Bài 27. Bến quê

nhiệt liệt chào mừng hội thi
giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh
Năm học 2009 - 2010
Tiết 136 - Văn bản
bến quê
- Nguyễn Minh Châu -
(Hướng dẫn đọc thêm)
(Trích)
I - đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm:

* Tác giả
Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Ông viết văn từ năm 1954.
Nguyễn Minh Châu
(1930 - 1989)
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
* Chặng đường văn học:
- Trước năm 1975.
+ Đề tài chiến tranh.
+ Cảm hứng lãng mạn và
khuynh hướng sử thi.
- Sau năm 1975:
+ Đề tài thế sự và nhân sinh.
+ Trang văn nặng chất suy tư
và chiều sâu triết lí..
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
I - đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm:
I - đọc và tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm:
* Tác phẩm:
- Văn bản "Bến quê" được in trong tập truyện ngắn cùng tên năm 1954 của Nguyễn Minh Châu. Xuất bản năm 1985.
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
2. Đọc và tóm tắt văn bản
* Đọc.
* Tóm tắt văn bản.
Khăn mỏ quạ
Bát chiết yêu
Phá cờ thế
Dép sa bô
3. Giải thích từ khó
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)

Tìm từ, nghĩa thích hợp điền vào chỗ trống cho phù hợp?
....... ........ bát to, loe miệng, phần từ giữa đến đáy thắt lại.

Dép sa bô: ..........................

......... một lối chơi cờ tướng, người chơi tìm cách phá những thế cờ được bày sẵn.

Khăn mỏ quạ:..............................
Bát chiết yêu:
dép đế dày, không có quai hậu.
Chơi phá cờ thế:
khăn chít đầu của phụ nữ, gấp chéo thành góc nhọn như cái mỏ quạ ở trước trán.
4. Bố cục:
Gồm 2 phần:

I - đọc và tìm hiểu chung
Phần 1: Từ đầu ... trước cửa sổ nhà mình.
Cảm nhận của nhân vật Nhĩ về thiên nhiên đầu thu.
Phần 2: Còn lại
Cảm nhận của nhân vật Nhĩ về con người và cuộc đời.
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Tình huống truyện
- Nhĩ làm công việc đã cho anh có điều kiện đi đến hầu hết khắp mọi nơi trên thế giới. ấy thế mà ở cuối đời, căn bệnh quái ác lại buộc chặt anh vào giường bệnh và giờ đây Nhĩ muốn nhích người đến bên cửa sổ thì việc ấy với anh khó khăn như phải đi hết một vòng trái đất.
- Khi Nhĩ phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông, ngay trước cửa sổ nhà anh thì anh cũng nhận ra một cay đắng rằng anh sẽ không bao giờ có thể đặt được chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở rất gần anh. Nhĩ đã nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình cái điều khao khát đó. Nhưng rồi cậu ta lại sa vào một đám chơi cờ bên hè phố và có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày.
1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu.
* Cảnh vật thiên nhiên:
Ii- tìm hiểu văn bản
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non - những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.
bằng
hoa
lăng
1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu.
* Cảnh vật thiên nhiên
Thưa thớt
Nhợt nhạt
Sắp hết mùa, hoa trở nên đậm sắc hơn
Ii- tìm hiểu văn bản
+ Hoa bằng lăng.
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non - những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.
sông Hồng
bãi bồi
Vòm trời
Đỏ nhạt
Mặt sông như rộng thêm ra
+ Sông Hồng
1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu.
* Cảnh vật thiên nhiên
Ii- tìm hiểu văn bản
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu.
* Cảnh vật thiên nhiên

Cao hơn
+ Vòm trời
Ii- tìm hiểu văn bản
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu.
* Cảnh vật thiên nhiên
Màu vàng thau
Màu xanh non
+ Bãi bồi
Ii- tìm hiểu văn bản
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.


Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu
* Cảnh vật thiên nhiên :

Ii- tìm hiểu văn bản
=> Vẻ đẹp của quê hương hiện lên sinh động bình dị, gần gũi, thân quen.
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt - cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.


1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu:

Ii- tìm hiểu văn bản
* Tâm trạng của Nhĩ:
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
". Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình".
1. Cảm nhận của Nhĩ về thiên nhiên trong buổi sáng đầu thu:

Ii- tìm hiểu văn bản
* Tâm trạng của Nhĩ:
=> Nhĩ là người từng trải, am hiểu và tha thiết mến yêu cuộc sống.
Tiết 136-Văn bản: Bến quê (Nguyễn Minh Châu)
Bài tập nhanh

Bài tập 1: Cảnh vật thiên nhiên nơi bến quê được miêu tả theo trình tự nào?

A- Từ gần đến xa C- Từ trong ra ngoài

B- Từ xa đến gần D- Từ trên xuống dưới
Bài tập nhanh

Bài tập 2: Điền các tính từ thích hợp vào chỗ trống trong câu văn sau?
Không gian và cảnh sắc thiên nhiên ấy vốn ...., ....., ......, nhưng lại rất .........., tưởng chừng như lần đầu tiên Nhĩ mới cảm nhận được tất cả vẻ đẹp và sự giàu có của nó.
bình dị
gần gũi
quen thuộc
mới mẻ (xa lạ)
Hướng dẫn về nhà
Tiếp tục tự học văn bản Bến quê (tiết 137).
Tập tóm tắt truyện ngắn Bến quê.
Làm bài tập 1 - phần Luyện tập (SGK-Tr.108).
xin chân thành cảm ơn!
kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ.
chúc các em chăm ngoan, học giỏi.