Bài 26. Ứng dụng của nam châm

Sở giáo dục và đào tạo Thái Bình
Phòng GD&ĐT Hưng Hà
Trường thcs Duyên hải
chào mừng các thày cô giáo về dự giờ vật lý
Kiểm tra bài cũ
1. So sánh sự nhiễm từ của sắt và thép trong từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua?


Giống nhau: Sắt, thép đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ trở thành nam châm.
Khác nhau: Sau khi đã bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
Trả lời
Kiểm tra bài cũ
2. Làm bài tập 25.1
Nam châm điện gồm một ống dây dẫn quấn xung quanh một lõi sắt non có dòng điện chạy qua.
a/ Nếu ngắt dòng điện thì nó còn tác dụng từ nữa không?
b/ Lõi của nam châm điện phải là sắt non, không được là thép. Vì sao?
Trả lời:
a/ Không.
b/ Vì khi ngắt điện, thép còn giữ được từ tính, nam châm điện mất ý nghĩa sử dụng.
Kiểm tra bài cũ
3. Cú th? tang l?c t? c?a nam chõm di?n tỏc d?ng lờn m?t v?t b?ng cỏch:
A. Thay đổi hình dạng của nam châm.
B. Tăng số dòng của ống dây.
C. Tăng cường độ dòng điên chạy qua các dòng dây.
D. Cả B và C.

Bài 26

người thực hiện: Nguyễn trọng hiền
trường thcs duyên hải
Nội dung chính


Bài 26: Ứng dụng của nam châm

Loa điện.
Rơ le điện từ.
Chuông báo động.
Vận dụng: rơ le dòng
I) Loa điện:
1) Nguyên tắc hoạt động:
a) Thí nghiệm:
Có hiện tuợng gì xảy ra với ống dây khi:
Đóng khoá K, cho dòng điện chạy qua ống dây.
Đổi chiều dòng điện. Đóng khoá K.
Đóng khoá K, di chuyển con chạy của biến trở.
Mắc mạch điện như hình vẽ
HỌC SINH QUAN SÁT GIÁO VIÊN LÀM THÍ NGHIỆM VÀ HOẠT ĐỘNG NHÓM LÀM THÍ NGHIỆM, THẢO LUẬN CÁC CÂU HỎI.
b/. Kết luận:
- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển (dao động) dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
2) Cấu tạo của loa điện:
Gồm ống dây, một đầu gắn màng loa; ống dây có thể dao động dọc theo khe hở giữa hai từ cực của một nam châm mạnh
Hoạt động của loa điện:
Khi dòng điện vào ống dây thay đổi thì ống dây dao động, làm cho màng loa dao động theo và phát ra âm thanh.
Loa điện biến dao động điện thành âm thanh.
II) Rơ le điện từ:
a) Công dụng
Tự đóng ngắt mạch điện để bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện
b) Cấu tạo
Gồm một ống dây có lõi sắt non và thanh sắt
1) Cấu tạo và hoạt động
II) Rơ le điện từ:
1) Cấu tạo và hoạt động:
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt
K
Động cơ M
M
Tiếp điểm
Khi khoá K mở, động cơ M có hoạt động không?
Khi khoá K đóng, động cơ M có hoạt động không? Vì sao?
+
_
+
_
c) Hoạt động
HỌC SINH THẢO LUẬN NHÓM TRẢ LỜI CÂU HỎI
II) Rơ le điện từ:
1) Cấu tạo và hoạt động:
Mạch điện 1
Mạch điện 2
K
Động cơ M
M
Tiếp điểm
C1: Tại sao khi đóng khóa K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 hoạt động?
_
_
+
+
II) Rơ le điện từ:
1) Cấu tạo và hoạt động:
Mạch điện 1
Mạch điện 2
K
Động cơ M
M
Tiếp điểm
C1: Tại sao khi đóng khóa K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 hoạt động?
_
_
+
+
Khi khoá K đóng, động cơ M hoạt động. Vì tiếp điểm đóng, mạch điện 2 kín.
2) Ứng dụng: Chuông báo động
tiếp điểm T
P
P
N
S
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
C2:
Khi cửa đóng, chuông điện không kêu. Tại sao?
- Khi cửa mở, chuông điện kêu. Tại sao?
S
2) Ứng dụng: Chuông báo động
P
P
N
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
Khi cửa đóng, chuông điện không kêu, vì mạch điện 1 kín, nam châm N hút miếng sắt làm mạch điện 2 hở.
Khi cửa mở, mạch điện 1 hở, nam châm N mất từ tính, lò xo đẩy miếng sắt S đóng tiếp điểm mạch điện 2 làm chuông kêu
tiếp điểm T
C3: Trong bệnh viện, làm thế nào bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được không? Vì sao?
III/ Vận dụng:
Bác sĩ dùng nam châm đưa lại gần ví trí có mạt sắt, nam châm tự hút mạt sắt ra khỏi mắt.
L
2
1
S

C4) Rơle dòng:
Khi dòng điện qua động cơ ở mức cho phép, lò xo L kéo thanh sắt S làm đóng các tiếp điểm 1,2. Động cơ làm việc bình thường.
M
động cơ
N
là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ.
A
0
5
S
L
2
1

M
động cơ
N
Khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện N mạnh lên, thắng lực kéo của lò xo L và hút thanh sắt S làm mạch điện tự động ngắt.
C4) Rơle dòng:
là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ.
A
0
5
Nguyên tắc hoạt động của loa điện: Loa điện hoạt động dựa trên tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua.
Rơ le điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
Nam châm được ứng dụng rộng rãi trong thực tế,như được dùng để chế tạo loa điện,rơ le điện từ, chuông báo động và nhiều thiết bị tự động khác.
VUI D? H?C
Có các vật sau : một thanh nam châm, một thanh thép, một miếng xốp nhẹ, một chậu bằng nhựa đựng nước. Làm cách nào em có thể chế tạo thanh thép thành thanh nam châm?
Làm nhiễm từ thanh thép : Cho thanh thép tiếp xúc với nam châm.
Đặt thanh thép lên miếng xốp.
Thả nhẹ miếng xốp nổi trên mặt nước trong chậu.
Chờ thanh thép định hướng theo phương Bắc – Nam địa lí.
Đánh dấu cực của thanh thép .
Về nhà tìm ví dụ khác về ứng dụng của nam châm điện trong cuộc sống và kỹ thuật.
Làm bt 26.1, 26.2, 26.3, 26.4.
Học bài và xem trước bài 27: LỰC ĐIỆN TỪ.
I) Loa điện:
1) Nguyên tắc hoạt động:
a) Thí nghiệm:
b/. Kết luận:
- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển (dao động) dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
2) Cấu tạo của loa điện:
Khi dòng điện vào ống dây thay đổi thì ống dây dao động, làm cho màn loa dao động theo và phát ra âm thanh.
Loa điện biến dao động điện thành âm thanh.
II) Rơ le điện từ:
Là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
1) Cấu tạo và hoạt động:
2) Ứng dụng: Chuông báo động
III/ Vận dụng:

C3: C4: Rơ le dòng.