Bài 26. Ứng dụng của nam châm

Trường: THCS Thanh Thủy
THANH HÀ – HẢI DƯƠNG
Bộ môn: VẬT LÝ
19:05:42
1
Tr?nh Xuy?n
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Lõi sắt trong nam châm có tác dụng gì?
Làm cho nam châm được chắc chắn.
Làm tăng từ trường của ống dây
Làm nam châm được nhiễm từ vĩnh viễn.
Không có tác dụng gì.
Câu 2. : Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng những cách nào?
Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây.
Tăng số vòng của ống dây.
Tăng khối lượng của nam châm, hoặc tạo cho lõi sắt một hình dạng thích hợp
Nam châm được chế tạo không mấy khó khăn và ít tốn kém nhưng lại có vai trò quan trọng và được ứng dụng rộng rãi trong đời sống cũng như trong kỹ thuật. Vậy nam châm có những ứng dụng nào trong thực tế?
Tiết 28
ứng dụng của nam châm
Loa điện
Rơle điện từ
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua.
Bố trí thí nghiệm như hình vẽ 26.1 SGK. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì sảy ra trong các trường hợp:
- Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây.
- Đóng công tắc K, di chuyển con chạy của biến trở để tăng, giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động
Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực nam châm.
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua.
Bố trí thí nghiệm như hình vẽ 26.1 SGK. Quan sát và cho biết có hiện tượng gì sảy ra trong các trường hợp:
- Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây.
- Đóng công tắc K, di chuyển con chạy của biến trở để tăng, giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động
Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực nam châm.
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
I. Loa điện
1. Nguyên tắc hoạt động của loa điện
Loa điện hoạt động dựa vào tác dụng từ của nam châm lên ống dây có dòng điện chạy qua.
2. Cấu tạo của loa điện
Màng loa M
Ống dây L
Nam châm E
Lõi sắt
1
2
3
4
Hoạt động: khi dòng điện có cường độ thay đổi được truyền từ micrô qua bộ phận tăng âm đến ống dây thì ống dây dao động. Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh đúng như âm thanh mà nó nhận được từ micrô.
M
Mạch điện 1
Mạch điện 2
K
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
II. Rơle điện từ
1. Cấu tạo và hoạt động
Khái niệm: Rơ le điện từ là một thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.
Cấu tạo: Bộ phận chủ yếu gồm một nam châm điện và một thanh sắt non.
Hoạt động: Khi đóng công tắc K, có dòng điện trong mạch 1 thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch điện 2. Động cơ làm việc
S
K
P
P
Cửa
U
Mạch điện 1
N
C
Mạch điện 2
2. Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ : Chuông báo động
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
Quan sát và cho biết các bộ phận chính của Rơle
K:
P:
N:
S:
C:


Công tắc
Nguồn
Nam châm
Lõi sắt non
Chuông
II. Rơle điện từ
Cửa mở
U
S
N
K(Ngắt)
P
P
Mạch điện 2
C
K đóng – cửa đóng
N
P
Mạch điện 1
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
II. Rơle điện từ
2. Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ : Chuông báo động
?? Khi đóng cửa, chuông có kêu không. Tại sao?
Khi đóng cửa, chuông không kêu vì mạch điện 2 hở
?? Tại sao chuông lại kêu khi cửa bị hé mở ?
Khi cửa bị hé mở, đã làm hở mạch điện 1, nam châm điện mất hết từ tính, miếng sắt rơi xuống và tự động đóng mạch điện 2, do đó chuông kêu.
BÀI 26: ỨNG DỤNG CUẢ NAM CHÂM
III. Vận dụng
C3: Trong bệnh viện, làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kìm? Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được không? vì sao?
Đáp án: Bác sĩ có thể sử dụng nam châm được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
M
Nguồn điện
S
N
L
M
2
1
C4 – (SGK-T72): Hình sau mô tả cấu tạo của một rơ le dòng là loại rơ le mắc nối tiếp với thiết bị cần bảo vệ. Bình thường, khi dòng điện qua động cơ điện ở mức cho phép thì thanh sắt S bị lò xo L kéo sang phải làm đóng các tiếp điểm 1,2. Động cơ làm việc bình thường. Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng làm việc?
Đáp án: Khi dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt điện. Động cơ ngừng làm việc
M
Mạch điện 1
Mạch điện 2
T: Tiếp điểm
Q: Nguồn điện
P: Nguồn điện
K: Công tắc
Bài tập 1: Quan sát rơle điện từ bên. Và chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
Nam châm điện dùng để đóng ngắt dòng điện chạy qua động cơ M.

Nam châm điện dùng để tạo ra từ trường mạnh.

Nam châm điện dùng để gây nhiễm từ cho thanh sắt.

Nam châm điện dùng để đóng ngắt dòng điện chạy qua nguồn P.
Hướng dẫn về nhà
Hoàn thiện các bài tập trong SBT.
Đọc trước bài 27.

U
Nguồn
A
N
S
K