Bài 26. Ứng dụng của nam châm

Chào mừng các thày cô giáo, cùng toàn thể các em học sinh
Lớp 9A2
câu hỏi
KIỂM TRA BÀI CŨ
So sánh sự nhiễm từ của sắt và thép ?
(Có những điểm nào giống nhau ? Khác nhau ?)
Cã thÓ lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn t¸c dông lªn mét vËt b»ng nh÷ng c¸ch nµo?
Quan sát hoạt động của mạch điện sau
M
Nguồn điện
N
Tiết 27 Bài 26: ứng dụng cuả nam châm
Loa điện:
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua
Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây
a. Thí nghiệm: Mắc mạch điện theo sơ đồ H26.1.
Quan sát và cho biết, có hiện tượng gì xảy ra với ống dây trong các trường hợp sau
- Đóng công tắc K, di chuyển con chạy của biến trở để tăng, giảm cường độ dòng điện qua ống dây
Phiếu học tập số 1
Quan sát thí nghiệm rồi thảo luận để hoàn thành phiếu học tập sau :
I. LOA ĐIỆN
S
N
K
0
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
- Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây
I.LOA ĐIỆN
S
N
K
0
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
a. Thí nghiệm
- Di chuyển con chạy của biến trở để tăng, giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
Phiếu học tập số 1
Quan sát thí nghiệm rồi thảo luận để hoàn thành phiếu học tập sau :
ống dây chuyển động
ống dây dịch chuyển dọc
theo khe hở giữa 2 cực
của nam châm
Kết luận
- Khi có dòng điện chạy qua,
ống dây......
- Khi cường độ dòng điện thay đổi,ống dây
dịch chuyển ...........giữa 2 cực của nam châm.


.
chuyển động
dọc theo khe hở
b) Cấu tạo của loa điện:
ống dây L
(có thể dao động dọc theo khe nhỏ giữa 2 từ cực của nam châm)
Nam châm E
(là nam châm vĩnh cửu)
M�ng loa M
(thường làm bằng giấy chuyên dùng)
I.LOA ĐIỆN
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
2. Cấu tạo của loa điện
Hoạt động của loa điện: Khi dòng điện có cường độ thay đổi (theo biên độ và tần số của âm thanh) được truyền từ micro qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động, tương tự như thí nghiệm H26.1
Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh mà nó nhận được từ micro.
Loa điện: Biến dao động điện thành âm thanh.
II. Rơ le điện từ:
1. Cấu tạo v� hoạt động của rơle điện từ
Quan sát mạch điện,suy nghĩ để trả lời câu hỏi C1 :Tại sao khi đóng công tắc K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 làm việc ?
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt non
K
Động cơ M
M
* Vì khi đóng công tắc K, có dòng điện trong mạch 1 thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch điện 2. Động cơ làm việc.
Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.Bộ phận chủ yếu gồm 1 nam châm điện và 1 thanh sắt non.
Các em hãy quan sát
Nam châm điện
2. Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ : Chuông báo động
S
K(đóng)
P
P
Cửa đóng
U
Mạch điện 1
N
C
Mạch điện 2
Quan sát và cho biết các bộ phận chính trên hình vẽ:
K:
P:
N:
S:
C:


Hình bên là sơ đồ minh hoạ một hệ thống chuông báo động sử dụng nam châm.
Công tắc
Nguồn điện
Nam châm điện
Lõi sắt non
Chuông điện
Cửa mở
U
Mạch điện 1
S
N
K(Ngắt)
P
P
Mạch điện 1
Mạch điện 2
C
K(đóng-cửa đóng)
N
P
Phiếu học tập số 2
Quan sát sơ đồ minh hoạ sau,thảo luận rồi điền từ thích hợp vào chỗ trống trong 2 trường hợp sau :
TH1:Khi đóng cửa, chuông....... kêu vì mạch điện 2.......
TH2:Khi cửa bị hé mở, đã làm....mạch điện 1, nam châm điện mất hết........., miếng sắt non............và tự động đóng mạch điện 2, do đó chuông kêu.
Không
Hở
Hở
Từ tính
Rơi xuống
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
III. Vận dụng:
Câu 3: ( SGK - Tr 72)
Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
Trong bệnh viện, làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được không? vì sao?
Đáp án:
M
Nguồn điện
Câu 4 : (SGK-Tr72): Hình sau mô tả cấu tạo của một rơ le dòng là loại rơ le mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ. Bình thường, khi dòng điện qua động cơ điện ở mức cho phép thì thanh sắt S bị lò xo L kéo sang phải làm đóng các tiếp điểm 1,2. Động cơ làm việc bình thường. Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng làm việc
S
N
L
M
2
1
M
Nguồn điện
S
N
L
M
2
1
Đáp án: Khi dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt . Động cơ ngừng làm việc.
Mạch điện 1
Mạch điện 2
Thanh sắt non
K
Động cơ M
M
Nam châm điện
Bài tập 1:Quan sát rơ le điện từ sau. Và chọn câu trả lời đúng trong các câu A,B,C :
A. Nam châm điện dùng để đóng ngắt dòng điện chạy qua động cơ M.

B. Nam châm điện dùng để tạo ra từ trường mạnh.

C. Nam châm điện dùng để đóng ngắt dòng điện chạy qua nguồn P.
Nguån ®iÖn P
Bài tập 2: Muốn có một cuộn dây để làm nam châm điện mạnh với một dòng điện có cường độ cho trước, điều nào sau đây là cần thiết? Chọn câu trả lời đúng.
Quấn cuộn dây có nhiều vòng.
Quấn cuộn dây có một vòng nhưng tiết diện của dây lớn.
Dùng lõi đặc bằng thép.
Dùng lõi bằng nhiều lá thép mỏng ghép với nhau.
Chú ý : Muốn tạo ra nam châm điện mạnh nên dùng dây dẫn mảnh để quấn nhiều vòng, vì tác dụng từ của nam châm điện tăng khi số vòng dây của nam châm điện tăng mà không phụ thuộc vào tiết diện của dây dẫn.
1 số ứng dụng của nam châm
Rơle điện từ
Chuông báo động
Loa điện
Việc sử dụng Nam châm điện thay cho các động cơ nhiệt để vận chuyển hàng hoá (sắt, thép…) trong sản xuất góp phần bảo vệ môi trường.
Ghi nhớ
- Nam châm điện có nhiều ứng dụng quan trọng :
Là bộ phận chủ yếu của các cần cẩu điện để cẩu các vật bằng sắt, thép. Nó cũng là bộ phận chủ yếu trong loa điện, máy điện báo, rơ le điện từ, các thiết bị ghi âm bằng từ, các động cơ điện, máy phát điện có công suất lớn.
Nam châm vĩnh cửu dùng trong chế tạo các máy phát điện, máy điện thoại,các la bàn.
Hướng dẫn về nhà
- M« t¶ l¹i cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña loa ®iÖn, r¬ le ®iÖn tõ.
- Lµm c¸c bµi tËp 26.1 ®Õn 26.4 SBT.
- §äc “ Cã thÓ em ch­a biÕt ”
Bài học kết thúc tại đây.
Cảm ơn các thày cô giáo cùng toàn thể các em học sinh !
Bài học kết thúc tại đây
Cảm ơn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh !