Bài 27. Bến quê

GV Bộ môn cùng LỚP 9A1


Môn Ngữ Văn
Chào mừng
Quí thầy cô
Đến dự giờ,
thăm lớp
Văn bản nhật dụng :
Là khái niệm thể loại văn bản.
Là khái niệm chỉ kiểu văn bản.
Không phải 2 ý trên. Nó chỉ đề cập tới chức năng, đề tài
và tính cập nhật của văn bản .
Không thể sử dụng mọi thể loại – mọi kiểu văn bản.


Nguyễn Minh Châu
BẾN QUÊ
Mát hơn ca dao là bến nước làng tôi
Nơi con đò đưa khách qua sông êm như đưa võng
Nơi tiễn những con thuyền ra biển rộng
Nơi tôi sinh ra trong khúc hát đò đưa…
Nguyễn Minh Châu (1930- 1989)
-Quê Quỳnh Lưu – Nghệ An.
- Nguyễn Minh Châu là cây bút văn xuôi xuất sắc của nên văn học Việt Nam thời chống Mỹ và là hiện tượng nổi bật nước ta những năm 80 của thế kỷ 20.
- Sau 1975, có những tìm tòi, đổi mới mạnh mẽ về tư tưởng và nghệ thuật, mở ra chặng đường mới trong sáng tác của mình và thúc đẩy công cuộc đổi mới văn học.
Các tác phẩm chính
-Cửa sông (tiểu thuyết, 1966)
-Những vùng trời khác nhau (truyện ngắn, 1970)
-Dấu chân người lính (tiểu thuyết, 1972)
-Miền cháy (tiểu thuyết, 1977)
-Lửa từ những ngôi nhà (tiểu thuyết, 1977)
-Những người đi từ trong rừng ra (tiểu thuyết, 1982)
-Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (truyện ngắn, 1983)
-Bến quê (truyện ngắn, 1985)
-Mảnh đất tình yêu (tiểu thuyết, 1987)
-Hãy đọc lời ai điếu cho một giai đoạn văn nghệ minh hoạ (1987)
-Cỏ lau (truyện vừa, 1989).
-Nguyễn Minh Châu toàn tập (NXB Văn Học, 2001
Tìm hiểu chú thích:
Bằng lăng:
Bát chiết yêu
Khăn mỏ quạ
Dép sa bô
TÓM TẮT TRUYỆN
Một buổi sáng đầu thu, Nhĩ nằm yên trên giường bệnh để vợ - chị Liên – chải tóc. Chải xong, Liên đỡ Nhĩ ngồi dậy. Nhìn qua cửa sổ, ngắm những bông hoa bằng lăng, ngắm cảnh bên kia sông Hồng quen thuộc mà Nhĩ chưa và không bao giờ có thể sang thăm. Trò chuyện và quan sát vợ, Nhĩ chợt nhận ra Liên đã suốt đời vất vả, phục vụ, săn sóc chồng với tình yêu thương thầm lặng và đầy hi sinh. Nhĩ sai Tuấn – con trai thứ hai – thay mình sang bên kia sông. Nhĩ nhờ mấy đứa trẻ con hàng xóm – bọn cái Huệ - đỡ anh tới sát cửa sổ để nhìn cảnh vật cho gần, rõ hơn. Cảnh thiên nhiên quê hương vào thu làm anh bồi hồi và chạnh buồn vì anh phải sắp từ biệt nó. Thằng Tuấn con anh mải sa vào xem đám cờ thế đã để lỡ một chuyến đò sang sông. Nhưng anh không trách nó mà chỉ nghĩ buồn bã rằng con người ta trên đường đời thật khó tránh được cái vòng vèo hoặc chùng chình... Anh chợt nhận ra vẻ đẹp tiêu sơ, giản dị của cảnh bờ bãi bến quê, nhận ra vẻ đẹp tâm hồn của vợ anh, thấy được nơi nương tựa ấm êm là gia đình vợ con... Nhĩ cố thu chút sức lực cuối cùng, giơ cánh tay ra ngoài cửa sổ khoát khoát như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó đi nhanh cho kịp chuyến đò.
1/Tình huống truyện:
-Là hoàn cảnh xảy ra và làm điều kiện cho câu chuyện phát triển.
-Là hoàn cảnh sống và hoạt động của các nhân vật (nhân vật chính), góp phần thể hiện tính cách nhân vật và chủ đề tác phẩm.
Tình huống của Nh©n vËt NhÜ – Nghịch lí
+ Nhĩ đi rất nhiều nơi trên thế giới, thấy bao cảnh đẹp nhưng chưa bao giờ đặt chân lên bãi bồi quê hương.
+ Cuối đời Nhĩ nằm một chỗ trong cơn bạo bệnh anh mới nhận thấy vẻ đẹp của thiên nhiên của bãi bồi, của mọi người...
+ Nhĩ muốn được đến thăm nhưng đã muộn.

Chủ đề của truyện
Tác giả muốn tâm sự và khái quát những qui luật, triết lí cuộc đời, bình thường giản dị nhưng không phải lúc nào cũng sớm nhận ra mà phải trả qua bao trải nghiệm, có khi phải đến cuối đời, trong những hoàn cảnh trớ trêu mà bản thân buộc phải nếm trải.
"Con sông Hồng m?t màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cung như cao hơn. Nh?ng tia n?ng s?m dang t? t? di chuy?n t? m?t nu?c lờn nh?ng kho?ng b? bói bờn kia sụng, v� c? m?t vựng phự sa lõu d?i c?a bói b?i bờn kia sụng H?ng lỳc n�y dang phụ ra tru?c khuụn c?a s? c?a gian gỏc nh� Nhi m?t th? m�u v�ng thau xen v?i m�u xanh non - nh?ng m�u s?c thõn thu?c nhu da th?t, hoi th? c?a d?t m�u m?."
“Những b«ng hoa b»ng lăng ®· th­a thít - c¸i gièng hoa ngay khi míi në, mµu s¾c ®· nhît nh¹t. H¼n cã lÏ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn.”
Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về thiên nhiên
-Cảm nhận bằng cảm xúc tinh tế, c?nh v?t v?a quen v?a l?, tu?ng ch?ng nhu l?n d?u tiờn c?m th?y t?t c? v? d?p v� s? gi�u cú c?a nú.
-K?t h?p miờu t? v?i bi?u c?m.
Những suy nghĩ của Nhĩ từ hoàn cảnh của mình:
Nhĩ hỏi vợ:
Đêm qua, lúc gần sáng, em có nghe thấy gì không?
Hôm nay đã là ngày mấy rồi em nhĩ?
Nhĩ đã nhận ra:
Mình chẳng còn sống bao lâu nữa
Anh đang phải đối mặt với hoàn cảnh bi đát, không lối thoát
Tiếng hãm nước thuốc, tiếng bước chân rón rén quen thuộc.
Tiếng vợ đi lại dọn dẹp, dặn dò con.
Nhĩ nghe, th?y rõ:
Đó là tiếng lòng, tiếng thân thương, không phải lúc nào Nhĩ cũng nghe được, cũng cảm được!
Cảm nhận của Nhĩ về người vợ:
Lần đầu tiên .Liên mặc áo rách;
Nhận ra sự chăm sóc, lo lắng của vợ
III. T?ng k?t:
1.Nghệ thuật:
-Cách sử dụng nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng (+Nh÷ng b«ng hoa b»ng l¨ng cuèi mïa
+ TiÕng nh÷ng t¶ng ®Êt lë ë bê s«ngbªn nµy, khi c¬n lò ®Çu nguån ®· dån vÒ, ®æ ôp vµo trong giÊc ngñ cña NhÜ.)
-Sự miêu tả tâm lí tinh tế
-Xây dựng tình huống truyện giàu sức biểu hiện
-Trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật
2.Nội dung:
SGK
Những bài học, ý nghĩa, triết lý cuộc sống qua tác phẩm:
-Hãy sống khẩn trương, sống có ích, đừng là cà, chùng chình, dềnh dàng ở những cái vòng vèo, vô bổ mà chúng ta rất dễ sa đà, để dứt khoát khỏi nó, để hướng tới những giá trị đích thực, vốn rất giản dị, gần gũi và bền vững.
-Trong cuéc sèng thật khó tránh được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình.
-Không phải lúc nào cũng sớm nhận ra những điều bình thường, giản dị, phải qua bao trải nghiệm, có khi phải đến cuối đời, trong những hoàn cảnh trớ trêu của bản thân buộc phải nếm trải có thể hiểu được.
-Cuộc sống và số phận của một con người chứa đầy những sự bất thường – những nghịch lý ngẫu nhiên vượt ra ngoài những dự định, ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của con người.
-Minh Ch©u muèn nh¾c nhë mäi ng­êi ®õng v« t×nh mµ ph¶i biÕt g¾n bã, tr©n träng c¶nh vËt quª h­¬ng xø së v× c¸i ®ã lµ m¸u thÞt, lµ t©m hån cña mçi chóng ta.
-Ph¶i biÕt ph¸t hiÖn ra vÎ ®Ñp b×nh dÞ, th©n thuéc cña quª nhµ ®Ó n©ng niu, yªu quý.
Chúc các em không để lỡ chuyến đò quan trọng trong cuộc sống!
Đã hết giờ, Kính chào quí thầy cô.
Kính chúc Quí thầy cô dồi dào sức khỏe, thành đạt