Bài 26. Ứng dụng của nam châm

CHÚC CÁC EM CÓ MỘT TIẾT HỌC THẬT TỐT
TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
GV: LÊ THANH THẢO
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu1: Nêu kết luận về đặc điểm nhiễm từ và giữ từ tính của sắt và thép?
Câu2: Nêu cấu tạo của nam châm điện? Cách làm tăng từ trường, làm mất từ tính và cách thay đổi từ cực của nam châm điện?
Trả lời:
-Nam châm điện gồm một ống dây trong có lõi sắt non.
Trả Lời: - Sắt, thép khi đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ
- Sau khi đã bị nhiễm từ, sắt non không còn giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài
- Có thể làm tăng lực từ của một nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện qua ống dây hoặc tăng số vòng của ống dây.
-Để làm mất từ tính của nam châm điện chỉ cần ngắt điện.
-Đổi cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện.
Nam châm được chế tạo không mấy khó khăn và ít tốn kém nhưng lại có vai trò quan trọng và được ứng dụng rộng rãi trong đời sống cũng như trong kĩ thuật. Vậy nam châm có những ứng dụng nào trong thực tế?
Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay.
S
N
0
Hình 26.1
Đóng khoá K
Điều chỉnh biến trở
1. Đóng công tắc K cho dòng điện chạy qua ống dây.
Quan sát và cho biết có hiện tượng gì xảy ra với ống dây trong trường hợp:
Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
Ống dây có dòng điện đặt ở đâu, do vật nào tác dụng lực lên nó, làm cho ống dây dao động?
* Ống dây có dòng điện đặt trong từ trường của nam châm và từ trường nam châm đã tác dụng lực lên ống dây, làm ống dây chuyển động.
1.Hoạt động của loa điện.
2. Đóng công tắc K, di chuyển con chạy của biến trở để tăng ,giảm cường độ dòng điện qua ống dây.
Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
Ống dây
Ampe kế
NC
Tiết 28- ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
2. Cấu tạo của loa điện
_ Bộ phận chính của loa điện gồm :
nam châm
Màng loa
Tiết 28- ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
ống dây
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
-Nam châm
-Ống dây
-Màng loa
Cấu tạo
Một số hình ảnh loa điện
Vì màng loa được gắn chặt với ống dây nên khi ống dây dao động, màng loa dao động theo và phát ra âm thanh đúng với âm thanh mà nó nhận được từ micrô. Loa điện biến dao động điện thành âm thanh
Quá trình biến đổi dao động điện thành âm thanh trong loa điện
diễn ra như thế nào ?
NC
Ống dây
Màng loa
Tiết 28- ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
-Nam châm
-Ống dây
-Màng loa
Cấu tạo
M
Mạch điện 2
Mạch điện 1
Hình 26.3
K
Hãy quan sát hình 26.3 và chỉ ra hai bộ phận chủ yếu của rơle điện từ là gì?
-Khi công tắc K ở mạch 1 đóng thì nam châm điện hoạt động hút thanh sắt làm kín mạch 2, động cơ M hoạt động.
Vậy rơle điện từ là thiết bị dùng để làm gì?
-Rơle điện từ là thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện
Tiết 27- ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
II.Rơ le điện từ.
Giải thích tại sao công tắc K ở mạch 1 đóng thì động cơ ở mạch 2 hoạt động?
- Hai bộ phận chính: nam châm điện và thanh sắt non
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
-Nam châm
-Ống dây
-Màng loa
Cấu tạo
-Nam châm điện
-Thanh sắt non
Khi có dòng điện chạy qua nam châm điện hoạt động hút thanh sắt non làm mạch điện có động cơ kín và hoạt động
Tiết 28: ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
III – VẬN DỤNG:
C3 : Trong bệnh viện làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không dùng panh hoặc kìm ? Bác sĩ đó có thể sử dụng nam châm được hay không ? Vì sao ?
Trả lời: Bác sĩ có thể dùng nam châm được vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
-Khi có dòng điện chạy qua, ống dây chuyển động.
-Khi cường độ dòng điện thay đổi, ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
-Nam châm
-Ống dây
-Màng loa
Cấu tạo
-Nam châm điện
-Thanh sắt non
Khi có dòng điện chạy qua nam châm điện hoạt động hút thanh sắt non làm mạch điện có động cơ kín và hoạt động
C4
M
0
5
10
A
Hình 26.5
C4 : Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng làm việc ?
III – VẬN DỤNG:
Trả lời: Khi dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt
Một số ứng dụng khác của nam châm trong đời sống và kỹ thuật
Đi na mô xe đạp
Cần cẩu trục
Tàu đệm từ trường
Khi tàu chạy, các nam châm điện cực mạnh nhấc nó lên khỏi đường ray(các bánh xe cách đường ray khoảng 15mm). Nhờ thế tàu điện chạy rất êm, không tiếng động và không ma sát.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
1). Tìm các ứng dụng khác của nam châm trong đời sống và kĩ thuật
2).Học bài và làm bài tập ở SBT
3). Chuẩn bị bài: LỰC ĐIỆN TỪ
- Đọc và tìm hiểu kỹ quy tắc bàn tay trái:
+ Có mấy yếu tố trong qui tắc?
+ Ngón cái choãi ra chỉ gì?
+ Chiều từ cổ tay đến ngón giữa cho biết gì?
+ Đường sức từ như thế nào với lòng bàn tay trái?
“Việc học như con thuyền đi trên dòng nước ngược, không tiến ắt sẽ lùi”.
Danh ngôn
Tiết học đến đây là kết thúc.
Xin cám ơn quý thầy cô và các em học sinh!