Bài 26. Ứng dụng của nam châm

Ứng dụng của nam châm
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu1: Nêu kết luận về đặc điểm nhiễm từ và giữ từ tính của sắt và thép?
Câu2: Nêu cấu tạo của nam châm điện? Cách làm tăng từ trường, làm mất từ tính và cách thay đổi từ cực của nam
châm điện?
Trả lời: Nam châm điện gồm một ống dây trong có lõi sắt non.
Trả Lời: a) Sắt, thép khi đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ
b) Sau khi đã bị nhiễm từ, sắt non không còn giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài
Có thể làm tăng lực từ của một nam châm điện tác dụng lên
một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện qua ống dây hoặc
tăng số vòng của ống dây.Để làm mất từ tính của nam châm
điện chỉ cần ngắt điện. Đổi cực của nam châm điện bằng cách
đổi chiều dòng điện.
S
N
0
Hình 26.1
Đóng khoá K
Điều chỉnh biến trở
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
a) Thí nghiệm:
Mắc mạch điện
theo hình 26.1
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
a) Thí nghiệm:
Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với ống dây trong trường hợp sau:
- Đóng K, cho dòng điện vào ống dây.
- Đóng k, di chuyển con chạy để tăng giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
* Ống dây có dòng điện chạy qua đặt trong từ trường của nam châm và từ trường của nam châm đã tác dụng lực từ lên ống dây, làm ống dây chuyển động.
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua ống dây, ống dây chuyển động.
Khi cường độ dòng điện vào ống dây thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa 2 cực của nam châm.
2 - Cấu tạo của loa điện:
Loa điện hoạt động dựa trên nguyên tắc tác dụng lực từ của nam châm lên ống dây có dòng điện
Màng loa M
Ống dây L
Nam châm E
Lõi sắt
1
2
3
4
1
2
4
1
1
2
3
3
4
- Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh đúng với âm thanh mà nó nhận được từ micrô. Loa điện biến dao động điện thành âm thanh
Khi cường độ dòng điện vào ống dây thay đổi, ống dây dao động qua lại.
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
2 - Cấu tạo của loa điện:
II – RƠLE ĐiỆN TỪ:
1 - Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ:
M
Mạch điện 2
Mạch điện 1
Thanh sắt
Hình 26.3
RƠ LE ĐIỆN TỪ
K1
K2
C1: Giải thích tại sao công tắc K ở mạch 1 đóng thì động cơ M ở mạch 2 hoạt động?
Trả lời: Khi K ở mạch 1 đóng thì nam châm điện hoạt động hút thanh sắt làm kín mạch 2, động cơ M hoạt động.
Vậy rơle điện từ là thiết bị dùng để làm gì? Hai bộ phận chính của nó là gì?
- Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện - Hai bộ phận chính: nam châm điện và thanh sắt non
Hãy quan sát hình 26.3 và chỉ ra hai bộ phận chủ yếu của rơle điện từ là gì?
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
2 - Cấu tạo của loa điện:
II – RƠLE ĐiỆN TỪ:
1 - Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ:
- Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện - Hai bộ phận chính: nam châm điện và thanh sắt non
2 - Ví dụ về ứng dụng của rơ le điện từ: Chuông báo động
Mạch điện 2
Mạch điện 1
Hình 26.4
Nam châm điện
Miếng sắt non
K
A
B
Lõi sắt
C2:Tìm hiểu sơ đồ hình bên, cho biết:
Đâu là rơ le điện từ?
Khi cửa đóng chuông có kêu không? Tại sao?
- Tại sao chuông lại kêu khi cửa bị hé mở?
Tiết 27: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
I - LOA ĐiỆN:
1 - Nguyên tắc hoạt động của loa điện:
2 - Cấu tạo của loa điện:
II – RƠLE ĐiỆN TỪ:
1 - Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ:
- Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện - Hai bộ phận chính: nam châm điện và thanh sắt non
2 - Ví dụ về ứng dụng của rơ le điện từ: Chuông báo động
III – VẬN DỤNG:
C3 : Trong bệnh viện làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không dùng panh hoặc kìm ? Bác sĩ đó có thể sử dụng nam châm được hay không ? Vì sao ?
Trả lời: Bác sĩ có thể dùng nam châm được vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
M
0
5
10
A
Hình 26.5
C4 : Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng làm việc ?
III – VẬN DỤNG:
Trả lời: Khi dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt
Một số ứng dụng khác của nam châm trong đời sống và kỹ thuật
Đi na mô xe đạp
Cẩu trục
Tàu đệm từ trường
HDVN
Về nhà tìm một số ví dụ khác về ứng dụng của nam châm điện trong cuộc sống và kỹ thuật.
Học thuộc ghi nhớ, đọc có thể em chưa biết
Làm BT 26.1, 26.2, 26.3, 26.4