Bài 27. Bến quê

BếN QUÊ

Nguyễn Minh Châu
Nguyễn Minh Châu (1930- 1989)
Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào hoàn cảnh như thế nào?
Nhĩ ở vào một hoàn cảnh rất đặc biệt: Căn bệnh hiểm nghèo khiến anh hầu như bị liệt toàn thân, không thể tự mình di chuyển dù chỉ là nhích nửa người trên giường bệnh. Tất cả mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của người khác mà chủ yếu là Liên, vợ anh.
Nhĩ phát hiện thấy vẻ đẹp bình dị mà hết sức quyến rũ của cái bãi bồi bên kia sông, ngay phía trước cửa sổ nhà, nhưng anh biết sẽ không bao giờ có thể đặt chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở rất gần.
Nhĩ nhờ con giúp anh thoả nỗi khát khao nhưng cậu con trai lại không hiểu ý bố. Cậu đã rẽ vào một đám chơi cờ thế trên hè phố.
Truyện Bến quê xây dựng trên một tình huống nghịch lí
"Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia của sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình."
Khi Nhĩ muốn nhích người đến bên cửa sổ, việc ấy với anh khó khăn như phải đi hết cả một vòng trái đất, anh phải nhờ vào sự trợ giúp của đám trẻ con hàng xóm.
Khi phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của cái bãi bồi bên kia sông, anh biết rằng sẽ không bao giờ có thể được đặt chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở rất gần.
Nhĩ nhờ con trai thực hiện giúp mình cái điều khát khao đó. Nhưng cậu ta không hiểu ước muốn của cha, nó làm một cách miễn cưỡng và rồi lại bị cuốn hút vào trò chơi hấp dẫn gặp trên đường, để rồi có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày.
Thiờn nhiờn du?c c?m nh?n
Bằng những cảm xúc tinh tế
"Nh?ng bông hoa bằng lang đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vỡ dó s?p h?t mựa, hoa dó vón trờn c�nh, cho nờn m?y bụng hoa cu?i cựng cũn sút l?i tr? nờn d?m s?c hon."
"Con sông Hồng m?t màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cung như cao hơn. Nh?ng tia n?ng s?m dang t? t? di chuy?n t? m?t nu?c lờn nh?ng kho?ng b? bói bờn kia sụng, v� c? m?t vựng phự sa lõu d?i c?a bói b?i bờn kia sụng H?ng lỳc n�y dang phụ ra tru?c khuụn c?a s? c?a gian gỏc nh� Nhi m?t th? m�u v�ng thau xen v?i m�u xanh non - nh?ng m�u s?c thõn thu?c nhu da th?t, hoi th? c?a d?t m�u m?."
Tiết 2
Cảnh
Hoa bằng lăng
Tình
như rộng thêm ra
Không gian, những cảnh sắc vốn quen thuộc, gần gũi nhưng lại rất mới mẻ. Tưởng như lần đầu tiên Nhĩ cảm nhận được vẻ giàu đẹp đó.
Sông Hồng
Vòm trời
thưa thớt, đậm sắc hơn.
như cao hơn.
màu đỏ nhạt, như rộng thêm ra.
Bãi bồi
màu vàng thau xen với màu xanh non.
như cao hơn
như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ
Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về thiên nhiên
cảm nhận bằng cảm xúc tinh tế.
đậm sắc hơn
Nguyễn Minh Châu muốn nhắc nhở mọi người đừng vô tình mà phải biết gắn bó, trân trọng cảnh vật quê hương xứ sở vì cái đó là máu thịt, là tâm hồn của mỗi chúng ta.
Phải biết phát hiện ra vẻ đẹp bình dị, thân thuộc của quê nhà để nâng niu, yêu quý.
Tiếng hãm nước thuốc, tiếng bước chân rón rén quen thuộc.
Tiếng vợ đi lại dọn dẹp, dặn dò con.
Nhĩ nghe rõ:
Đó là tiếng lòng, tiếng thân thương, không phải lúc nào Nhĩ cũng nghe được, cũng cảm được!
Cảm nhận của Nhĩ về người vợ:
tưởng như mình vừa bay được một nửa vòng trái đất.
đã thu hết tàn lực, lết dần, lết dần trên chiếc phản gỗ.
Nhĩ
Điều ước muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống- những giá trị thường bị người ta bỏ qua, lãng quên, nhất là khi còn trẻ bị những ham muốn xa vời lôi cuốn.
Nhĩ
Nhận ra tất cả vẻ đẹp của cảnh vật rất đỗi bình dị và gần gũi
Bừng dậy niềm khao khát vô vọng được đặt chân lên cái bãi bồi.
Cảm nhận của Nhĩ về bản thân mình:
III. T?ng k?t: Ghi nh?: sgk