Bài 26. Ứng dụng của nam châm

2
Kiểm tra bài cũ

1. So sỏnh s? nhi?m t? c?a s?t v� thộp ?
(Cú nh?ng di?m n�o gi?ng nhau ? Khỏc nhau ?)
2. Các bộ phận chính của một nam châm điện
là những bộ phận nào ? Kể tên ?
3. Kể tên vài ứng dụng của nam châm điện
mà em biết ?
Loa điện
Một số ứng dụng của nam châm
Rơle điện từ
Chuông báo động
Cần cẩu điện
I. LOA ĐIỆN
S
N
K
0
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
- Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây
Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động
BÀI 26 Ứng dụng của nam châm
I.LOA ĐIỆN
S
N
K
0
- Di chuy?n con ch?y c?a bi?n tr? d? tang, gi?m cu?ng d? dũng di?n qua ?ng dõy.
Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
BÀI 26 Ứng dụng của nam châm
b. Kết luận
- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động
- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam
Bài 26 ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I. LOA ĐIỆN
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
ống dây L (trong thực tế thường gọi là côn loa)
Nam châm E
( chi tiết xem hỡnh bên)
M�ng loa M (thường làm bằng giấy chuyên dùng)
2. Cấu tạo của loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Bài 26 �ng dơng cđa nam ch�m
I. LOA DI?N
Một số hình ảnh loa điện
Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh mà nó nhận được từ micro.
Loa điện: Biến dao động điện thành âm thanh.
Hoạt động của loa điện
Khi dòng điện có cường độ thay đổi được truyền từ micro qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động
Bài 26 ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I. LOA ĐIỆN
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
2. Cấu tạo của loa điện (SGK)
Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh mà nó nhận được từ micro.
Loa điện: Biến dao động điện thành âm thanh.
Hoạt động của loa điện
Khi dòng điện có cường độ thay đổi được truyền từ micro qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động
Dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua
II RƠLE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
C1 Tại sao khi đóng công tắc K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 có làm việc?
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt
K
Động cơ M
M
Vì khi có dòng diện trong mạch điện 1 thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch điện 2, động cơ làm việc.
Tiếp điểm
RLĐT là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
Nam châm điện
Chúng ta hãy theo dõi HĐ của mạch điện
B1: Công tắc K đóng
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt
K
Động cơ M
M
B2: Nam châm hút thanh sắt
Tiếp điểm
Chúng ta hãy xem lại từng bước chậm hơn để theo dõi
B3: Động cơ quay
II RƠLE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
RLĐT là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
Nam châm điện
tiếp điểm T
P
P
N
S
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
Công tắc K
Nghiên cứu sơ đồ bên để nhận biết các bộ phận chính của chuông báo động và cho biết:
- Khi đóng cửa chuông có kêu không, tại sao?
C2
Chuông không kêu vì mạch điện 2 hở
II RƠLE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
2. Ứng dụng của rơle điện từ. Chuông báo động
S
P
P
N
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
Khi cửa mở chuông lại kêu, tại sao?
tiếp điểm T
C2 (tiếp)
Ta hãy quan sát
Khi cửa hé mở, chuông kêu vì hở MĐ1, NCĐ mất hết từ tính, miếng sắt rơi xuống và tự động đóng MĐ2
II RƠLE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
2. Ứng dụng của rơle điện từ. Chuông báo động
II RƠLE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
RLĐT là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
2. Ứng dụng của rơle điện từ. Chuông báo động
Bài 26 ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I. LOA ĐIỆN
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
2. Cấu tạo của loa điện (SGK)
Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh mà nó nhận được từ micro.
Loa điện: Biến dao động điện thành âm thanh.
Hoạt động của loa điện
Khi dòng điện có cường độ thay đổi được truyền từ micro qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động
Dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua
III VẬN DỤNG
C.3 Trong bệnh viện, làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ có thể sử dụng nam châm đước không? Vì sao?
Trả lời : Được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt
L
2
1
S

Khi dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của của nam châm điện mạnh hơn, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt điện.
động cơ
N
C4 Hình dưới mô tả cấu tạo một rơle dòng, là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị bảo vệ. Bình thường, khi dòng điện qua động cơ ở mức cho phép thì thanh sắt S bị lò xo L kéo sang phải làm đóng tiếp điểm 1, 2. Động cơ làm việc bình thường. Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ quá mức thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng là việc?
M
Sau khi thanh sắt S bị hút, nam châm điện bị mất từ tính, nếu sự cố không nghiêm trọng thì lò xo L kéo lại đóng tiếp điểm 1-2, động cơ lại tiếp tục hoạt động bình thường.
Nêu nguyên tắc hoạt động của rơle dưới đây:
Ghi nhớ
- Nam châm điện có nhiều ứng dụng quan trọng:
Là bộ phận chủ yếu của các cần cẩu điện để cẩu các vật bằng sắt, thép. Nó cũng là bộ phận chủ yếu trong loa điện, máy điện báo, rơ le điện từ, các thiết bị ghi âm bằng từ, các động cơ điện, máy phát điện có công suất lớn…
Nam châm vĩnh cửu dùng trong chế tạo các máy phát điện, máy điện thoại,các la bàn…
Hướng dẫn học ở nhà
- Mô tả lại cấu tạo và hoạt động của loa điện, rơ le điện từ. - Làm các bài tập 26.1 đến 26.4 SBT