 115:
I- Bài học:
1.Lượt lời trong hội thoại:
"Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cưuời hỏi:
- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
[.] Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một ngưuời đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha huơng cầu thực. Nhưung đời nào tình thuương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.[.]
Tôi cũng cuười đáp lại cô tôi:
Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt:
Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có nhuư dạo trưuớc đâu!

Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đuưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cưuời mà nói rằng:
Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
[.] Tôi cưuời dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:
- Sao cô biết mợ con có con?
Cô tôi vẫn cứ tưuơi cuời kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn.[.]
Cô tôi chưua dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật nhưu hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị:
Vậy mày hỏi cô Thông - tên ngưuời đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở c?a mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trưuớc sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi đưuợc sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thuương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp:
Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng,
nguười ta hỏi đến chứ?
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
I.Bài học:
1.Lượt lời trong hội thoại
Trong héi tho¹i, ai còng ®­ưîc nãi. Mçi lÇn cã mét ng­ưêi tham gia héi tho¹i nãi ®­ưîc gäi lµ mét l­ưît lêi.
I.Bài học
1.Lượt lời trong hội thoại
2.Nguyên tắc sử dụng lượt lời trong hội thoại:
Tình huống1:
Trong giờ Văn thầy giáo ra một câu hỏi và yêu cầu em học sinh A lên trả lời nhuưng em học sinh B cứ ngồi nói theo.
Tình huống 2:
- Dạo này, bố thấy điểm môn Anh của con hình nhưu chưua đuợc tốt lắm. Sắp thi rồi, con cần cố gắng hơn nữa. Hay là con sang nhờ bạn.
Ông Nam chuưa nói hết câu, B?c đã vùng vằng đứng dậy và làu bàu:
Thôi, bố đừng nói đến chuyện học hành của con nữa!

=> Nói leo
=> Nói tranh lưuợt lời
THẢO LUẬN NHÓM :
? Nêu sự khác nhau giữa nói leo và nói tranh.
Tiết 115: Hội thoại






Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị:
Vậy mày hỏi cô Thông - tên ngưuời đàn bà họ nội xa kia - chỗ ở c?a mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trưuớc sau cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi đưuợc sao?
Tỏ sự ngậm ngùi thưuơng xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp:
Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, nguười ta hỏi đến chứ?
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
I.Bài học
1.Lượt lời trong hội thoại
2.Nguyên tắc sử dụng lượt lời trong hội thoại:
Nói đúng lượt lời,không ngắt lời người khác là thể hiện sự lắng nghe thấu hiểu,tôn trọng người cùng tham gia hội thoại.
Có những trường hợp,người nói bỏ lượt lời(im lặng)như một cách biểu lộ thái độ.
(tiếp theo)
Tiết 111:
I- Bài học:
II- Luyện tập:
Bài tập 1:Qua cách miêu tả cuộc thoại giữa các nhân vật cai lệ, ngưuời nhà lí truưởng, chị Dậu và anh Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ (Ngữ văn 8, tập 1 trang 28), em thấy tính cách của mỗi nhân vật đưuợc thể hiện nhuư thế nào?

Hội thoại
II- Luyện tập:
BT1.


- Chị Dậu từ chỗ nhún nhưuờng, gọi cai lệ là ông xuưng cháu đã vùng lên gọi cai lệ là mày, xuưng bà.
Từ đầu đến cuối cai lệ tỏ ra hống hách, thô bạo, tàn nhẫn còn tên nguười nhà lí truưởng có phần giữ gìn hơn nhuưng cũng tỏ thái độ mỉa mai.
Anh Dậu: Sợ hãi
a) Xét về sự tham gia hội thoại:
- Số lưuợt lời của Cai lệ và Chị Dậu là nhiều nhất.
- Số lưuợt lời của tờn nguười nhà lí tưruởng ít hơn.
- Anh Dậu chỉ nói với chị Dậu sau khi cuộc xung đột đã kết thúc.
- Kẻ duy nhất cắt lời nguười khác trong cuộc hội thoại này là Cai lệ.
b) Xét về cách thể hiện vai xã hội:
c)Tính cách:
- Anh Dậu: Cam chịu, bạc nhuược.
- Chị Dậu: Là ngưuời nhịn nhục nhuưng sẵn sàng vùng lên.
- Cai lệ: Tàn ác, không chút tình ngưuời.
- Nguười nhà lí truưởng: Kẻ ăn theo.
Bài tập 3: Dựa vào những điều đã biết về truyện Bức tranh của em gái tôi (Ngữ văn 6 tập hai, tr.30) và vào đoạn trích duưới đây, hãy cho biết sự im lặng của nhân vật tôi biểu thị điều gì?
Lần 1: Ngỡ ngàng, hãnh diện sau đó là xấu hổ
Lần 2: Tâm trạng xúc động, nghẹn ngào trưuớc tấm lòng của em mình.
-
Bài tập2: Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi.
a/ Sự chủ động tham gia cuộc thoại của cái Tí và chị Dậu phát triển nguược nhau.
Lúc đầu: cái Tí nói nhiều, hồn nhiên còn chị Dậu thì chỉ im lặng .
Về sau : cái Tí nói ít hẳn đi còn chị Dậu lại nói nhiều hơn.
b/ Diễn biến cuộc thoại phù hợp với diễn biến tâm lí nhân vật:
Lúc đầu: cái Tí vô tưu, nói nhiều vì nó chưua biết sắp bị bán đi. Chị Dậu đau lòng vì buộc phải bán con nên chỉ im lặng.
Về sau: cái Tí biết bị bán nên sợ hãi, buồn tủi, ít nói còn chị Dậu vì phải thuyết phục con nên nói nhiều hơn.
c/ Việc tả cái Tí hồn nhiên, hiếu thảo? nổi bật nỗi đau của chị Dậu và sự bất hạnh của cái Tí.
Hưuớng dẫn v? nh� học bài:
Hoàn thành bài tập 4.
Chuẩn bị bài "Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận."