Bài 27. Bến quê

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
đến dự giờ hội giảng huyện văn Lâm
Môn Ngữ văn 9
Người dạy: Hoàng Thị Thanh Tuyền
Trường: THCS Chất lượng cao Dương Phúc Tư
Kiểm tra Bài cũ
?- Nối thông tin cột A với cột B cho phù hợp:
Con cò- Chế Lan Viên
Mùa xuân nho nhỏ -
Thanh Hải
Viếng lăng Bác- Viễn Phương
Sang thu - Hữu Thỉnh
(1)
(4)
(3)
(2)
Bến quê
Nguyễn Minh Châu
tuÇn 29 - tiÕt 138 :
hướng dẫn tự học
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Nguyễn Minh Châu
Tiết 138 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
(Hướng dẫn tự học)
Nguyễn Minh Châu (1930-1989)
Quê: Quỳnh Lưu - Nghệ An
*Chặng đường văn học:
+ Trước năm 1980:
- Đề tài chiến tranh.
- Cảm hứng lãng mạn và khuynh hướng sử thi.
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn học thời kì chống Mĩ.
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
(Hướng dẫn tự học)
Nguyễn Minh Châu (1930-1989)
Quê: Quỳnh Lưu - Nghệ An
*Chặng đường văn học:
+ Trước năm 1980:
- Đề tài chiến tranh.
- Cảm hứng lãng mạn và khuynh hướng sử thi.
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
+ Sau năm 1980:
- Đề tài thế sự và nhân sinh.
- Trang văn nặng chất suy tư và chiều sâu triết lí.
- Là cây bút văn xuôi tiêu biểu của văn học thời kì chống Mĩ.
- Người mở đường tinh anh và tài năng của văn học thời kì đổi mới.
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
- "Bến quê" in trong tập truyện cùng tên (1985)
a. Xuất xứ :
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
- "Bến quê" in trong tập truyện cùng tên (1985)
a. Xuất xứ :
b. Đọc - tìm hiểu chú thích:
c. Tóm tắt:
Vào một buổi sáng đầu thu, Nhĩ nằm yên trên giường để Liên- vợ anh chăm sóc. Anh trò chuyện với vợ và nghĩ suốt đời mình làm cho vợ khổ. Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi bên sông. Anh sai Tuấn- con trai thứ hai- thay mình sang bên kia sông. Cậu bé mải sa vào đám cờ thế có thể lỡ chuyến đò ngang sang sông duy nhất trong ngày. Bọn trẻ hàng xóm sang giúp anh. Ông giáo Khuyến ghé vào thăm anh và thấy anh cố sức giơ tay ra ngoài cửa sổ khoát khoát như ra hiệu cho một người nào đó.
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
(Tự học có hướng dẫn)
2. Tác phẩm:
- "Bến quê" in trong tập truyện cùng tên (1985)
a. Xuất xứ :
b. Đọc - tìm hiểu chú thích:
c. Tóm tắt:
d. Ngôi kể:
- Ngôi thứ 3, theo điểm nhìn và tâm trạng của nhân vật Nhĩ.
?Tác dụng: Làm cho triết lí và suy ngẫm của truyện thêm phần sâu sắc.
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
- "Bến quê" in trong tập truyện cùng tên (1985)
a. Xuất xứ :
b. Đọc - tìm hiểu chú thích:
c. Tóm tắt:
d. Ngôi kể:
- Ngôi thứ 3, theo điểm nhìn và tâm trạng của nhân vật Nhĩ.
- Phần 1: Từ "Ngoài cửa sổ bấy giờ" ? "những bậc gỗ mòn lõm" (Cảnh thiên nhiên buổi sáng đầu thu, cuộc chuyện trò của Nhĩ với Liên)
e. Bố cục:
- 3 phần
- Phần 2: Tiếp theo ? "trên một vùngnước đỏ" (Nhĩ nhờ con trai sang bãi bồi bên kia sông)
- Phần 3: Còn lại (Cụ giáo Khuyến rẽ vào hỏi thăm và cố gắng cuối cùng của Nhĩ).
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
(Tự học có hướng dẫn)
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
Cùng
thảo luận
Nhóm 3:
ở trong
hoàn cảnh ấy,
Nhĩ có mong
muốn gì?
Nhóm 4:
Nhĩ có thực
hiện được
mong muốn
của mình không?
Nhóm 1: Trong truyện,
nhân vật Nhĩ được đặt trong
hoàn cảnh như thế nào?
Nhóm 2: Nhĩ đã phát hiện ra
vẻ đẹp gì trong buổi sáng
đầu thu?
Nhĩ đã đi nhiều nơi, cuối đời phải nằm liệt trên
giường bệnh, không thể tự dịch chuyển được,
mọi sinh hoạt đều phải nhờ vào người khác
mà chủ yếu là Liên, vợ anh.
Nhĩ khao khát được một lần đặt chân lên bãi
bồi bên kia sông.
Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của khung cảnh thiên
nhiên, đặc biệt là bãi bồi bên kia sông.
Nhĩ nhờ con trai thực hiện mong ước của mình,
nhưng cậu con trai không hiểu ý bố nên đã sa
vào đám cờ thế bên hè phố và có thể lỡ chuyến
đò ngang sang sông duy nhất trong ngày.
Tình

huống

truyện
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
Hai tình huống
Nhĩ là người đã từng đi nhiều nơi trên thế giới >< cuối đời lại phải nằm liệt trên giường bệnh, mọi sinh hoạt của anh đều phải nhờ vào sự giúp đỡ của mọi người, mà chủ yếu là Liên - vợ anh.

Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông ngay trước nhà, anh nhờ con trai giúp mình thực hiện khao khát được một lần đặt chân lên đó >< nó lại sa vào đám chơi cờ thế trên hè phố và có thể để lỡ chuyến đò ngang sang sông duy nhất trong ngày.
?ý nghĩa: Chiêm nghiệm, triết lí về cuộc đời con người:
+ Cuộc sống và số phận con người đầy bất ngờ và nghịch lí, ngẫu nhiên, vượt qua ngoài dự định, ước muốn và cả hiểu biết, toan tính của con người.
+ Trong cuộc đời, người ta hay hướng đến những cái cao xa mà vô tình không biết đến vẻ đẹp gần gũi, giản dị ngay bên cạnh mình.
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
a. Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên:
(Hướng dẫn tự học)
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
- Những chùm hoa bằng lăng cuối mùa thưa thớt nhưng đậm sắc hơn.
- Con sông Hồng màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra
- Vòm trời như cao hơn
- Bãi bồi bên kia sông Hồng... màu vàng thau xen với màu xanh non
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
a. Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên:
- Những chùm hoa bằng lăng cuối mùa thưa thớt nhưng đậm sắc hơn.
- Con sông Hồng màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra
- Vòm trời như cao hơn
- Bãi bồi bên kia sông Hồng... màu vàng thau xen với màu xanh non
? Cảnh vật được miêu tả từ gần đến xa tạo không gian có chiều sâu, rộng
- Cảnh mùa thu bên sông quê bình dị, gần gũi, quen thuộc
-" Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi mà lại xa lắc vì chưa bao giờ đặt chân đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa nhà mình"
nhưng với Nhĩ lại rất xa lạ, mới mẻ.
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
a. Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên:
- Cảnh mùa thu bên sông quê bình dị, gần gũi, quen thuộc
nhưng với Nhĩ lại rất xa lạ, mới mẻ.
Cùng
suy nghĩ!!!
?- Các hình ảnh thiên nhiên (bãi bồi, bến
sông, những bông hoa bằng lăng,...)
ngoài ý nghĩa tả thực, còn mang ý nghĩa
biểu tượng gì?
Hình ảnh bãi bồi, bến sông, khung cảnh thiên nhiên...mang ý nghĩa khái quát, biểu tượng về vẻ đẹp đời sống giản dị, gần gũi, quen thuộc
?là hình ảnh của quê hương, xứ sở.
(Hướng dẫn tự học)
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
a. Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên:
- Cảnh mùa thu bên sông quê bình dị, gần gũi, quen thuộc
nhưng với Nhĩ lại rất xa lạ, mới mẻ.
Hình ảnh bãi bồi, bến sông, khung cảnh thiên nhiên...mang ý nghĩa khái quát, biểu tượng về vẻ đẹp đời sống giản dị, gần gũi, quen thuộc
?là hình ảnh của quê hương, xứ sở.
Tiểu kết
2. Nội dung:
- Cảnh thiên nhiên gần gũi, thân thuộc.
- Tâm trạng con người thiết tha với sự sống, với vẻ đẹp bình dị của quê hương đất nước.
1. Nghệ thuật:
- Miêu tả tinh tế
Giọng văn giàu chất suy tư
Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng
Tiểu kết:
(Hướng dẫn tự học)
Bài tập củng cố
Câu 1: Các nhận xét sau đúng hay sai?
a/ Truyện ngắn "Bến quê" được in trong tập truyện cùng tên.
A. Đúng. B. Sai.
b/ Cảnh vật thiên nhiên trong truyện "Bến quê" được miêu tả theo trình tự từ xa đến gần.
A. Đúng. B. Sai.
A
B
Câu 2: Cảnh bãi bồi ven sông được nhìn qua điểm nhìn của ai?
A. Nhĩ. B. Con trai Nhĩ.
C. Vợ Nhĩ. D. Bác hàng xóm.
Câu 3: Cảnh vật thiên nhiên bên ngoài đối với Nhĩ là cảnh vật như thế nào?
A. Thân thuộc, đáng yêu. B. Gần gũi, bình dị.
C. Xa xôi không tưởng. D. Gần gũi bình dị mà xa lạ, mới mẻ.
A
D
Bài tập củng cố
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tiết 136 : bến quê
Nguyễn Minh Châu
2. Tác phẩm:
Ii. Phân tích:
1. Tình huống truyện:
2. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
a. Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên:
- Cảnh mùa thu bên sông quê bình dị, gần gũi, quen thuộc
nhưng với Nhĩ lại rất xa lạ, mới mẻ.
Hình ảnh bãi bồi, bến sông, khung cảnh thiên nhiên...mang ý nghĩa khái quát, biểu tượng về vẻ đẹp đời sống giản dị, gần gũi, quen thuộc
?là hình ảnh của quê hương, xứ sở.
Tiểu kết:
(Hướng dẫn tự học)
Hướng dẫn về nhà
1. Nắm chắc nội dung đã học:
+ Tác giả - tác phẩm
+ Tóm tắt truyện và hiểu tình huống truyện
+ Cảm nhận về vẻ đẹp thiên nhiên qua cái
nhìn của nhân vật Nhĩ.
- Sưu tầm những câu ca dao, thơ,... về quê
hương đất nước.
2. Chuẩn bị phần còn lại của bài:
+ Suy nghĩ của Nhĩ về bản thân, về những người xung quanh, về đời người
+ Giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.