Bài 26. Ứng dụng của nam châm

TRƯỜNG THCS HÀ THẠCH
Giáo viên giảng: Nguyễn Liên Hiệp
Vật Lý 9
Kiểm tra bài cũ
Nêu tên các bộ phận chính của một nam châm điện .
Và k? t�n v�i ?ng d?ng c?a nam ch�m di?n m� em bi?t ?
Đáp án
+ Nam châm điện có cấu tạo gồm một ống dây dẫn trong có lõi sắt non.
+ Ứng dụng của nam châm điện : dùng trong cần cẩu điện , chuông báo động , ..
Loa di?n
Role di?n t?
Chuông báo động
C?n c?u di?n
Một số ứng dụng của nam châm
I) LOA ĐIỆN.
S
N
K
0
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện.
a. Thí nghiệm:
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27 - Bài 26
Nam châm chữ U
Ống dây
Am pe kế
Nguồn điện
Khóa K
* đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây
* Di chuyển con chạy của biến trở để taờng, giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
I. LOA DI?N
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
S
N
K
0
+ Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
+ Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây chuyển dọc theo khe hở giửừa hai cực của nam châm.
Tiết 27- Bài 26
Ứng dụng của nam châm
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
Tiết 27
Ứng dụng của nam châm
I) LOA ĐIỆN:
b. Kết luận
- Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
- Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây d?ch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
ống dây L (trong thực tế thường gọi là côn loa)
Nam châm E
M�ng loa M (thường làm bằng giấy chuyên dùng)
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Tiết 27
Ứng dụng của nam châm
I) LOA ĐIỆN:
2. Cấu tạo của loa điện
+ Một ống dây L được đặt trong từ trường của một nam châm mạnh E.
+ Một đầu của ống dây được gắn chặt với màng loa M.
+ Ống dây có thể dao động dọc theo khe nhỏ giữa hai từ cực của nam châm.
Khi dòng điện có cường độ thay đổi được truyền từ microõ qua bộ phận của tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động.
Vì mµng loa ®­îc g¾n chÆt víi èng d©y nªn khi èng d©y dao ®éng, mµng loa dao ®éng theo vµ ph¸t ra ©m thanh mµ nã nhËn ®­îc tõ microâ.
Loa điện: Biến dao động điện thành âm thanh.
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Tiết 27
Ứng dụng của nam châm
I) LOA ĐIỆN:
2. Cấu tạo của loa điện
C1? Tại sao khi đóng công tắc K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thỡ ủoọng cụ M ụỷ maùch ủieọn 2 laứm vieọc?
? Bộ phận chủ yếu của rơle điện từ gồm một nam châm điện và một thanh sắt non.
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt non
K
Động cơ M
Tiếp điểm
Nam châm điện
M
Tiết 27
Ứng dụng của nam châm
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
1. Cấu tạo v� hoạt động của rơle điện từ.
 Khi coù doøng ñieän trong maïch ñieän 1 thì nam chaâm ñieän huùt thanh saét vaø ñoùng maïch ñieän 2 laøm cho ñoäng cô ôû maïch ñieän 2 laøm vieäc.
Cấu tạo:
b) Hoạt động:
? Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện
tiếp điểm T
P
P
N
S
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
Công tắc K
Chuông không kêu vỡ mạch điện 2 hở
Quan s�t sơ đồ minh họa v� n�u c�c b� ph�n ch�nh cđa một hệ thống chuông báo d?ng.
C2- Khi đóng cửa chuông có kêu không, tại sao?
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
1. Cấu tạo v� hoạt động của rơle điện từ.
2. Vớ duù ve� ửựng duùng cuỷa rụle ủieọn tửứ: Chuoõng baựo ủoọng.
S
P
P
N
chuông điện
mạch điện 1
mạch điện 2
? Khi cửa mở, chuông có kêu không, tại sao?
tiếp điểm T
Khi cửa bị hé mở, chuông kêu vì cửa mở đã làm hở mạch điện 1 , nam châm điện mất hết từ tính, miếng sắt rơi xuống và tự động đóng mạch điện 2.
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
1. Cấu tạo v� hoạt động của rơle điện từ
2. Vớ duù ve� ửựng duùng cuỷa rụle ủieọn tửứ: Chuoõng baựo ủoọng.
Chúng ta cùng quan s�t quá trình hoạt động của chuông báo động.
1.Khi cửa ��ng- có dòng điện chạy trong mạch điện 1 nên nam châm điện hút chặt thanh sắt non làm m�ch �iƯn 2 h�- chu�ng kh�ng k�u.
Cửa mở
U
Mạch điện 1
S
N
K(Ngắt)
P
P
Mạch điện 2
C
K(đóng-cửa đóng)
N
P
2.Khi cửa h� m� - không có dòng điện chạy trong mạch điện 1 nên nam châm điện mất hết từ tính làm mi�ng s�t non r�i xu�ng -> mạch điện 2 kín -> có d�ng �iƯn ch�y trong mạch 2 - chu�ng �iƯn k�u.
3. Keát luaän :
Nam chaâm ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong thöïc teá, nhö ñöôïc duøng ñeå cheá taïo loa ñieän, rôle ñieän töø, chuoâng baùo ñoäng vaø nhieàu thieát bò töï ñoäng khaùc.
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
1. Cấu tạo v� hoạt động của rơle điện từ.
2. Vớ duù ve� ửựng duùng cuỷa rụle ủieọn tửứ: Chuoõng baựo ủoọng.
III) VẬN DỤNG
C3? Trong beänh vieän laøm theá naøo maø baùc só coù theå laáy maït saét nhoû li ti ra khoûi maét cuûa beänh nhaân khi khoâng theå duøng panh hoaëc kìm? Baùc só ñoù coù theå söû duïng nam chaâm ñöôïc khoâng? Taïi sao?
C3: Dùng nam châm được. Vì đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt , nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
L
2
1
S

động cơ
N
M
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
III) VẬN DỤNG:
Mô tả cấu tạo của một rơle dòng, là loại rơle mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ. Bình thường, khi dòng điện chạy qua động cơ điện ở mức cho phép thì thanh sắt S bị lò xo L kéo sang phải làm đóng các tiếp điểm 1 , 2 . Động cơ làm việc bình thường.
L
2
1
S

 Khi doøng ñieän qua ñoäng cô vöôït quaù möùc cho pheùp, taùc duïng töø cuûa nam chaâm ñieän maïnh hôn thaéng löïc ñaøn hoài cuûa loø xo vaø huùt chaët laáy thanh saét S laøm cho maïch ñieän töï ñoäng ngaét.
động cơ
N
? Vì sao khi dòng điện chạy qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng hoạt động?
M
Ứng dụng của nam châm
Tiết 27
I) LOA ĐIỆN:
II) RƠ LE ĐIỆN TỪ:
III) VẬN DỤNG:
Cẩu trục
Một số ứng dụng của nam châm trong đời sống và kỹ thuật
Tàu đệm từ
B. Löïc töø cuûa moät nam chaâm vónh cöûu taùc duïng leân cuoän daây coù doøng ñieän bieán ñoåi chaïy qua gaén vaøo maøng loa.
C. Löïc töø cuûa moät nam chaâm ñieän taùc duïng leân cuoän daây gaén kín vaøo maøng loa.
B. Caû A , B , C ñeàu ñuùng.
A. Löïc huùt cuûa nam chaâm ñieän taùc duïng vaøo maøng loa laøm baèng saét non.
Đúng rồi, chúc mừng
Bài tập thêm:
Trong loa điện, lực nào làm màng loa dao động phát ra âm ?
Nêu nguyên tắc hoạt động của rơle dưới đây:
hướng dẫn học ở nhà
- Mô tả lại cấu tạo và hoạt động của loa điện, rơ le điện từ. - Làm các bài tập 26.1 đến 26.7 SBT
-ẹoùc pha�n coự theồ em chửa bieỏt.
-ẹoùc trửụực baứi "lửùc ủieọn tửứ"