Bài 27. Bến quê

KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Nêu khái niệm văn bản nhật dụng?
2/ Các văn bản nhật dụng trong chương trình Ngữ văn 9 đề cập đến những đề tài nào? Theo em đề tài nào đang được mọi người trên thế giới quan tâm hiện nay? Vì sao?
TIẾT 138:
HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM
BẾN QUÊ
Nguyễn Minh Châu

I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
1/ Đọc:
2/ Giải thích từ khó:
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Bát chiết yêu
Dép sa bô
Phá cờ thế
Khăn mỏ quạ
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
3/ Tóm tắt:
Công việc đã cho Nhĩ có điều kiện đi đến khắp nơi trên thế giới nhưng ở cuối đời, căn bênh quái ác lại buộc chặt anh vào giường bệnh. Một buổi sáng đầu thu, Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông Hồng – ngay trước cửa sổ nhà mình. Anh muốn sang nhưng không thể được. Anh đã nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình điều khao khát đó. Nhưng cậu con trai lại ra đi một cách miễn cưỡng và sa vào đám cờ thế ven đường, có thể lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày. Nhìn thấy cảnh ấy anh chỉ buồn chứ không nỡ giận. Anh dùng hết tàn lực đu người trên cửa sổ, đưa cánh tay ra ngoài khoát khoát như đang ra hiệu cho một người nào đó.
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
1/ Tác giả:
(1930 – 1989)
Quê quán: Quỳnh Lưu, Nghệ An
Cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại.
Là một trong số những người mở đường tinh anh và tài năng trong công cuộc đổi mới văn học.
Năm 2000, được nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:

TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Được in trong tập truyện cùng tên, là một sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu giai đoạn sau năm 1975.
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
3/ Thể loại:
4/ Ngôi kể:
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Truyện ngắn (Tự sự)
Ngôi thứ ba, điểm nhìn từ nhân vật Nhĩ.
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
Nhĩ đi khắp
nơi trên thế giới
nhưng cuối đời
lại phải nằm
liệt trên
giường bệnh.
Nhĩ phát hiện
ra vẻ đẹp của
bến sông
ngay trước nhà
nhưng lại không
thể đến được.
Nhĩ nhờ con
trai giúp mình
nhưng nó lại
sa vào đám
chơi phá cờ thế
có thể lỡ đò.
Tình huống truyện được xây dựng trên một chuỗi nghịch lý
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
=> Tình huống nghịch lí thể hiện chiêm nghiệm một triết lí về đời người. Cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí, ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết toan tính của chúng ta.
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:
Thời gian:
Không gian:

Một buổi sáng đầu thu
Qua khung cửa sổ nhà Nhĩ
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Ngoài cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng còn sót lại trở nên đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong phòng cùng với thứ ánh sáng loa loá vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngoài bờ sông Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
Hình ảnh :

Thưa thớt
Nhợt nhạt
Sắp hết mùa, hoa trở nên đậm sắc hơn
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:

+Hoa bằng lăng
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:

+ Sông Hồng
Đỏ nhạt
Mặt sông như rộng thêm ra
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:

+ Vòm trời
Cao hơn
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:

+ Bãi bồi


Màu vàng thau
Màu xanh non
Màu sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ
TIẾT 138 - BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)
I/ ĐỌC, TÓM TẮT:
II/ TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN:
III/ PHÂN TÍCH:
1/ Tình huống truyện:
2/ Những cảm nhận của Nhĩ:
a/ Cảm nhận về thiên nhiên:
Cảnh vật:
* Sử dụng nhiều tính từ và biện pháp so sánh
Cảnh vật đầu thu rất đẹp. Cảnh thiên nhiên vừa gần gũi vừa quen thuộc. Đây chính là vẻ đẹp bình dị của quê hương.

Từ gần tới xa
BÀI TẬP CỦNG CỐ:
1/ Tác dụng của tình huống truyện trong truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu?
A. Chiêm nghiệm triết lí về nhân cách con người
B. Chiêm nghiệm triết lí về cuộc đời con người
C. Chiêm nghiệm triết lí về quan hệ của con người
D. Thể hiện khát vọng sống của con người.
2/ Em thấy cảnh vật đầu thu trong văn bản có gì khác với văn bản “ Sang thu” của Hữu Thỉnh?