Bài 27. Bến quê

Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
Tự học có hướng dẫn
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả:
-Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989): quê ở Quỳnh Lưu - Nghệ An, gia nhập quân đội 1950- là nhà văn quân đội.
-Là cây bút văn xuôi tiêu biểu trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.
-Sau 1975: những sáng tác của ông thể hiện những tìm tòi quan trọng về tư tưởng nghệ thuật góp phần đổi mới văn học nước nhà.
-Năm 2000 ông được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minhvề văn học nghệ thuật.
2.T¸c phÈm:
-Truyện ngăn Bến quê in trong tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1985.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
Tự học có hướng dẫn
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm, thể loại truyện ngắn.
Nhân vật Nhĩ là nhân vật chính.
- Nhân vật Nhĩ được đặt trong tình huống đặc biệt: căn bệnh hiểm nghèo khiến anh gần như bại liệt toàn thân, không thể di chuyển, mọi sinh hoạt phải nhờ vợ.
-Tình huống nghịch lí trớ trêu nhưng cũng không trái tự nhiên bởi bất cứ ai cũng có thể gặp hoàn cảnh tương tự như Nhĩ.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
- Nh÷ng b«ng hoa b»ng l¨ng ®· th­a thít - c¸i gièng hoa khi míi në, mµu s¾c ®· nhît nh¹t.H¼n cã lÏv× ®· s¾p hÕt mïa, hoa ®· v·n trªn cµnh, cho nªn mÊy b«ng hoa cuèi cïng cßn sãt l¹i trë nªn ®Ëm s¾c h¬n.
-Con s«ng Hång mµu ®á nh¹t … nh­ réng thªm ra.
-Vßm trêi còng nh­ cao h¬n.
-Nh÷ng tia n¾ng.. cña ®Êt mµu mì
Cảnh vật được miêu tả theo tầm nhìn của
Nhĩ từ gần đến xa tạo không gian
xa rộng: từ những bông hoa bằng lăng
tím ngay phía cửa sổ đến con sông Hồng
, vòm trời và vùng bãi bồi bên kia sông.
Cảm nhận tinh tế: cảnh vật vừa gần gũi
thân quen lại vừa như xa lạ khiến anh tưởng
chừng như lần đầu thấy tất cả vẻ đẹp
và sự giàu có của nó.
Nhĩ: - Đêm qua lúc gần sáng em có nghe thấy tiếng gì không ?



- Hôm nay đã ngày mấy rồi em nhỉ?
- Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm mà em vẫn nín thinh.
Liên: Giả vờ không nghe câu chồng vừa hỏi.Trước mặt chị hiện ra cái bờ đất lở dốc của bờ bên này , và đêm đêm cùng với con lũ nguồn đã bắt đầu dồn về, những tảng đất đổ oà vào giấc ngủ
-Liên vẫn không đáp và biết chồng đang nghĩ gì.
- Có hề sao đâu.Miễn là anh sống, luôn luôn có mặt anh, tiếng nói của anhtrong gian nhà này.
Dường như Nhĩ nhận ra rằng mìnhchẳng còn sống được bao lâu nữa.
Anh đang phải đối mặt với cái chết từng ngày, từng giờ.
Còn Liên, chị cũng cảm nhận đượcđiều đó nên cố tình lảng tránh, tìm
cách an ủi chồng.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
Tự học có hướng dẫn
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
Những cảm nhận về thiên nhiên sang thu rất tinh tế, cảm nhận về vẻ đẹp bình dị của quê hương và dự cảm xấu của Nhĩ về những ngày cuối đời.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
(Tự học có hướng dẫn)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
b.¦íc mong cuèi cïng cña NhÜ vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña anh vÒ cuéc ®êi
Buổi sáng ấy, Nhĩ chợt nhận ra vẻ đẹp của vùng bãi bồi bên kia sông rất đỗi bình dị, thân quen... Và đó còn là nỗi ân hận xót xa lực bất tòng tâm và có lẽ còn hơn thế, như là có cái gì không phải với quê hương và tuổi trẻ của mình
-Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, con người ta trên đường đời thật khó tránh được những điều vòng vèo hoặc chùng chình.
-Hoạ chăng chỉ có anhđã từng trải, đã từng in dấu chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia, cả trong những nét tiêu sơ, và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm say mê pha lẫn với nỗi ân hận đau đớn, lời lẽ không bao giờ giải thích hết.
-Nhĩ đã tìm thấy được nơi nương tựa là gia đình trong những ngày này.


? Theo em ®ã lµ nh÷ng tr¶i nghiÖm g×.
§ã cã ph¶i lµ nh÷ng h×nh ¶nh biÓu t­îng kh«ng?
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Trong cuộc đời thật khó tránh được những điều vòng vèo hoặc chùng chình. Đó là những lỗi lầm, những lần lữa khiến một lúc nào đó con người ta phải hối tiếc
Giá trị bền vững cho con người điểm tựa chính là tổ ấm gia đình.
Điều ân hận của Nhĩ khi đã trót vô tình với những gì thân thương nhất của quê hương
Sự cách biệt trong suy nghĩ của các thế hệ.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
(Tự học có hướng dẫn)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
b.¦íc mong cuèi cïng cña NhÜ vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña anh vÒ cuéc ®êi
- Thøc tØnh mäi ng­êi sù tr©n träng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh dÞ gÇn gòi cña gia ®×nh quª h­¬ng, biÕt quÝ cuéc sèng cña chÝnh m×nh.
Mặt mũi Nhĩ đỏ rựng một cách khác thường, hai mắt long lanh chứa một nỗi mê say đầy đau khổ. mười đầu ngón tay Nhĩ đang bấu chặt vào cái bậu cửa sổ, những ngón tay vừa bấu chặt vừa run lẩy bẩy. Anh đang cố thu nhặt hết mọi chút sức lực cuối cùngcòn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guổca phái ngoài cửa sổkhoát khoáty như đâng khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó.
? Hành động ấy có ý nghĩa gì.
-Thức tỉnh mọi người hãy sống khẩn trương, sống có ích, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và bền vững của cuộc sống.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
(Tự học có hướng dẫn)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
b.¦íc mong cuèi cïng cña NhÜ vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña anh vÒ cuéc ®êi
- Thøc tØnh mäi ng­êi sù tr©n träng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh dÞ gÇn gòi cña gia ®×nh quª h­¬ng, biÕt quÝ cuéc sèng cña chÝnh m×nh.
-Thức tỉnh mọi người hãy sống khẩn trương, sống có ích, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và bền vững của cuộc sống.
3.ý nghĩa văn bản:
Giá trị nghệ thuật.
Giá trị nội dung
-Hình ảnh biểu tượng nhiều tầng nghĩa tạo nên chiều sâu khái quát: Hình ảnh thiên nhiên, bãi bồi, bến đò, đứa con trai sa vào đám cờ thế.
-Tình huống truyện giản dị, bất ngờ, nhiều nghịch lí.
-Giọng kể nhiều cảm xúc, triết lý.
Chứa đựng nhiều suy ngẫm và trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và con người, thức tỉnh mọi người trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của quê hương.
Ghi nhớ: SGK - 108.
ghi nhớ
*Truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu chứa đựng những suy ngẫm và trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và con người, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những gía trị bình dị gần gũi của gia đình, của quê hương.
*Nghệ thuật truyện nổi bật ở sự miêu tả tâm lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật.
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
(Tự học có hướng dẫn)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
b.¦íc mong cuèi cïng cña NhÜ vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña anh vÒ cuéc ®êi
- Thøc tØnh mäi ng­êi sù tr©n träng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh dÞ gÇn gòi cña gia ®×nh quª h­¬ng, biÕt quÝ cuéc sèng cña chÝnh m×nh.
-Thức tỉnh mọi người hãy sống khẩn trương, sống có ích, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và bền vững của cuộc sống.
3.ý nghĩa văn bản:
Ghi nhớ: SGK - 108.
III.Luyện tập:
Câu1: Đọc đoạn đầu của truyện và nhận
xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của
tác giả trong đoạn văn?
Tên văn bản "Bến quê" gợi cho em
suy nghĩ gì?
Tiết 136-137 : Bến quê
NguyÔn Minh Ch©u
(Tự học có hướng dẫn)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
1.Cấu trúc văn bản:
2.Nội dung văn bản:
a. Cảm xúc của Nhĩ trong buổi sáng đầu thu:
b.¦íc mong cuèi cïng cña NhÜ vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm cña anh vÒ cuéc ®êi
- Thøc tØnh mäi ng­êi sù tr©n träng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh dÞ gÇn gòi cña gia ®×nh quª h­¬ng, biÕt quÝ cuéc sèng cña chÝnh m×nh.
-Thức tỉnh mọi người hãy sống khẩn trương, sống có ích, hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và bền vững của cuộc sống.
3.ý nghĩa văn bản:
Ghi nhớ: SGK - 108.
III.Luyện tập:
-Đọc kĩ và tóm tắt tryện.
-Nắm được những đặc sắc về nội dung cốt truyện và về nghệ thuật.
-Làm tiếp câu 2 phần luyện tập
-Chuẩn bị bài: Ôn tập Tiếng Việt.