Bài 26. Ứng dụng của nam châm

Vật lý 9
Giáo viên : Nguyễn Thị Hạ
Trường trung học cơ sở Minh Đạo
Kiểm tra bài cũ
Làm bài tập 25.1
Nam châm điện gồm một ống dây dẫn quấn xung quanh một lõi sắt non có dòng điện chạy qua.
a/ Nếu ngắt dòng điện thì nó còn tác dụng từ nữa không?
b/ Vì khi ngắt điện, thép còn giữ được từ tính, nam châm điện mất ý nghĩa sử dụng.
Trả lời:
a/ Không.
b/ Lõi của nam châm điện phải là sắt non, không được là thép. Vì sao?
tiết 28
1) Nguyên tắc hoạt động:
Có hiện tuợng gì xảy ra với ống dây khi:
Đóng khoá K, cho dòng điện chạy qua ống dây.
Đóng khoá K, di chuyển con chạy của biến trở.
Mắc mạch điện như hình vẽ
I) Loa điện:
a) Thí nghiệm:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa 2 cực của nam châm
1) Nguyên tắc hoạt động:
I) Loa điện:
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
2) Cấu tạo của loa điện:
Hoạt động của loa điện:
Khi dòng điện vào ống dây thay đổi thì ống dây dao động, làm cho màng loa dao động theo và phát ra âm thanh.
Loa điện biến dao động điện thành âm thanh.
II) Rơ le điện từ:
1) Cấu tạo và hoạt động:
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt non
K
Động cơ M
M
Tiếp điểm
Khi khoá K mở, động cơ M có hoạt động không?
Khi khoá K đóng, động cơ M có hoạt động không? Vì sao?
+
_
+
_
I) Loa điện:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
Nam châm điện
II) Rơ le điện từ:
1) Cấu tạo và hoạt động:
Mạch điện 1
Mạch điện 2
K
Động cơ M
M
Khi khoá K đóng, động cơ M hoạt động. Vì tiếp điểm đóng, mạch điện 2 kín.
Tiếp điểm
C1:
_
_
+
+
I) Loa điện:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
2) Ứng dụng: Chuông báo động
tiếp điểm T
P
P
N
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
C2:
Khi cửa đóng, chuông điện không kêu. Tại sao?
-Khi đóng cửa chuông không kêu vì mạch điện 2 hở
S
2) Ứng dụng: Chuông báo động
P
P
N
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
C2:
Khi cửa mở, chuông điện kêu. Tại sao?
tiếp điểm T
S
-Khi cửa bị hé mở, mạch điện 1 hở, nam châm mất hết từ tính, miếng sắt rơi xuống tự động đóng mạch điện 2 nên chuông kêu
III/ Vận dụng:
C3: Trong bệnh viện, làm thế nào bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được không? Vì sao?
I) Loa điện:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
II) Rơ le điện từ:
Được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
TRẢ LỜI
L
2
1
S

C4) Rơle dòng
Khi dòng điện qua động cơ ở mức cho phép, lò xo L kéo thanh sắt S làm đóng các tiếp điểm 1,2. Động cơ làm việc bình thường.
M
động cơ
N
là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ.
A
0
5
III/ Vận dụng:
I) Loa điện:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
II) Rơ le điện từ:
S
L
2
1

M
động cơ
N
C4) Rơle dòng:
Khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện N mạnh lên, thắng lực kéo của lò xo, hút thanh sắt S làm mạch điện tự động ngắt.
là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ.
A
0
5
III/ Vận dụng:
I) Loa điện:
ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
II) Rơ le điện từ:
VUI D? H?C
Có các vật sau :
Làm cách nào em có thể chế tạo thanh thép thành thanh nam châm?
Làm nhiễm từ thanh thép : Cho thanh thép tiếp xúc với nam châm.
Đặt thanh thép lên miếng xốp.
Thả nhẹ miếng xốp nổi trên mặt nước trong chậu.
Chờ thanh thép định hướng theo phương Bắc – Nam địa lí.
Đánh dấu cực của thanh thép .
Bài tập
Để làm một nam châm điện mạnh với dòng điện có cường độ cho trước thì nên quấn nhiều hay ít vòng dây dẫn quanh một ống dây cách điện?