Bài 27. Bến quê

Ngữ văn 9 - tiết 136
bến quê
Nguyễn Minh Châu
Hướng dẫn đọc thêm
I - đọc và tìm hiểu chung

1.Tác giả:
Nguyễn Minh Châu (1930-1989)
Quê: Quỳnh Lưu - Nghệ An
ễng gia nh?p quõn d?i nam 1950, sau dú tr? th�nh nh� van quõn d?i
L� cõy bỳt van xuụi tiờu bi?u trong th?i kỡ khỏng chi?n ch?ng M?
Cỏc tỏc ph?m tiờu bi?u: C?a sụng, D?u chõn ngu?i lớnh, M?nh trang cu?i r?ng, B?c tranh.
2.Tác ph?m:
- In trong t?p truy?n cựng tờn xu?t b?n nam 1985
-Thể loại: Truyện ngắn
-Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm và nghị luận.



Nguyễn minh châu
(1930 - 1989)
II - đọc và tìm hiểu cHI TIếT:
Đọc, tìm hiểu chú thích, kể tóm tắt:
* Các sự việc chính:
Nhĩ nhìn ra cửa sổ ngắm hàng cây bằng lăng, con sông Hồng trong nắng sớm và bãi bồi bên kia sông.
Nhĩ trò chuyện với vợ, bày tỏ lòng biết ơn vợ.
Nhĩ sai con trai sang bãi bồi bên kia sông Hồng thay mình.
Lũ trẻ con hàng xóm sang giúp Nhĩ trở người dậy. Anh thấy con trai anh sa vào 1 đám chơi phá cờ thế trên hè phố.
Nhĩ lại nghĩ đến vợ, cảm nhận thấm thía về vẻ đẹp tâm hồn của vợ.
Ông giáo Khuyến sang thăm, hoảng hốt trước vẻ mặt bất thường của Nhĩ khi thấy Nhĩ cố nhô người, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó.
Khăn mỏ quạ
Bỏt chi?t yờu
Phá cờ thế
Dộp sa bụ
2. Đại ý:
Hoàn cảnh éo le và cảm xúc của nhân vật Nhĩ.






a. Tình huống truyện:
Nhĩ bị liệt toàn thân nằm trên giường bệnh
Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi ven sông và người thân.
a. Tình huống truyện:
Nhĩ bị liệt toàn thân nằm trên giường bệnh
Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi ven sông và người thân.
b. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Khung cảnh thiên nhiên

Cảnh
Hoa bằng lăng:
Sông Hồng:
Vòm trời:
thưa thớt, đậm sắc hơn.
như cao hơn.
màu đỏ nhạt, như rộng thêm ra.
Bãi bồi
:màu vàng thau xen với màu xanh non,màu sắc thân thuộc.chân trời gần gũi, mà lại xa lắc..
->cảnh được miêu tả từ gần đến xa,cảm nhận bằng cảm xúc tinh tế.
Cảnh
Hoa bằng lăng:
Những cảnh sắc vốn quen thuộc, gần gũi nhưng lại rất mới mẻ, lần đầu tiên Nhĩ cảm nhận được vẻ giàu đẹp đó.
Hình ảnh bãi bồi, bến sông và khung cảnh thiên nhiên là biểu tượng cho vẻ đẹp của đời sống, của quê hương xứ sở trong những cái gần gũi, bình dị. Nhan đề Bến quê mang ý nghĩa biểu tượng ấy.
Sông Hồng:
Vòm trời:
thưa thớt, đậm sắc hơn.
như cao hơn.
màu đỏ nhạt, như rộng thêm ra.
Bãi bồi
màu vàng thau xen với màu xanh non, thân thuộc,gần gũi mà lại xa lắc..
b. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ:
Khung cảnh thiên nhiên:
Cảnh sắc vốn quen thuộc gần gũi nhưng lại rất mới mẻ với Nhĩ.
Với người thân:
Lần đầu tiên, Nhĩ để ý thấy Liên đang mặc tấm áo vá, những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve bên vai của anh: ..
Suốt đời, anh chỉ làm em khổ tâm.. mà em vẫn nín thinh.
Cũng như cánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia, tâm hồn Liên vẫn giữ nguyên vẹn những nét tần tảo, chịu đựng, hi sinh..
->Sự thấu hiểu và biết ơn sâu sắc của Nhĩ với vợ.


b. Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ.
Với người thân:
Sự thấu hiểu và biết ơn sâu sắc của Nhĩ với vợ.
Khao khát của Nhĩ:
được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông nhưng không làm được -> nhờ cậu con trai thực hiện giúp nhưng nó lại sà vào đám người chơi phá cờ thế.
->Sự chiêm nghiệm của Nhĩ về quy luật của đời người:
Con người ở trên đời khó tránh được cái vòng vèo hoặc chùng chình.
. Hình ảnh cậu con trai sa vào một đám chơi phá cờ thế trên lề đường biểu tượng cho cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời mà người ta khó tránh khỏi.
Hành động kì quặc của Nhĩ ở cuối truyện có ý nghĩa thức tỉnh con người hãy mau dứt bỏ những cái vòng vèo, chùng chình trên đường đời để hướng tới nh?ng giá trị đích thực, vốn rất gi?n dị, gần gũi và bền v?ng.



*. Tổng kết:
Nghệ thuật:
+ Miêu tả tâm lý tinh tế.
+ Sử dụng nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng.
+ Trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật.
Nội dung:
Thể hiện những suy ngẫm, trải nghiệm của nhà văn về cuộc sống và thức tỉnh sự trân trọng đối với vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống quê hương.