Bài 27. Bến quê

VỀ TÁC GIẢ
TÊN THẬT
NGUYỄN THÍ
NGUYỄN MINH CHÂU
BÚT DANH
QUÊ QUÁN
QUỲNH LƯU – NGHỆ AN
PHONG CÁCH SAU 1975
GIÀU SUY TƯ, TRIẾT LÍ
VỊ TRÍ
LÀ NHÀ VĂN LỚN CỦA NỀN VHVNHĐ
VỀ TÁC PHẨM
HOÀN CẢNH SÁNG TÁC
NHỮNG NĂM 1980
TÓM TẮT
TÌNH HUỐNG TRUYỆN
Nhĩ ở vào hoàn cảnh đặc biệt: từng đi khắp nơi, về cuối đời Nhĩ lại bị cột chặt vào giường bệnh, bị liệt toàn thân đến nỗi không tự dịch chuyển được. Tất cả mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của vợ và con trai anh.
Ý nghĩa: Giúp Nhĩ có thời gian hồi tưởng, chiêm nghiệm lại cuộc đời mình.
Kiểu tình huống: Nghịch lí
TÌNH HUỐNG TRUYỆN


Phần 1: (Từ đầu đến “Trên những bậc gỗ mòn lõm”:
Tình cảnh hiện tại của Nhĩ

Phần 2: (Tiếp đến “trên một vùng nước đỏ”):
Nhĩ nhờ con trai thứ hai là Tuấn thay mình sang bên kia sông và hành trình sang bên kia sông của Tuấn.

Phần 3: (đoạn còn lại):
Chuyến ghé thăm của cụ giáo Khuyến và hành động khoát tay của Nhĩ.


BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN
… “ Ngoài cửa sổ, bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. Ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa lóa vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ -màu vàng thau xen với màu xanh non – những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến – cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.” …
HOẠT ĐỘNG NHÓM
a) Trong mắt Nhĩ, không gian bến quê hiện lên qua những chi tiết nào?
b) Hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả theo các gợi ý sau:
Nhà văn ưu tiên sử dụng từ loại nào?
Các phép tu từ được sử dụng?
(Gợi ý: các sự vật, màu sắc, mức độ, …)
c) Qua nghệ thuật sử dụng từ loại, các phép tu từ, em hình dung như thế nào về vẻ đẹp nơi bến quê?

ĐÁP ÁN:
*) Không gian bến quê:
- Sông Hồng: đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra.
- Vòm trời như cao hơn;
- Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển…
- Phù sa: vàng thau xen lẫn xanh non;
*)Nghệ thuật:
Sử dụng nhiều danh từ chỉ sự vật, tính từ miêu tả,
phó từ chỉ mức độ,
Phép so sánh, nhân hóa.
*) Quang cảnh bến quê: hiện lên bình dị, gần gũi thân quen.
… “ Ngoài cửa sổ, bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. Ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa lóa vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ -màu vàng thau xen với màu xanh non – những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến – cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.” …