Bài 27. Bến quê

Cô chào các em !
lớp 9A1
chúc các em có một giờ học lý thú !
B�i t?p 1: Dạng bài tập 2 điểm
Tóm tắt truyện ngắn "Bến Quê" của tác giả Nguyễn Minh Châu
+ Một buổi sáng đầu thu, Nhĩ nằm yên trên giường bệnh để vợ - chị Liên - chải tóc. Chải xong, Liên đỡ Nhĩ ngồi dậy.
+ Nhìn qua cửa sổ, ngắm những bông hoa bằng lăng, ngắm cảnh bên kia bờ sông Hồng quen thuộc mà Nhĩ chưa bao giờ có thể sang thăm.
+ Trò chuyện và quan sát vợ, Nhĩ chợt nhận ra Liên đã suốt đời vất vả, phục vụ, săn sóc chồng với tình yêu thương thầm lặng và đầy hi sinh.
+ Nhĩ sai Tuấn - con trai thứ 2 - thay mình sang bên kia sông. Nhĩ nhờ mấy đứa trẻ con hàng xóm - bọn cái Huệ - đỡ anh tới sát cửa sổ để nhìn cảnh vật cho gần, rõ hơn. Cảnh thiên nhiên quê hương vào thu làm anh bồi hồi và chạnh buồn vì anh sắp phải từ biệt nó.
+ Thằng Tuấn con anh mải sa vào xem đám cờ thế đã để lỡ một chuyến đò sang sông. Nhưng anh không trách nó mà chỉ nghĩ buồn bã rằng con người ta trên đường đời thật khó tránh được cái vòng vèo hoặc chùng chình . Anh chợt nhận ra vẻ đẹp tiêu sơ, giản dị của cảnh bờ bãi bến quê, nhận ra vẻ đẹp tâm hồn của vợ anh, thấy được nơi nương tựa ấm êm là gia đình vợ con .
+ Nhĩ cố thu chút sức lực cuối cùng, giơ cánh tay ra ngoài cửa sổ khoát khoát như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó đi nhanh cho kịp chuyến đò.
Bài tập 2: D?ng d? 2 d?n 3 di?m
Vi?t m?t do?n nh?n xột v? ngh? thu?t miờu t? thiờn nhiờn c?a tỏc gi? qua cỏch nhỡn c?a nhõn v?t Nhi trong hai do?n d?u truy?n ng?n "B?n quờ" c?a Nguy?n Minh Chõu.
* Mở đoạn:
Giới thiệu khái quát cảm nhận của Nhĩ về vẻ đẹp của thiên nhiên trong một buổi sáng đầu thu được nhìn từ khung cửa sổ nhà mình trong truyện ngắn Bến Quê của Nguyễn Minh Châu.
* Phát triển đoạn
- Cảnh vật được miêu tả theo tầm nhìn của nhân vật Nhĩ, từ gần đến xa, tạo thành một không gian có chiều sâu, rộng.
- Miêu tả tỉ mỉ từng chi tiết màu sắc:
+ Màu hoa bằng lăng
+ Màu nước sông Hồng
+ Màu của bãi bồi bên kia sông
* Kết đoạn: Cảnh vật thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu được cảm nhận bằng những cảm xúc tinh tế qua cái nhìn của Nhĩ hiện ra với vẻ đẹp riêng, sinh động, gợi cảm, rất bình di, gần gũi, thân quen.
Bài tËp 3: Dạng đề từ 5 đến 7 điểm
Những suy nghĩ và trải nghiệm của nhân vật Nhĩ qua cảnh vật thiên nhiên và con người nơi bến quê trong truyện ngắn “Bến quê’ của Nguyễn Minh Châu.
1. Mở bài:
- Nguyễn Minh Châu là cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ. Sau năm 1975, bằng những tìm tòi đổi mới sâu sắc về văn học nghệ thuật, đặc biệt là về truyện ngắn, Nguyễn Minh Châu trở thành một trong những người mở đường cho công cuộc đổi mới văn học.
- Bến quê được xuất bản năm 1985. Với cốt truyện rất bình di nhưng truyện chứa đựng những suy nghĩ, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình của quê hương.

2. Thân bài:
* Giới thiêu chung về nhân vật Nhĩ:
Nhĩ là một con người từng trải và có địa vị, đi rộng biết nhiều “Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”, anh đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ, Có thể nói bao cảnh đẹp những nơi phồn hoa đô hội gần xa, những miếng ngon nơi đất khách quê người, anh đã được thưởng thức, nhưng những cảnh đẹp gần gũi, những con người tình nghĩa thân thuộc nơi quê hương cho đến ngày tháng năm ốm đau trên gường bệnh khi sắp từ giã cõi đời anh mới cảm thấy một cách sâu sắc, cảm động

a. Nh?ng suy nghi, tr?i nghi?m c?a nhõn v?t Nhi qua c?nh v?t noi b?n quờ:
- Qua c?a s? nh� mỡnh nhi c?m nh?n du?c trong ti?t tr?i l?p thu v? d?p c?a hoa b?ng lang "d?m s?c hon". Sụng H?ng "m�u d? nh?t, m?t sụng nhu r?ng thờm ra", bói b?i phự sa lõu d?i ? bờn kia sụng du?i nh?ng tia n?ng s?m d?u thu dang phụ ra "m?t th? m�u v�ng thau xen v?i m�u xanh non..." v� b?u tr?i, vũm tr?i quờ nh� "nhu cao hon"
- Nhỡn qua c?a s? nh� mỡnh, Nhi xỳc d?ng tru?c v? d?p c?a quờ huong m� tru?c dõy anh dó ớt nhỡn th?y v� c?m th?y, ph?i chang vỡ cu?c s?ng b?n r?n, t?t t? ngu?c xuụi hay b?i t?i vụ tỡnh m� quờn lóng
=> Nh?c nh? ngu?i d?c ph?i bi?t g?n bú, trõn tr?ng nh?ng c?nh v?t quờ huong vỡ nh?ng cỏi dú l� l� mỏu th?t l� tõm h?n c?a m?i chỳng ta.

b. Tỡnh c?m v� s? quan tõm c?a v? con v?i Nhi:
* Nhi b? ?m dau n?m li?t gu?ng, Nhi du?c v? con cham súc t?n tỡnh, chu dỏo
- Liờn, v? Nhi t?n t?o, gi�u d?c hi sinh khi?n Nhi c?m d?ng "Anh c? yờn tõm. V?t v? t?n kộm d?n bao nhiờu em v� cỏc con cung cham lo cho anh du?c" " ti?ng bu?c chõn rún rộn quen thu?c" c?a ngu?i v? hi?n th?o trờn "nh?ng b?c g? mũn lừm" v� "l?n d?u tiờn anh th?y Liờn m?c t?m ỏo vỏ" Nhi dó õn h?n vỡ s? vụ tỡnh c?a mỡnh v?i v?. Nhi hi?u ra r?ng: Gia dỡnh l� di?m t?a v?ng ch?c nh?t c?a cu?c d?i m?i con ngu?i,
- Tu?n l� d?a con th? hai c?a Nhi. Nhi dó sai con di sang bờn kia sụng "qua dũ d?t chõn lờn b? bờn kia, di choi loanh quanh r?i ng?i su?ng ngh? chõn ? dõu dú m?t lỏt, r?i v?". Nhi mu?n con trai thay m?t mỡnh qua sụng, d? ng?m nhỡn c?nh v?t thõn quen, bỡnh di m� su?t cu?c d?i Nhi dó lóng quờn.
+ Tu?n "dang s� v�o m?t dỏm ngu?i choi phỏ c? th? trờn hố ph?" m� quờn m?t vi?c b? nh?, khi?n Nhi nghi m?t cỏch bu?n bó "con ngu?i ta trờn du?ng d?i khú trỏnh kh?i nh?ng di?u vũng vốo ho?c chựng chỡnh" d? d?n chõm ho?c khụng d?t du?c m?c dớch c?a cu?c d?i.
c. Quan hệ của Nhĩ với những người hàng xóm:
- Bọn trẻ: “Cả bọn trẻ xúm vào, chúng giúp anh đặt một bàn tay lên bậu của sổ, kê cao dưới mông anh bằng cả một chiếc chăn gập lại rồi sau đó mới bê cái chồng gối đạt sau lưng”
- Ông cụ giáo Khuyến “Đã thành lệ, buổi sáng nào ông cụ già hàng xóm đi xếp hàng mua báo về cũng ghé vào hỏi thăm sức khỏe của Nhĩ”
=> Đó là một sự giúp đỡ vô tư, trong sáng, giàu cảm thông chia sẻ, giản dị, chân thực.
3. Kết luận
Khẳng định sự phát hiện và trân trọng những vẻ đẹp gần gũi và bình dị của cuộc sống và tình yêu cuộc sống mãnh liệt của nhân vật Nhĩ.
Bài tập 4: Dạng bài tập 2 đến 3 điểm
Qua truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu, em rút ra được bài học gì cho bản thân ?
Gợi ý: Học sinh tự rút ra bài học bổ ích cho bản thân. Nhưng có thể dựa trên các ý sau:
- Phải biết phát hiện và trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị gần gũi của cuộc sống của quê hương.
- Phải biết tin yêu vào cuộc sống quanh ta và làm cho nó đẹp hơn…
Bài tập 5: Dạng đề 2 đến 3 điểm
Giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nhà văn Nguyễn Minh Châu.
1.Tác giả:
- Nguyễn Minh Châu (1930- 1989) quê ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, gia nhập quân đội trong thời kì kháng chiến chống Pháp và trở thành cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ.
- Sau năm 1975, sáng tác của Nguyễn Minh Châu, đặc biệt là về truyện ngắn, đã thể hiện những tìm tòi quan trọng về tư tưởng và nghệ thuât, góp phần đổi mới văn học ở nước ta từ những năm 80 của thế kỉ XX đến nay. Ông được nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 2000)
2. Tác phẩm: Truyện ngắn Bến quê in trong tập truyện cùng tên của Nguyễn Minh Châu xuất bản năm 1985.
a. Nội dung:
Truyện chứa đựng những suy nghĩ, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình của quê hương.
b. Nghệ thuật:
Miêu tả tâm lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật.
Tạm biệt cả lớp !
Chúc các em học tập tốt !