Bài 27. Bến quê

BẾN QUÊ

NGỮ VĂN. Bài 27:
Tiết 136 – 137:
Hướng dẫn đọc thêm văn bản
- Nguyễn Minh Châu -
Nguyễn Minh Châu (1930- 1989)
Một buổi sáng đầu thu – Nhĩ ngồi để cho vợ – chị Liên bón thức ăn. Anh nhìn qua khung cửa sổ ngắm cảnh vật quen thuộc và trò chuyện với vợ.
Nhĩ chợt nhận ra vẻ đẹp quyến rũ của bãi bồi bên kia sông, và cũng từ sự chăm sóc tận tình của Liên, anh mới cảm nhận hết nỗi vất vả, sự tần tảo, tình yêu thương, đức hi sinh của vợ.
Khi phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông, anh biết rằng sẽ không bao giờ có thể đặt chân lên mảnh đất ấy. Bởi căn bệnh hiểm nghèo đã buộc chặt anh trên giường bệnh.
Nhĩ nhờ cậu con trai thay mình sang bên kia sông, nhưng Tuấn mải xem đánh cờ để lỡ mất chuyến đò ngang duy nhất trong ngày. Nhĩ không trách con, mà anh nhận ra rằng trong cuộc đời con người, khó tránh khỏi cái điều vòng vèo, chùng chình. Rồi anh cố thu chút sức lực cuối cùng giơ tay ra ngoài cửa sổ khoát khoát như ra hiệu cho người một nào đó.
Ngay lúc ấy, chiếc đò ngang chở khách qua lại hai bên bờ sông Hồng, vừa chạm mũi vào bờ đất lở dốc đứng bên này.
Tình huống truyện:
+ Là hoàn cảnh xảy ra và làm điều kiện cho câu chuyện phát triển.
+ Là hoàn cảnh sống và hoạt động của các nhân vật (nhân vật chính) góp phần thể hiện tính cách nhân vật và chủ đề tác phẩm.


Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào hoàn cảnh như thế nào?

Nhân vật Nhĩ ở vào một hoàn cảnh rất đặc biệt: Căn bệnh hiểm nghèo khiến anh hầu như bị liệt toàn thân, không thể tự mình di chuyển dù chỉ là nhích nửa người trên giường bệnh. Tất cả mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của người khác mà chủ yếu là Liên, vợ anh.
Truyện Bến quê xây dựng trên một tình huống nghịch lí
- Nhĩ làm một công việc đã cho anh có điều kiện đi đến hầu khắp mọi nơi trên thế giới – cuối đời, căn bệnh quái ác lại buộc chặt anh vào giường bệnh và hành hạ như thế hàng năm trời.
- Khi Nhĩ muốn nhích người đến bên cửa sổ, việc ấy với anh khó khăn như phải đi cả nửa vòng trái đất, anh phải nhờ vào sự trợ giúp của đám trẻ con hàng xóm.
- Khi phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của cái bãi bồi bên kia sông, anh biết rằng sẽ không bao giờ có thể được đặt chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở rất gần.Nhĩ nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình cái điều khát khao đó. Nhưng rồi cậu ta lại sa vào một đám chơi cờ trên hè phố và có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày.
-… những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt [...] mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn.
- …con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra.
- Vòm trời cũng như cao hơn.
- Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bãi bờ bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra [...] một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non - những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ.
Quê hương nếu ai không nhớ Sẽ không lớn nổi thành người.